Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców

Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, skr. Królestwo SHS (serb.-chorw. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca / Краљевина Срба, Хрвата и Словенаца, słoweń. Kraljevina Srbov, Hrvatov in Slovencev) – państwo europejskie, powstałe 1 grudnia 1918 r., po zakończeniu I wojny światowej i po rozpadzie Austro-Węgier. W obiegu nieoficjalnym nazywane Jugosławią – krajem południowych Słowian; obecnie określane jako pierwsza Jugosławia. 3 października 1929 r. państwo zostało przemianowane na Królestwo Jugosławii.

Quick facts: Konstytucja, Język urzędowy, Stolica, Ustrój ... ▼

Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców

Краљевина Срба, Хрвата и Словенаца
Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca
Kraljevina Srbov, Hrvatov in Slovencev

1918–1929
Flaga Herb
Dewiza: (srb.) Jedan narod, jedan kralj, jedna država (Jeden naród, jeden król, jedno państwo)
Hymn: Hymn Królestwa SHS (Bože pravde + Lijepa naša domovino + Naprej zastava slave) (Sprawiedliwy Boże, Piękna nasza Ojczyzno, Naprzód, sztandarze chwały)
Konstytucja	Konstytucja widowdańska (od 1921 r.)
Język urzędowy	serbsko-chorwacko-słoweński (serbsko-chorwacki i słoweński)
Stolica	Belgrad
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Typ państwa	królestwo
Pierwszy król	Piotr
Ostatni król	Aleksander I
Powierzchnia  • całkowita	248 987[1] km²
Liczba ludności (1921)  • całkowita   • narody i grupy etniczne	11,984 mln[2] Serbowie, Chorwaci, Słoweńcy, Boszniacy, Czarnogórcy, Macedończycy, Albańczycy i inni
Waluta	dinar Królestwa SHS (RSD)
Przyłączenie Państwa SHS do Królestwa Serbii	1 grudnia 1918
Przemianowanie na Królestwo Jugosławii	przez króla Aleksandra I 3 października 1929
Religia dominująca	prawosławie, katolicyzm, islam
Strefa czasowa	UTC +1 – zima UTC+2 – lato

Na początku XX w. Słowianie południowi pozostawali rozbici między Austro-Węgry, Królestwo Serbii, Królestwo Czarnogóry oraz Imperium Osmańskie. Po wybuchu I wojny światowej wzmogły się wśród Słowian nastroje separatystyczne, a Serbia, realizując koncepcję wielkoserbską dążyła do ich przyłączenia. Na przełomie 1915 i 1916 r. Serbia upadła, a władza przeniosła się na wyspę Korfu, kontynuując politykę zjednoczenia Słowian południowych. We wrześniu 1918 r. ruszyła ofensywa Ententy na froncie salonickim. 29 października 1918 r. Słowianie habsburscy ogłosili powstanie Państwa SHS. W kolejnych tygodniach Państwo SHS oraz inne podmioty ogłaszały przyłączenie do Serbii. 1 grudnia 1918 r. książę-regent Aleksander I ogłosił powstanie Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców.

Nowe państwo, stanowiące mieszankę kulturową, borykało się z problemami gospodarczo-społecznymi, a jego wewnętrzna unifikacja była dużym wyzwaniem. Politykę cechowała rozbicie na obozy narodowe oraz walka między dwoma koncepcjami: federalizmem i centralizmem. Największe znaczenie miały ugrupowania serbskie, chorwackie i słoweńskie. Komunistyczna Partia Jugosławii została zdelegalizowana w 1921 r. Szerokie kompetencje w systemie politycznym państwa posiadał król, Aleksander I, przejawiający skłonności autorytarne. Sytuacja ustrojowa Królestwa bywa określana jako pseudoparlamentaryzm.

W ciągu 10 lat rząd zmieniał się 24 razy. Permanentny kryzys polityczny osiągnął apogeum w czerwcu 1928 r., kiedy to poseł serbski zastrzelił przywódcę chorwackiej opozycji – Stjepana Radicia. 6 stycznia 1929 r. król wprowadził dyktaturę znosząc konstytucję oraz rozwiązując partie polityczne. 3 października 1929 r. państwo przemianowano na Królestwo Jugosławii.