Loading AI tools
rodzina języków z Azji Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Języki hmong-mien lub miao-yao – mała rodzina językowa, skupiająca języki południowych Chin i południowo-wschodniej Azji. Używane w górskich rejonach południowych Chin, w tym prowincjach: Kuejczou, Hunan, Junnan, Syczuan, Kuangsi i Hubei, gdzie stały się językami tzw. ludzi wzgórz, podczas gdy Chińczycy Han zasiedlili żyźniejsze doliny rzeczne.
W przeciągu ostatnich 300 – 400 lat, ludzie Hmong i niektórzy Mien wywędrowali do Tajlandii, Laosu, Wietnamu i Mjanmy. W wyniku wojen indochińskich (I wojna indochińska, II wojna indochińska), wielu użytkowników hmong opuściło południowo-wschodnią Azję by osiedlić się w Australii, USA i innych krajach zachodnich.
Języki hmong-mien wyraźnie dzielą się na hmong (miao) i mien (yao), choć są blisko spokrewnione. Związki, słabo znanego, języka ho nte (chiń. shē) są niejasne, choć wydaje się być bliższy dialektom mien. Częściowo odpowiedzialny za trudność klasyfikacji jest silny wpływ sąsiednich języków.
Wcześniejsze systematyki umieszczały języki hmong-mien w sino-tybetańskiej rodzinie językowej i choć w wielu chińskich klasyfikacjach pozostają tam nadal – na zachodzie przyjmuje się, że stanowią odrębną rodzinę.
Kolebka języków hmong-mien znajdowała się w południowych lub nawet środkowych Chinach. Obecnie, obszarem największej różnorodności językowej jest międzyrzecze Jangcy i Mekongu, choć istnieją powody by wierzyć, że ludy wywędrowały z północy wraz z naporem Chińczyków Han.
Miáo i yáo to nazwy mandaryńskie. Endoetnonimami Miao są Meo, Hmu, Mong i Hmong, ale ponieważ większość laotańskich uchodźców w USA nazywa siebie Hmong lub Mong, te właśnie nazwy są najlepiej znane. Jednakże w Chinach, gdzie żyje większość ludności Miao – praktycznie się ich nie używa. Z kolei chińskie miano yao odnosi się raczej do wspólnoty kulturalnej, posługujące się językami zarówno mien, jak i dajskimi, ji czy miao. Z uwagi na nieprecyzyjność mandaryńskiej nazwy, etnonim mien może być preferowany jako bardziej jednoznaczny. Zarówno hmong, jak i mien, oznaczają człowieka, osobę.
Jak wiele języków południowych Chin, hmong i mien są monosylabiczne i analityczne. Posiadają, również, jeden z najbogatszych zasobów tonów.
Obszar |
południowe Chiny, południowo-wschodnia Azja |
---|---|
Kody rodziny językowej | |
ISO 639-5 | hmx |
Glottolog | hmon1336 |
Występowanie | |
Zasięg geograficzny języków hmong-mien | |
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode. |
Ethnologue wymienia 35 języków Hmong-Mien, z których część jest wzajemnie zrozumiała[1]. Następująca jest oparta na klasyfikacji Jamesa Matisoffa z 2001.
Pozycja języka ho nte jest niejasna.
Inne klasyfikacje, przygotowane przez m.in. Streckera czy chińskich językoznawców są dostępne na stronie Bryce’a Schroedera.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.