41 Batalion WOP Ustroń

41 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza – zlikwidowany samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.

41 Batalion WOP

Miejsce stacjonowania 41 batalionu WOP Ustroń (maj 2018)
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1 stycznia 1951
Rozformowanie	1957
Tradycje
Rodowód	44 komenda odcinka WOP 61 batalion OP
Kontynuacja	42 batalion WOP 4 GB WOP Jednostka WOP Cieszyn bg GB WOP Cieszyn
Organizacja
Numer	JW 2448[1]
Dyslokacja	Ustroń ul. Hutnicza 7
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	4 Brygada WOP 3 Brygada WOP

Formowanie i zmiany organizacyjne

41 Batalion WOP

(maj 2018)

(maj 2018)

(listopad 2011)

Na podstawie rozkazu MBP nr 043/org. z 3 czerwca 1950, na bazie 21 Brygady Ochrony Pogranicza, sformowano 4 Brygadę Wojsk Pogranicza w Gliwicach, a 1 stycznia 1951 61 batalion Ochrony Pogranicza przemianowano na 41 batalion WOP^[2][3] JW 2448^[4].

W 1956 podporządkowano batalion WOP 3 Brygadzie WOP z Nowego Sącza^{[5][uwaga 1]}.

W 1957 rozformowano 41 batalion WOP Ustroń^{[6][uwaga 2]}.

Struktura organizacyjna

W 1951 batalionowi podlegały:

• 200 strażnica WOP Koniaków
• 201 strażnica WOP Jaworzynka
• 202 strażnica WOP Wisła
• 203 strażnica WOP Poniwiec
• 204 strażnica WOP Dzięgielów.

W 1954 batalionowi podlegały:

• 205 strażnica WOP Krążelka
• 206 strażnica WOP Jaworzynka
• 207 strażnica WOP Wisła
• 208 strażnica WOP Poniwiec
• 209 strażnica WOP Dzięgielów
  • PPK MRG Leszna Górna
• 210 strażnica WOP Puńców.

Dowódcy batalionu

Wykaz dowódców batalionu podano za: Sławomir Żurawlow: Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008. s. 44.

• por. Stanek
• mjr Jan Mikoszewski (był w 1953)
• ppłk Ludwik Gembarzewski (03.1953–07.1953)
• kpt. Czesław Lipiec (31.08.1954–14.12.1954)^[7]
• kpt. Ludwik Mucha.

Wydarzenia

• 1956 – 2 maja dowództwo 4 Brygady zorganizowało pod namiotami, sezonową strażnicę WOP z kadry zawodowej i żołnierzy służby zasadniczej 45. batalionu WOP Prudnik (d-cą strażnicy był ppor. Edward Karpiuk), na płaskowyżu Soszów w celu zapobieżenia istniejącemu w tym rejonie przemytowi. Strażnica realizowała zadania pomiędzy szczytami „Czantoria”-„Stożek”, z bazą wyjściową w miejscowości Wisła. W czerwcu, w wyniku rykoszetu (teren górzysty, kamienie) po oddaniu serii strzałów ostrzegawczych z pistoletu maszynowego przez żołnierzy strażnicy, doszło do spowodowania zranienia w mosznę przemytnika, miejscowego górala^[8].
• 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi^[9]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)^[10].

Uwagi

1. Zarządzenie DWW nr 013/WW z 16.06.1956 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 134).
2. Zarządzenie MSW nr 034/57/WW z 21.02.1957 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 134).

Przypisy

1. ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
2. Jackiewicz 1998 ↓, s. 134.
3. Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
4. Zestawienie Numerów Historycznych Jednostek Wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
5. Prochwicz 2011 ↓, s. 217.
6. Prochwicz 2011 ↓, s. 224.
7. Czesław Lipiec. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2019-12-27]. (pol.).
8. Kudasiewicz 2004 ↓, s. 10.
9. Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
10. Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.

Bibliografia

• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP – Ale co na to powie moja stara. „Tygodnik Prudnicki”. 1(684), s. 10, 2004-01-07. ISSN 1231-904X.
• Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.