Hipoteza Sapira-Whorfa
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Hipoteza Sapira-Whorfa (ang. Sapir–Whorf hypothesis), in. prawo relatywizmu językowego – hipoteza lingwistyczna głosząca, że używany język wpływa w mniejszym lub większym stopniu na sposób myślenia. Jej dwa główne założenia to determinizm językowy oraz relatywizm językowy: pierwsze z nich uważa, że język (jako system znaków wytworzony przez społeczeństwo, w którym wychowujemy się i myślimy od dzieciństwa) kształtuje nasz sposób postrzegania otaczającego nas świata; drugie mówi, iż wobec różnic między systemami językowymi, które są odbiciem tworzących je odmiennych środowisk, ludzie myślący w tych językach rozmaicie postrzegają świat. Nazwa hipotezy wywodzi się od dwóch językoznawców – Edwarda Sapira i Benjamina Lee Whorfa[1][2], zajmujących się głównie językami rdzennych mieszkańców Ameryki[3][4].
Skrajna, deterministyczna postać tej hipotezy, zakładająca, że użytkownicy różnych języków pojmują świat na rozmaite sposoby, pod wpływem języka kształtującego światopogląd, jest odrzucana przez większość współczesnych językoznawców[5][6][7][8]. Wiedza empiryczna wskazuje na to, że rozwój kulturowy nie jest determinowany typem języka, a język nie kreuje skostniałego światopoglądu[4]. Wielu lingwistów akceptuje jednak umiarkowaną, słabszą postać tej hipotezy, głoszącą, że istnieje pewien związek między używanym językiem a sposobem postrzegania rzeczywistości[5][7][3].
Określenie „hipoteza Sapira-Whorfa” uchodzi za nieścisłe, gdyż Sapir i Whorf nie współtworzyli prac lingwistycznych[6], a ich poglądy na temat relatywizmu językowego nie były tożsame[4]; ponadto Sapir i Whorf swoich założeń nie określali mianem hipotezy[2][4][6].