KGB
Komitet Bezpieczeństwa Publicznego Związku Radzieckiego / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące KGB?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Komitet Bezpieczeństwa Państwowego przy Radzie Ministrów ZSRR – KGB ZSRR (ros. Комите́т госуда́рственной безопа́сности – КГБ СССР, Komitiet gosudarstwiennoj biezopasnosti pri Sowietie Ministrow SSSR, wym. [kəmʲɪˈtʲet ɡəsʊˈdarstvʲɪnːəj bʲɪzɐˈpasnəsʲtʲɪ] ( odsłuchaj)) – utworzony w 1954 po likwidacji MGB organ państwowy przy Radzie Ministrów ZSRR kierujący siłami bezpieczeństwa wewnętrznego (policja polityczna, wojska wewnętrzne i wojska ochrony pogranicza) i zewnętrznego (wywiad i kontrwywiad, aparat dywersyjno-szpiegowski)[1]. Jedna z dwóch służb specjalnych ZSRR. Stosował inwigilację ludności, dezinformację, zwalczał rzeczywistych i domniemanych przeciwników KPZR i niezależny obieg informacji.
Ten artykuł dotyczy służb bezpieczeństwa ZSRR. Zobacz też: KGB na Białorusi i KGB w Osetii Południowej. |
Symbol KGB (Miecz i tarcza) | |||
Budynek aparatu centralnego KGB ZSRR (Łubianka) | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Data utworzenia |
1954 | ||
Data likwidacji |
1991 | ||
Przewodniczący Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego |
Wadim Bakatin (ostatni) | ||
Zatrudnienie |
480 000 (1991) | ||
Adres | |||
pl. Dzierżyńskiego 2 (pl. Łubianka 2), Moskwa | |||
55°45′36,40″N 37°37′39,11″E | |||
|
KGB istniał od marca 1954 do października 1991. Był następcą m.in. CzeKa i NKWD. W propagandzie komunistycznej często określany jako „tarcza i miecz partii” (ros. щит и меч). W trakcie pieriestrojki i w czasie rozpadu ZSRR był stopniowo dzielony, a wiele komórek organizacyjnych zlikwidowano.
Główne komórki organizacyjne KGB zostały przekształcone w Federacji Rosyjskiej w szereg instytucji:
- Służba Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej,
- Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej,
- Federalna Służba Ochrony Federacji Rosyjskiej.
Do głównych zadań KGB należało gromadzenie informacji wywiadowczych poza granicami Związku Radzieckiego, ochrona kontrwywiadowcza armii, marynarki wojennej i lotnictwa oraz samego Komitetu, ochrona granic państwowych ZSRR, nadzór nad obiektami nuklearnymi i większymi ośrodkami przemysłowymi tego kraju, ochrona budynków rządowych oraz dostojników partyjnych w kraju i poza jego granicami, w tym ambasad i konsulatów.
W skład KGB wchodziło dziewięć zarządów głównych, z których największą rolę odgrywały: I (wywiad), II (kontrwywiad), III (kontrwywiad wojskowy), V (walka ideologiczna i zwalczanie dysydentów), VI (wywiad i kontrwywiad gospodarczy), VII (inwigilacja) i IX (ochrona dostojników państwowych). Oprócz tego poza strukturami zarządów głównych istniały specjalne oddziały zabójców działających na całym świecie (tzw. mokryje dieła).