Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Faeton żółtodzioby[3] (Phaethon lepturus) – gatunek ptaka z rodziny faetonów (Phaethontidae) występujący w strefie tropikalnej i subtropikalnej na całym świecie. Nie jest zagrożony.
Phaethon lepturus[1] | |||
Daudin, 1802 | |||
Faeton żółtodzioby, Seszele | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
faeton żółtodzioby | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
Zasięg występowania | |||
w sezonie lęgowym poza sezonem lęgowym |
Po raz pierwszy gatunek opisał François Marie Daudin w 1802. Przydzielił mu nazwę Phaëton lepturus. Holotyp pochodził z Mauritiusu[4]. Obecnie IOC umieszcza gatunek w rodzaju Phaethon, wyróżniając 6 podgatunków[5]. Taką samą ich liczbę uznają autorzy HBW. Część podgatunków może być uznana jedynie za odmiany barwne; osobniki podgatunku catesbyi wyróżniają się pomarańczowym dziobem, ograniczoną ilością białego na czubku skrzydła, różnicami w głosie u dorosłych i bardziej jednolitym ubarwieniem u młodych[4].
IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:
Całkowita długość ciała 70–82 cm (w tym 33–45 cm przypada na wydłużoną część sterówek), rozpiętość skrzydeł 90–95 cm, masa ciała 220–410 g[4]. Upierzenie w większości białe. Na skrzydle występuje czarny, biegnący na ukos pas, kilka zewnętrznych lotek I rzędu czarne. Sterówki również białe, środkowe są wydłużone. Na głowie od kantarka za oko biegnie czarny pas. Dziób szpiczasty, żółtopomarańczowy; tęczówka brązowa; nogi i stopy ciemnoszare. U podgatunku P. l. fulvus występuje upierzenie o złotawym czy też morelowym odcieniu[7].
Faeton żółtodzioby przeważnie przebywa na otwartym oceanie lub na morzu strefy podzwrotnikowej, poza lęgami na wyspy uczęszczając celem zdobycia pokarmu. Żywi się głównie rybami, kałamarnicami i krabami. Nurkuje podobnie jak głuptaki z wysokości do 20 m. Żeruje samotnie lub w parach. Podczas sezonu lęgowego ptaki obu płci biorą udział w zalotach. Obejmują one równoległy lot (jeden ptak nad drugim) i jednoczesne wykonywanie akrobacji; ogon skierowany w dół może dotknąć lecącego w dole ptaka. Akrobacje obejmują płytkie ślizgi i lecenie zygzakiem[7].
Przedstawiciele P. lepturus mogą gniazdować cały rok. Gniazdują na klifach, tworząc luźne kolonie. Gniazdo mieści się w szczelinie skalnej, pod krawędzią skały lub w wydrapanym dołku pod osłoną, niekiedy w rozwidleniu gałęzi. Często miejsce na gniazdo wybierane jest podczas lotów tokowych; kopulacja odbywa się w miejscu przeznaczonym na gniazdo bez poprzedzających ją rytuałów[7].
Ptaki tego gatunku są terytorialne, broniąc gniazda mogą zranić intruza. Zniesienie liczy jedno jajo. Inkubacja trwa 40 do 42 dni; partnerzy zmieniają się. Pisklę wykluwa się pokryte puchem i przez pierwsze kilka dni jest nieustannie chronione w gnieździe – potem może zostać zostawione na czas szukania dla niego pokarmu. Karmione jest zwróconym pokarmem. Po 70–85 dniach staje się w pełni opierzone i wkrótce po tym odbywa swój pierwszy w życiu lot. Po uzyskaniu zdolności lotu młode natychmiast usamodzielniają się i opuszczają okolice gniazda[7].
Przez IUCN gatunek uznawany jest jako najmniejszej troski (LC, Least Concern) niezmiennie od 1988. W 2019 organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji na poniżej 400 tysięcy dorosłych osobników, a jej trend oceniła jako umiarkowanie spadkowy ze względu na drapieżnictwo wprowadzonych gatunków[2][8]. Faeton żółtodzioby występuje na ponad stu obszarach uznanych za ostoje ptaków IBA. Należy do nich m.in. indonezyjska wyspa Manuk, Boatswain Bird Island i Conception[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.