Guillaume du Bartas
francuski poeta / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Guillaume de Salluste du Bartas (w języku oksytańskim Guilhèm de Sallusti deu Bartàs; ur. 1544 w Monfort, zm. 28 sierpnia 1590 w Mauvezin) – francuski poeta, piszący także w dialekcie gaskońskim.
Data i miejsce urodzenia | |||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | |||
Narodowość | |||
Dziedzina sztuki | |||
| |||
|
Urodził się w rodzinie zamożnych kupców. Studiował prawo w Tuluzie. W roku 1565, podczas igrzysk kwietnych, z których słynęło to miasto, zdobył Nagrodę Fiołka za swoje wczesne utwory. Po tym sukcesie królowa Nawarry, Joanna d’Albret, zamówiła u niego poemat epicki opisujący losy biblijnej Judyty. Utwór ten, La Judith, został wydany dopiero po śmierci władczyni w zbiorze Muse chrétienne (Muza chrześcijańska, 1574), wraz z Uranie {Urania) i Le Triomphe de la foi (Triumf wiary). W roku 1565 ojciec Guillaume’a kupił zamek du Bartas, który poeta odziedziczył rok później. W roku 1570 poślubił Catherine de Manas, z którą miał cztery córki. Jako krajczy Henryka III Nawarskiego, z czasem wyróżniony tytułem szlacheckim, a zarazem gorliwy hugenota i odważny wojownik, podróżował w imieniu króla z licznymi poselstwami do Anglii i Danii[1].
Sławę zdobył dzięki poematowi encyklopedycznemu w siedmiu pieśniach La Sepmaine ou La Création du monde (Tydzień albo stworzenie świata, 1578-1584). Utwór ten, obficie czerpiący z wątków Starego Testamentu, został przetłumaczony na wiele języków i miał ponad sto pięćdziesiąt wydań w ciągu niespełna osiemdziesięciu lat. Stał się również źródłem inspiracji dla Johna Miltona, Joosta van den Vondela, Torquata Tassa i George’a Byrona[2]. Poeta jawił się w nim jednoznacznie jako obrońca teorii geocentrycznej, który zasadę kopernikańską uważa za pomyłkę[3]. Du Bartas nie zdołał ukończyć swojego następnego wielkiego poematu La Seconde Sepmaine (Drugi tydzień, 1584), poświęconemu dziejom ludzkości aż do sądu ostatecznego.
Biegle posługiwał się dialektem gaskońskim. W roku 1578, z okazji przybycia na dwór w Nérac Małgorzaty Walezjuszki i Katarzyny Medycejskiej, ułożył alegoryczne powitanie w trzech językach, ukazując trzy muzy uosabiające francuski, łacinę i gaskoński, które spierają się o prawo przyjęcia tak ważnych gości[4].
Współcześni krytycy dorobek du Bartasa oceniają w rozmaity sposób. Dla jednych jego utwory są przykładem napuszonego, zawikłanego stylu przeładowanego erudycyjnymi wtrętami i dziwacznymi neologizmami, które tylko pozornie wzbogacają słownictwo w myśl wskazań Plejady; inni widzą w tej twórczości rozmach i zapowiedź kunsztu językowego z czasów baroku. Du Bartas był najprawdopodobniej pierwszym francuskim poetą tłumaczonym na język polski[5].