Krakova hoľa

Krakova hoľa (pol. Krakowa Hala; 1752 m n.p.m.) – szczyt w zachodniej (tzw. dziumbierskiej) części Niżnych Tatr na Słowacji.

Krakova hoľa

Krakova hoľa i Krčahovo. Widok z Tanečnicy
Państwo	Słowacja
Położenie	Powiat Liptowski Mikułasz
Pasmo	Niżne Tatry
Wysokość	1752 m n.p.m.
Położenie na mapie Słowacji Krakova hoľa
48°59′05″N 19°37′58″E

Krakowa Hala w zimie 2017. Widok z trasy narciarskiej nr 11 na stokach Chopoka

Położenie

Leży w bocznym grzbiecie Niżnych Tatr, odgałęziającym się w kierunku północnym od grzbietu głównego w szczycie Krupowej Hali, tuż na zachód od najwyższego szczytu tych gór – Dziumbiera. Masyw Krakowej Hali leży 5,3 km na północ od tego ostatniego, oddzielony od głównego grzbietu dość głęboką przełęczą Javorie (słow. sedlo Javorie, 1487 m). Zajmuje powierzchnię ok. 18 km² pomiędzy dolinami Jańską na wschodzie i Demianowską na zachodzie. Szczyt Krakowej Hali jest zwornikiem, w którym wspomniany boczny grzbiet rozdziela się na dwa ramiona idące dalej na północ i rozdzielone Doliną Iljanowską: północno-zachodnie ze szczytami Magura (1377 m) i Demänovská hora (1304 m) oraz północno-wschodnie ze szczytem Południca (1549 m). Na zachód, do Doliny Demianowskiej opada z Krakowej Hali jeszcze jeden, krótki grzbiet oddzielający dwie dolinki: Krčahovo i Machnaté.

Geologia, morfologia

Masyw Krakowej Hali, jak i całego tzw. krasu demianowskiego o powierzchni ok. 14 km², budują skały węglanowe. Dominują wśród nich ciemne wapienie środkowego triasu z wkładkami wapieni krynoidowych oraz dolomity, odpowiadające za interesujące formy skalne, zaliczane do płaszczowiny kriżniańskiej. Mniejszy udział mają górnotriasowe łupki kajperskie, wapienie jurajskie i margle. Na warstwach płaszczowiny kriżniańskiej lokalnie występują wapienie i dolomity płaszczowiny choczańskiej.

Zjawiska krasowe

W masywie Krakowej Hali występują liczne formy krasowe. Obok mniej okazałych form krasu powierzchniowego wyróżnia się tu kras podziemny, zwłaszcza jaskinie. Jaskyňa v Záskočí z głębokością –263 m była w latach 70. XX w. najgłębszą jaskinią Słowacji. Według danych z 2010 r. zespół dwóch połączonych jaskiń: jaskini V Záskočí i jaskini Na Predných (pod nową, wspólną nazwą Záskočská jaskyňa), o długości korytarzy 5034 m i rozpiętości wysokościowej 284 m był siódmą co do deniwelacji jaskinią w tym kraju. Z kolei po połączeniu jaskiń Starý hrad i Večná robota, odkrytych w latach 60. XX w. we wschodniej części masywu, powstał podziemny system o głębokości –495 m, dziś najgłębszy w całej Słowacji, a z długością korytarzy 7554 m zajmujący 8. miejsce na liście najdłuższych jaskiń w tym kraju. Nazwano go Systemem Jaskiń Hipmana.

Przyroda i jej ochrona

Cały masyw Krakowej Hali leży na terenie Parku Narodowego Niżne Tatry. Południowo-wschodnia część masywu Krakowej Hali objęta jest dodatkowo rezerwatem przyrody Dziumbier, natomiast część północno-wschodnia – rezerwatem Jánska dolina.

Turystyka

W masywie Krakowej Hali wytyczono szereg znakowanych szlaków turystycznych, udostępniających również jej wierzchołek. Żadna z jaskiń masywu nie jest udostępniona do zwiedzania turystycznego.

Bibliografia

• Barański Mirosław J.: Balkon z widokiem na północ, w: „Gazeta Górska” R. XX, nr 2 (82), wiosna 2013. Wyd. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, s. 42-45;
• Hochmuth Zdenko a kolektív: Nízke Tatry – západ. Turistický sprievodca ČSSR č. 10, wyd. Šport, Slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982;
• Nízke Tatry – Chopok, mapa 1:50 000, wyd. VKÚ Harmanec, 2003, ISBN 80-8042-045-9.

Widok z Chopoka na Krakową Halę