Język zazaki
język z gałęzi irańskiej rodziny indoeuropejskiej / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język zazaki?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język zazaki – to język należący do północno-zachodniej irańskiej gałęzi irańskiej grupy językowej rodziny języków indoeuropejskich.[2][3][4] Język zaza jezyk ludu Zaza używany we wschodniej Anatolii. Języki najbliższe Zazaki pod względem gramatyki, genetyki, lingwistyki i słownictwa to tałyski, tati, semnani, sangisari, giliański, mazanderański, używane nad brzegami Morza Kaspijskiego.[5][6][7][8][9][2][3][10] Język Zaza jest również blisko spokrewniony ze staroazerskim, wymarłym językiem zachodniego Iranu i język partyjski.[11][7] Zaza stanowią czwartą co do wielkości grupę etniczną w Turcji, po Turkach, Kurdach i Arabach.[12][13] Według Ethnologue język zazaki zalicza się do północno-zachodniej grupy irańskiej części indoirańskiej gałęzi rodziny indoeuropejskiej. Jest ogólnie kojarzony z gorani z grupy zaza-gorani. Według Glottologa zazaki należy do grupy języków azerskich, obok języków tati i tałyski.[2] Zazaki ma wiele podobieństw w budowie i słownictwie z językami kaspijskimi używanymi w Iranie, na wybrzeżu Morza Kaspijskiego.[6][14]
Ten artykuł od 2011-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Obszar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
1,5[1]–3,0 mln | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
Status oficjalny | |||||||
UNESCO | 2 wrażliwy↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-2 | zza | ||||||
ISO 639-3 | zza | ||||||
IETF | zza | ||||||
Glottolog | zaza1246 | ||||||
Ethnologue | zza | ||||||
WALS | zaz | ||||||
Dialekty | |||||||
ISO 639-3: diq – dimli ISO 639-3: kiu – kirmandżki | |||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Nie można dokładnie określić liczby jego użytkowników – w zależności od źródła ich liczbę szacuje się od 1,5 do nawet 3 milionów. Użytkownicy języka zazaki pochodzą ze wschodniej Turcji. Zaza jest ogólnie klasyfikowany jako język należący do odrębnej grupy języków zaza-gorani.
Zazaki dzieli się na dwa główne dialekty:
- północny – kirmandżki
- południowy – dimli[15]
Zazowie nie tworzą jednorodnej grupy, ale dzielą się wedle wyznania na sunnitów i alawitów[16]. Zgodnie z tradycją świadomość religijna jest jednak ważniejsza niż językowa jedność. Dopiero niedawno w diasporze europejskiej podjęto próby budowania i określania narodowej tożsamości użytkowników języka zazaki, bez względu na podziały religijne.
Pierwotnie nazwa „zazaki” miała negatywne zabarwienie; w użyciu są również różne lokalne określenia[17].
Po upadku Imperium Osmańskiego Turcy nie dążyli do zachowania językowej i kulturowej różnorodności. Prowadzona polityka asymilacji miała na celu zjednoczenie mieszkańców państwa i budowę ogólnej, „tureckiej” tożsamości. W związku z tym zakazano publikacji, a nawet komponowania utworów muzycznych do tekstów pisanych w językach lokalnych. Na mocy traktatu w Lozannie w 1923 roku, oprócz Żydów, Ormian i Greków żadne inne mniejszości narodowe nie mogły oficjalnie istnieć w Turcji.
Historycznie wchodził w kontakt z różnymi językami. Wciąż znajduje się pod wpływem kurdyjskiego, arabskiego, perskiego i ormiańskiego (w zależności od regionu). Istotnym (i zyskującym na znaczeniu) źródłem wpływów obcych jest język turecki[16].