Kraje związkowe Niemiec
jednostki podziału administracyjnego w Niemczech / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Kraje związkowe Niemiec?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Kraje związkowe Niemiec (również landy[1]; niem. Land, Bundesland) – jednostki podziału administracyjnego najwyższego szczebla w Republice Federalnej Niemiec.
Niemcy
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Niemiec Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Polityka zagraniczna
|
Republika Federalna Niemiec od zjednoczenia Niemiec
Kraje związkowe zostały wprowadzone w Niemczech republikańską konstytucją z 1919 roku, w miejsce monarchii wchodzących w skład Cesarstwa Niemieckiego[2].
Kraje związkowe mają szeroką autonomię, z wyłączeniem obrony i spraw zagranicznych. Częściowo mogą decydować o finansach.[3].
Poszczególne kraje związkowe mają swoje konstytucje, własne parlamenty, władzę wykonawczą oraz sądowniczą. Same ustanawiają swoją organizację wewnętrzną[4].
Organizacja administracji krajowej jest na ogół trójszczeblowa[5]:
- szczebel wyższy (rząd krajowy bądź minister jako organy najwyższe, a także wyższe organy administracji),
- szczebel pośredni (prezydent rejencji)
- szczebel niższy (starosta).
Republika Weimarska
W latach 1920–1929 państwo składało się z 18 krajów związkowych, których korzenie wywodzą się z czasów Cesarstwa Niemieckiego. Jedynie kraj związkowy Turyngia został utworzony w 1920 r. W 1934 r., za rządów Adolfa Hitlera, z krajów związkowych Mecklenburg-Schwerin(inne języki) i Mecklenburg-Strelitz(inne języki) utworzono jeden kraj związkowy Meklemburgia. W 1937 r. Lubeka stała się częścią Prus.
|
Niemiecka Republika Demokratyczna
Do 1952 r. Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) podzielona była na 5 krajów związkowych:
- Brandenburgia – utworzona z pruskiej prowincji Brandenburgia,
- Meklemburgia-Pomorze Przednie – utworzona z Meklemburgii i zachodniej części pruskiej prowincji Pomorze,
- Saksonia – utworzona z Wolnego Państwa Saksonia i zachodnich fragmentów pruskiej prowincji Śląsk,
- Saksonia-Anhalt – utworzona z pruskiej prowincji Saksonia i Wolnego Państwa Anhalt,
- Turyngia – funkcjonująca w granicach z 1944.
Po zjednoczeniu Niemiec (1990) na obszarze byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej ponownie utworzono 5 krajów związkowych, natomiast Berlin Zachodni włączono do Berlina (stolicy byłej NRD) i utworzono Berlin, miasto na prawach kraju związkowego.
- land, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-08-04].
- Chris Cook, John Stevenson: Leksykon historii Europy XXI wieku. 1900-2004, wyd. polskie 2004, s.I 402.
- Niemcy. Ustrój polityczny, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-11-03].
- M Kardas, C Kucharska: Analiza porównawcza modeli samorządu terytorialnego Niemiec, Wielkiej Brytanii i Szwecji, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, Rocznik III/2011, s. 94.
- Statistische Ämter des Bundes und der Länder: Fläche und Bevölkerung, Stand: 4. November 2014.