Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Koło podbiegunowe północne – koło podbiegunowe położone na półkuli północnej, wyznaczone przez równoleżnik o szerokości geograficznej zbliżonej do 66°33'N (dokładna lokalizacja jest zmienna w czasie; dostępny jest kalkulator obliczający aktualne położenie). Ogranicza obszar nazywany Arktyką. Jest oddalone od równika o tyle samo stopni, co koło podbiegunowe południowe.
Pozycja koła podbiegunowego nie jest stała i biegnie obecnie 66° 33′48″ na północ od równika[1]. Jego szerokość geograficzna zależy od osiowego przechyłu Ziemi, który oscyluje w granicach ponad 2° w ciągu 41 000 lat, z powodu sił pływowych wynikających z orbity Księżyca. W rezultacie koło podbiegunowe dryfuje obecnie z prędkością około 15 m rocznie w kierunku północnym.
Klimat wewnątrz koła podbiegunowego jest zasadniczo zimny, ale obszary przybrzeżne Norwegii mają ogólnie łagodny klimat w wyniku wpływu ciepłego Prądu Zatokowego, co sprawia, że porty w północnej Norwegii i północno-zachodniej Rosji są wolne od lodu przez cały rok. Lata na obszarach koło podbiegunowego północnego mogą być dość ciepłe, ale zimy są wyjątkowo chłodne. Przykładowo letnie temperatury w Norylsku w Rosji czasami osiągają nawet 30 °C, podczas gdy temperatury zimowe często spadają poniżej -50 °C.
Tylko cztery miliony ludzi żyje na północ od koła podbiegunowego z powodu klimatu; niemniej jednak niektóre obszary zostały zasiedlone przez tysiące lat przez rdzenną ludność, która obecnie stanowi 10% populacji regionu[2]. Największe społeczności na północ od koła podbiegunowego znajdują się w Rosji, Norwegii, Finlandii i Szwecji. Największym miastem na północ od koła podbiegunowego jest Murmańsk (ponad 300 tysięcy mieszkańców). Natomiast największa społeczność Ameryki Północnej na północ od koła podbiegunowego to Sisimiut (Grenlandia), ma około 5 tysięcy mieszkańców.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.