Hokej na lodzie na zimowych igrzyskach olimpijskich

Hokejowe turnieje olimpijskie rozgrywane są od 1920 roku. Turniej mężczyzn wprowadzony został do programu igrzysk podczas letnich igrzysk w Antwerpii, zaś cztery lata później rozgrywki hokeja pojawiły się podczas pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich w Chamonix. Turniej kobiet po raz pierwszy odbył się w 1998 roku podczas igrzysk w Nagano. Turniej olimpijski pierwotnie przeznaczony był dla sportowców amatorskich. Od 1988 roku mogli w nim brać udział profesjonalni zawodnicy, zaś od 1998 roku National Hockey League (dalej NHL) pozwoliła graczom tej ligi uczestniczyć w turnieju. Od 1924 do 1988 roku turniej rozgrywany był systemem kołowym, a po zakończeniu serii gier odbywała się runda finałowa, w której również grano systemem kołowym. Medale były przyznawane na podstawie punktów zgromadzonych w tej rundzie. Mecze na igrzyskach rozgrywane są według zasad międzynarodowych, stosowanych podczas turniejów organizowanych przez Międzynarodową Federację Hokeja na Lodzie. Zasady te różnią się od zasad obowiązujących w lidze NHL. Podczas igrzysk odbywają się kontrole antydopingowe prowadzone przez Światową Agencję Antydopingową dotyczące dopingu wydolnościowego. Od momentu wprowadzenia tych testów w 1972 roku, kilku zawodników uzyskało pozytywne wyniki na obecność zakazanych substancji.

W rozgrywkach mężczyzn największe sukcesy w początkowej historii turnieju olimpijskiego osiągnęła reprezentacja Kanady, która w pierwszych siedmiu edycjach zdobyła sześć złotych oraz jeden srebrny medal. W tym okresie często medale zdobywały również reprezentacje Stanów Zjednoczonych, Czechosłowacji i Szwecji. W latach 1920–1968 triumfator turnieju olimpijskiego zostawał jednocześnie mistrzem świata w hokeju na lodzie. Podczas igrzysk olimpijskich w Cortinie d’Ampezzo po raz pierwszy wystąpiła drużyna Związku Radzieckiego. Zespół ten zdominował kolejne edycje turnieju, wygrywając w tym czasie siedem z dziewięciu jego edycji, ulegając w 1960 i 1980 roku reprezentacji USA. W 1980 roku hokeiści ZSRR niespodziewanie przegrali z amatorską drużyną gospodarzy w meczu znanym jako cud na lodzie. Po zwycięstwie w 1952 roku w Oslo reprezentacja Kanady na kolejny złoty medal czekała 50 lat. Zdobyła go podczas turnieju w Salt Lake City, a sukces ten powtórzyła 8 lat później, będąc gospodarzem igrzysk w Vancouver. Inne państwa, które zdobyły tytuł mistrza olimpijskiego w całej historii tych rozgrywek, to: Wielka Brytania w 1936, Wspólnota Niepodległych Państw w 1992, Szwecja w 1994 i 2006 oraz Czechy w 1998 roku. Na podium stawały ponadto: Szwajcaria, Niemcy, Finlandia oraz Rosja.

W 1986 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski (dalej MKOl) umożliwił wszystkim sportowcom (również profesjonalnym) uczestniczenie w igrzyskach olimpijskich, począwszy od 1988 roku. Początkowo sceptycznie do tego pomysłu nastawieni byli działacze zarządzający ligą NHL, którzy aby umożliwić start w turnieju zawodnikom z tej ligi musieliby przerywać rozgrywki w środku sezonu zasadniczego. Jednakże dzięki porozumieniu, od 1998 roku hokeiści wszystkich klubów z Ameryki Północnej mogli brać udział w turnieju olimpijskim, którego format został dopasowany do ligowego terminarza. W 1998 i 2002 roku w pierwszej fazie turnieju mecze rozgrywane były bez zawodników NHL lub sześciu najlepszych drużyn świata tj.: Kanady, Czech, Finlandii, Rosji, Szwecji i Stanów Zjednoczonych, a następnie w fazie decydującej o medalach do składów dołączali zawodnicy z NHL. W 2006 roku format turnieju zmieniono i we wszystkich meczach mogli uczestniczyć zawodnicy z NHL. W 2018 roku pierwszy raz od porozumienia w 1998 roku w turnieju olimpijskim zabrakło zawodników z NHL.

W lipcu 1992 roku MKOl zatwierdził konkurencję hokeja na lodzie kobiet jako konkurencję olimpijską. Jej pierwsza edycja odbyła się w Nagano w 1998 roku. Rozgrywki zdominowały drużyny z Ameryki Północnej, zdobywając dotychczas wszystkie złote medale. W 1998 i 2018 roku wygrały Amerykanki, a w 2002, 2006, 2010 i 2014 roku Kanadyjki. Brązowe medale zdobyły drużyny Szwecji, Finlandii oraz Szwajcarii.

Hokej na sledgach zadebiutował na Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich 1994 w Lillehammer. Chociaż turnieje na igrzyskach paraolimpijskich są mieszane – do udziału dopuszczani są mężczyźni i kobiety – to w historii rozgrywek płeć żeńską reprezentowały dwie zawodniczki. Najbardziej utytułowaną drużyną w hokeju na sledgach jest reprezentacja Stanów Zjednoczonych, która zdobyła cztery złote i jeden brązowy medal olimpijski. Po jednym złotym medalu zdobyły również reprezentacje Szwecji, Norwegii i Kanady.