Czechy

Republika Czeska
Česká republika
Flaga	Herb
	Dewiza: Pravda vítězí ; (Prawda zwycięża)
	Hymn: Kde domov můj? ; (Gdzie mój dom?)
Konstytucja	Konstytucja Czech
Język urzędowy	czeski[1]
Stolica	Praga
Ustrój polityczny	demokratyczny[2]
Typ państwa	republika parlamentarna[3]
Głowa państwa	prezydent[4] Petr Pavel
Szef rządu	premier Petr Fiala
Przewodniczący Izby Poselskiej	Markéta Pekarová Adamová
Powierzchnia ; • całkowita ; • wody śródlądowe	; 78 868 km² ; 2%
Liczba ludności (2022); • całkowita ; • gęstość zaludnienia; • narody i grupy etniczne	; 10 516 707[5]; 133 osób/km²; Czesi: 93,8%[6]; Morawianie: 5%[6]; Słowacy: 1,3%[6][uwaga 1]
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 330,48 mld[7] USD; 31 368[7] USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 536,91 mld[7] dolarów międzynar.; 50 961[7] dolarów międzynar.
Waluta	korona czeska (CZK)
Wolne wybory	1 stycznia 1993
Religia dominująca	katolicyzm (11,37% praktykujących)
Strefa czasowa	UTC +1 – zima; UTC +2 – lato
Kod ISO 3166	CZ
Domena internetowa	.cz
Kod samochodowy	CZ
Kod samolotowy	OK
Kod telefoniczny	+420
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Wiadomości w Wikinews
	Cytaty w Wikicytatach
	Hasło w Wikisłowniku

Czechy[8], Republika Czeska[9] (cz. Česko, Česká republika [ˈ t͡ʃ ɛ s k a ː ˈ r ɛ p u b l ɪ k a] ( odsłuchaj)) – unitarne[2] państwo śródlądowe w Europie Środkowej. Od północy graniczy z Polską, od zachodu i północnego zachodu z Niemcami, od południa z Austrią, a od wschodu ze Słowacją[10]. Stolicą i największym miastem Czech jest Praga. Kraj składa się z trzech historycznych krain – Czech właściwych, Moraw i czeskiej części Śląska[11]. Na powierzchni 78 866 km² żyje ponad 10,5 mln osób, z czego 94% to Czesi. Państwo czeskie dzieli się na czternaście krajów. Czechy są republiką parlamentarną, demokratycznym państwem prawa o liberalnym systemie rządów, opartym na swobodnej rywalizacji partii i ruchów politycznych[12]. Głową państwa jest prezydent. Naczelnym organem władzy ustawodawczej jest parlament z Izbą Poselską i Senatem, władzy wykonawczej rząd z czternastoma ministerstwami, a władzy sądowniczej Sąd Konstytucyjny i Sąd Najwyższy. Czechy są członkiem wielu organizacji międzynarodowych, m.in. ONZ, Unii Europejskiej, NATO, strefy Schengen, Rady Europy, OECD i Grupy Wyszehradzkiej.

Quick facts: Konstytucja, Język urzędowy, Stolica, Ustrój ... ▼

Według Banku Światowego Czechy należą do 31 najbogatszych krajów świata pod względem dochodów per capita[13][14]. Procent mieszkańców Czech żyjących poniżej progu ubóstwa jest znikomy[15][16][17][18][19]. Czechy wykazują stosunkowo niewielki stopień nierówności w dochodach pomiędzy najbogatszymi i najbiedniejszymi obywatelami oraz stosunkowo zrównoważoną redystrybucję majątku. Bezrobocie jest od dłuższego czasu na niskim poziomie, znacznie poniżej średniej krajów rozwiniętych[20]. Na podstawie danych Institute for Economics and Peace zawartych w Global Peace Index Czechy są 10. najbezpieczniejszym krajem świata pod względem zagrożenia wojną i występowania przestępczości fizycznej[21]. W indeksie śladu ekologicznego Czechy są w porównaniu do pozostałych krajów rozwiniętych znacznie mniejszym dłużnikiem ekologicznym[22][23][24], jednak na osobę są największym emitentem CO₂ w UE[25].

Według Indeksu poziomu korupcji prowadzonego przez Transparency International, w 2015 r. Czechy znajdowały się na 10. miejscu wśród krajów w UE[26].

Czechy

państwo w Europie / Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania: