Język irlandzki
język z rodziny celtyckiej, jeden z urzędowych w Irlandii / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język irlandzki?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język irlandzki, język iryjski (Gaeilge, wym. [ˈɡeːlʲɟə]) – język z grupy goidelskiej języków celtyckich, język narodowy Irlandczyków. Język urzędowy Republiki Irlandii (obok angielskiego).
Obszar |
Irlandia (głównie zachodnia) i inne | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 140 tys. (język ojczysty) | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Irlandia Wielka Brytania ( Irlandia Północna) Unia Europejska (jeden z 24 języków oficjalnych) | ||||||
Organ regulujący | Foras na Gaeilge | ||||||
UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||||||
Ethnologue | 3 środek szerszej komunikacji↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-1 | ga | ||||||
ISO 639-2 | gle | ||||||
ISO 639-3 | gle | ||||||
IETF | ga | ||||||
Glottolog | iris1253 | ||||||
Ethnologue | gle | ||||||
GOST 7.75–97 | ирл 220 | ||||||
WALS | ird, iri, irm | ||||||
SIL | GLI | ||||||
Występowanie | |||||||
Zasięg języka iryjskiego w 2011 roku | |||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
W 2011 około 1,77 miliona mieszkańców Irlandii zadeklarowało, że posiada jakąkolwiek znajomość swojego języka narodowego, wyniesioną głównie ze szkolnych lekcji. Na co dzień używa go ok. 77 tys. osób, z czego ponad 66 tysięcy w regionach Gaeltacht, zaś liczba osób deklarujących używanie języka rzadziej niż codziennie wynosi ponad 700 tysięcy[1].
Wiele nazwisk i nazw miejscowości irlandzkich pochodzi z właśnie tego języka, np.:
- Belfast – Béal Feirste – Zatoka piaszczystych brzegów,
- Cork – Corcaigh – Bagno,
- Ennis – Inis – Wyspa.
Do zapisu języka irlandzkiego używa się alfabetu łacińskiego. Do niedawna w powszechnym użyciu był dość odmienny od powszechnie przyjętego w piśmie łacińskim krój liter, nazywany alfabetem irlandzkim, który także obecnie jest używany, aczkolwiek sporadycznie. We wczesnym średniowieczu do zapisu języka (staro)irlandzkiego używane było pismo ogamiczne. Najstarsze inskrypcje zapisane właśnie tym pismem pochodzą z V wieku.
Przodkiem języka irlandzkiego jest język staroirlandzki, który dał początek także szkockiemu gaelickiemu oraz językowi manx. Shelta to język mieszany powstały w wyniku intensywnego angielsko-irlandzkiego kontaktu językowego.