Interpłciowość
wrodzone zróżnicowanie cech płci polegające na odmienności poszczególnych osób od norm dotyczących ciał męskich i żeńskich / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Interpłciowość?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Osoby interpłciowe (łac. inter „między”, sexualis „płciowy”) – osoby urodzone z dowolną liczbą różnic w zakresie cech dotyczących płci, w skład których wchodzą chromosomy, gonady, hormony płciowe lub narządy rozrodcze, które według wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw praw człowieka „nie odpowiadają typowym definicjom męskich i żeńskich ciał”[1][2]. Takie zróżnicowanie może obejmować niejednoznaczność narządów płciowych oraz kombinacje genotypu i fenotypu płciowego innego niż mężczyzna XY i kobieta XX[3][4].
Osoby interpłciowe określano dawniej terminami „hermafrodyci” lub „wrodzeni eunuchowie”[5][6]. W literaturze medycznej z XIX i XX wieku interpłciowość nazywano obojnactwem prawdziwym, obojnactwem rzekomym żeńskim i obojnactwem rzekomym męskim co odzwierciedla pierwsze próby sklasyfikowania cech interpłciowych[7]. Pojęcia te przestały być powszechnie używane: terminy takie jak „hermafrodyta” uważane są za mylące, stygmatyzujące oraz naukowo przestarzałe[8]. Hermafrodyta jest obecnie definiowany jako „zwierzę lub roślina posiadające męskie i żeńskie organy rozrodcze”. W 1917 roku Richard Goldschmidt stworzył termin „interpłciowość”, aby opisać rozmaitość wieloznaczności płci biologicznej[7]. W środowisku klinicznym termin „zaburzenia rozwoju płci” (DSD) jest stosowany od 2006 roku[9]. Zmiana ta budziła kontrowersje już od czasu wprowadzenia tej etykiety[10][11][12].
Osoby interpłciowe narażone są na stygmatyzację i dyskryminację od urodzenia lub odkrycia zróżnicowanych cech płciowych / cech interpłciowych, np. w okresie dojrzewania. Może ona obejmować dzieciobójstwo, porzucenie oraz napiętnowanie bliskich[13][14][15]. Na całym świecie wiele niemowląt i dzieci interpłciowych, jak np. te z nieodpowiadającymi żadnej płci narządami rozrodczymi, jest poddawanych operacjom chirurgicznym bądź terapii hormonalnej w celu nadania im bardziej akceptowalnych społecznie cech płciowych. Jest to uważane za kontrowersyjne, ponieważ nie ma mocnych dowodów potwierdzających korzystne dla nich rezultaty[16]. Takie leczenie może obejmować sterylizację. Dorośli, włączając w to elitarne sportsmenki, również byli poddawani takiemu leczeniu[17][18]. Coraz częściej zagadnienia te są uważane za łamanie praw człowieka, co potwierdzają oświadczenia międzynarodowych[19][20] i krajowych instytucji zajmujących się prawami człowieka i etyką[21]. Organizacje osób interpłciowych wydały również oświadczenia dotyczące łamania praw człowieka, w tym deklarację Malty wydaną przez trzecie Międzynarodowe Forum Osób Interpłciowych(inne języki)[22].
Odejście od chromosomalnej metody determinacji płci i próby wprowadzenia pojęć "płci kulurowej" czy rozszerzenia pojęcia płci spowodowało jednak wiele nieporozumień i doprowadziło w krajach zachodnich do uznaniowego wyboru tożsamości przez wielu, szczególnie młodych, ludzi. Sytuacji takiej sprzyja zamazywanie interpłciowości rozumianej klinicznie i tej rozumianej psychologicznie czy obyczajowo.
Naturalny rozkład interseksualności definiowanej jako niespójność genotypu z fenotypem lub fenotyp niemożliwy do jednoznacznego oznaczenia wynosi w populacji około 0.018%.
Pierwsza znana sprawa sądowa, w której osoba interpłciowa pozwała o odszkodowanie za interwencję chirurgiczną bez zgody pacjenta, odbyła się w 2011 roku i dotyczyła Christiane Völling[23]. W kwietniu 2015 r. Malta jako pierwsza zdelegalizowała działania medyczne podejmowane bez zgody pacjenta i służące modyfikacji anatomii płci, w tym anatomii osób interpłciowych[24][25].
Część osób interpłciowych może być przypisana i wychowana jako dziewczyna lub chłopiec, ale następnie identyfikować się z inną płcią w późniejszym okresie życia, podczas gdy większość nadal identyfikuje się z przypisaną im płcią[4][26][27]. Jednak osoby o kariotypie 46, XY z przypuszczalnie typowo męskim środowiskiem prenatalnym i ciężkimi nieprawidłościami w obrębie narządów płciowych znacznie częściej decydują się na korektę płci, przy przypisaniu im płci żeńskiej przy narodzeniu[28].