An-71

An-71 (ros. Ан-71) – radziecki prototypowy, taktyczny samolot wczesnego ostrzegania i dozoru przestrzeni powietrznej, zaprojektowany w biurze konstrukcyjnym Olega Antonowa. Oznaczenie w kodzie NATO „Madcap”.

An-71

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Charkowski Zakład Lotniczy
Konstruktor	Antonow
Typ	samolot wczesnego ostrzegania i dozoru przestrzeni powietrznej
Załoga	6
Historia
Data oblotu	12 lipca 1985
Dane techniczne
Napęd	2 x silnik turbowentylatorowy D-436K 1 x odrzutowy silnik startowy RD-38A
Ciąg	2 x 73,6 kN 1 x 28,4 kN
Wymiary
Rozpiętość	31,89 m
Długość	23,5 m
Wysokość	9,2 m
Powierzchnia nośna	98,6 m²
Masa
Własna	19 760 kg
Startowa	32 100 kg
Osiągi
Prędkość maks.	650 km/h
Prędkość patrolowa	530 km/h
Pułap	10 000 m
Zasięg	2000 km
Długotrwałość lotu	4,5 h
Dane operacyjne
Użytkownicy
ZSRR
Rzuty

Historia

W 1982 roku w ZSRR wydano polecenie opracowania taktycznego samolotu wczesnego ostrzegania i dowodzenia. Impulsem do rozpoczęcia prac był przebieg walk pomiędzy siłami powietrznymi Izraela a Syrii nad doliną Bekaa (operacja Drugstore), podczas których szerokie wykorzystanie przez stronę izraelską samolotu Grumman E-2 Hawkeye pozwoliło jej odnieść spektakularne zwycięstwo nad syryjskim lotnictwem i obroną przeciwlotniczą.

Opracowaniem nowej konstrukcji zajęło się biuro konstrukcyjne Antonowa. Jako potencjalnego nosiciela systemu wykrywania celów rozpatrywano samoloty An-12, An-32 i An-72. Z tej trójki do dalszych prac wybrano samolot An-72. Rozważano dwie koncepcje zamontowania radiolokatora, pierwsza z nich podobna była do zastosowanego na brytyjskim samolocie Nimrod AEW3 układu dwóch anten umieszczonych z przodu i z tyłu kadłuba. Druga zakładała użycie klasycznej anteny obrotowej umieszczonej na grzbiecie samolotu i taką właśnie konstrukcję wybrano dla samolotu An-71. Jednak z uwagi na fakt iż w samolocie An-72 silniki umieszczone były nad skrzydłami, groziło to dużym ekranowaniem wiązki radiolokatora co radykalnie zmniejszało efektywność jego pracy. Poradzono sobie z tym problemem montując dysk anteny na szczycie statecznika pionowego, przenosząc usterzenie poziome, którego miejsce zajęła antena, na kadłub. Takie umieszczenie anteny i statecznika poziomego w istotny sposób zaburzyło sterowność samolotu, poradzono sobie z tym problemem nadając usterzeniu poziomemu spory wznios oraz zwiększono kąt wzniesienia tylnej części kadłuba.

Prototyp samolotu (oznaczenie SSSR-780151) wystartował w swój pierwszy lot z lotniska w Kijowie, pilotowany przez pilota A. W. Tkaczenkę po 31 miesiącach od rozpoczęcia prac projektowych. Wybudowano w sumie trzy prototypy. Pierwszy był przebudowanym, latającym prototypem An-72, drugi prototyp posłużył do prób statycznych, trzeci był również przebudowanym seryjnym An-72, który rozpoczął testy 28 lutego 1986 roku. Samolot został po raz pierwszy publicznie pokazany w 1987 roku. Rozpad ZSRR zakończył dalsze pracę nad samolotem, którego program budowy został anulowany pod koniec 1990 roku.

Konstrukcja

Samolot jest górnopłatem, mającym zdolność operowania z lotnisk polowych bez utwardzonej nawierzchni. Dodatkowy silnik startowy umieszczony jest z tyłu kadłuba, pod statecznikiem poziomym. Kompleks radiolokacyjny Kwant może rejestrować jednocześnie do 400 obiektów a 120 z nich śledzić, charakteryzował się dużą odpornością na zakłócenia i mógł prowadzić obserwację poziomą w zakresie 360° na pułapie od 0 do 30 km.

Bibliografia

• Piotr Butowski: Lotnictwo wojskowe Rosji. Warszawa: Lampart, 1997, s. 58-59, seria: Ilustrowana encyklopedia techniki wojskowej. T. 3 Suplement. ISBN 83-86776-28-5. OCLC 165941287.
• Tomasz Szulc, Rosyjskie taktyczne AWACSy, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 5 (1997), s. 38-43, ISSN 1230-1655.