Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej

Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej

Mazowiecki Okręg Straży Granicznej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Celnej
Dowódcy
Pierwszy	mjr Karol Kurek
Ostatni	mjr Jakub Chmura
Organizacja
Dyslokacja	Ciechanów
Formacja	Straż Graniczna

Formowanie i zmiany organizacyjne

20 czerwca 1927 roku prezes Rady Ministrów Józef Piłsudski delegował na stanowisko naczelnego inspektora Straży Celnej płk. Stefana Pasławskiego z zadaniem gruntownej rekonstrukcji tego organu^[1]. Jesienią 1927 dokonano nowego podziału terytorialnego, a minister spraw wojskowych skierował do dyspozycji komendanta SC oficerów przewidzianych do obsadzenia nowo utworzonych stanowisk inspektorów okręgowych. Utworzono pięć nowych inspektoratów okręgowych, w tym między innymi Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Celnej, z którego w prostej linii wywodzi się Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej. Kierownikiem inspektoratu mianowano mjr. Karola Kurka, a siedzibą inspektoratu był Ciechanów^[2]. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[3]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu okręgowego^[4]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić nazwę Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej na Mazowiecki Okręg Straży Granicznej, dotychczasowy inspektorat okręgowy przemianował na komendę okręgu i wprowadził tytuł komendanta okręgu w miejsce dotychczasowego kierownika^[5].

Służba graniczna

Ochraniał granicę państwową na odcinku: na zachodzie – kamień graniczny IV 089 w m. Mały Wełcz, włącznie ze wschodnim brzegiem Wisły, a na wschodzie kończył się na słupie granicznym 202 w okolicach Suchej Wsi. W 1928 roku obejmował zachodnią część powiatu augustowskiego, powiat Sokółka, powiaty: Białystok, Wysokie Mazowieckie, Łomża, Ostrołęka, Maków, Ciechanów, Sierpc, Rypin, Wąbrzeźno, Grudziądz, Lubawa, Brodnica, Działdowo, Mława, Przasnysz, Kolno i Szczuczyn. Zwiększenie długości zabezpieczanego odcinka nastąpiło w styczniu 1939 roku. Długość odcinka ochranianej granicy w styczniu 1938 roku wynosiła 429,5 km, czyli około 20% długości granic strzeżonych przez Straż Graniczną^[a][6].

Struktura organizacyjna

Organizacja inspektoratu w 1928^[4]:

• Komenda – Ciechanów
• Inspektorat Graniczny nr 1 Stawiski
• Inspektorat Graniczny nr 2 Przasnysz
• Inspektorat Graniczny nr 3 Brodnica

Organizacja inspektoratu w 1939^[4]:

• Komenda – Ciechanów
• komenda Obwodu Straży Granicznej „Suwałki”
• komenda Obwodu Straży Granicznej „Łomża”
• komenda Obwodu Straży Granicznej „Przasnysz”
• komenda Obwodu Straży Granicznej „Brodnica”

Funkcjonariusze inspektoratu

Dowódcy/kierownicy inspektoratu^[6]:

Stopień	Imię i nazwisko	Czasokres	Kolejne stanowisko
major	Karol Kurek[7]	1928 – 1931?
	Jan Zięba	-V 1929[8]
	Henryk Sebera	– IV 1931[8]
inspektor	Marian Figler[9]	1931 – VI 1931[8]
major	Mieczysław Kulikowski	1931 – 1937
mjr/ppłk	Jakub Witold Chmura[10]	1 XIII 1937[11] – 1939

Uwagi

1. Według D. Kiemozka długość odcinka wynosiła 387 km. → Polak 1998 ↓, s. 61.