Gmach Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie

Gmach Najwyższej Izby Kontroli – monumentalny biurowiec znajdujący się przy alei Jana Chrystiana Szucha 23 w Warszawie, wzniesiony dla Najwyższej Izby Kontroli Państwa. Od 1945 siedziba Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Gmach Najwyższej Izby Kontroli
w Warszawie

Gmach od strony al. J.Ch. Szucha
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	al. Jana Chrystiana Szucha 23
Styl architektoniczny	nowy klasycyzm
Architekt	Tadeusz Leśniewski Stefan Colonna-Walewski
Ukończenie budowy	1935
Położenie na mapie Warszawy Gmach Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie
Położenie na mapie Polski Gmach Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Gmach Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie
52°13′02,31″N 21°01′23,74″E

Opis

Wejście do gmachu zajętego przez Ordnungspolizei w listopadzie 1939

Gmach został wzniesiony w 1935 według projektu Tadeusza Leśniewskiego przy współpracy Stefana Colonny-Walewskiego^[1][2]. Najwyższa Izba Kontroli Państwa przeniosła się tam z budynku przy ul. Poznańskiej 30^[3].

Elementem wyróżniającym gmachu, zaprojektowanego w stylu nowego klasycyzmu połączonego ze strukturalizmem, jest fasada w kolorze czerwonym. Ten efekt uzyskano poprzez obłożenie jej płytami ciemnoczerwonego piaskowca tumlińskiego^[4][5]. Reprezentacyjny hol został wyłożony czarnym marmurem^[1]. Detale zewnętrzne i wystrój wnętrz wykonano w stylu art déco^[6].

W czasie II wojny światowej budynek znalazł się w obrębie niemieckiej dzielnicy policyjnej. Władze okupacyjne przeznaczyły go na siedzibę Policji Porządkowej (Ordnungspolizei − OrPo)^[7]. W budynku ulokowały się także podległe OrPo: Komenda Policji Ochronnej (Schutzpolizei), dowództwo pułku policji SS (SS-Polizei-Regiment Warschau, od lipca 1942 SS-Polizei-Regiment 22) oraz Komenda Żandarmerii (Gendarmerie)^[8].

Gmach nie został zniszczony w czasie wojny i w 1945 stał się siedzibą Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Ok. 1950 do budynku (od strony ul. Litewskiej) dobudowano skrzydło boczne w stylu neoracjonalizmu^[1].

Przypisy

1. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 60. ISBN 83-60350-00-0.
2. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
3. Poznańska 30 róg Żulińskiego 10. warszawa1939.pl. [dostęp 2015-01-11].
4. Świętokrzyskie piaskowce – mały przewodnik po polskich zabytkach. surowce-naturalne.pl. [dostęp 2024-04-14]. (pol.).
5. Henryk Walendowski. Minimonografie polskich kamieni budowlanych. Piaskowce tumlińskie. „Nowy Kamieniarz”. 1 (44)/2010, styczeń 2010. ISSN 1899-3419.brak numeru strony
6. Siedziby Najwyższej Izby Kontroli. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl. [dostęp 2015-01-11].
7. Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 57. ISBN 83-01-04207-9.
8. Witold Żarnowski: Raczej zginąć, niż zdradzić sprawę. Areszt śledczy gestapo w al. Szucha 25. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej i Muzeum Niepodległości, 2014, s. 25–26. ISBN 978-83-7629-664-7.