Mikołaj Dzierzgowski
arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Mikołaj Dzierzgowski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Mikołaj Dzierzgowski herbu Jastrzębiec (ur. ok. 1490, zm. 18 stycznia 1559) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup chełmski, biskup kamieniecki, biskup kujawsko-pomorski, kanonik warszawski, płocki i gnieźnieński[1], hrabia na Dzierzgowie[2].
Prymas Polski i Litwy | |||
| |||
Kraj działania | |||
---|---|---|---|
Data urodzenia |
1490 | ||
Data i miejsce śmierci |
18 stycznia 1559 | ||
Miejsce pochówku |
bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie | ||
Arcybiskup gnieźnieński, Prymas Polski | |||
Okres sprawowania |
1546–1559 | ||
Biskup włocławski | |||
Okres sprawowania |
1543–1546 | ||
Wyznanie | |||
Kościół | |||
Nominacja biskupia |
20 maja 1541 | ||
Sakra biskupia |
brak danych | ||
|
Syn kasztelana ciechanowskiego Pomścibora Jeżewskiego de Dzierzgów i Zbigniewy Wilkanowskiej (inni podają Katarzyny Wilkanowskiej). W 1518 po studiach w Akademii Krakowskiej został notariuszem królewskim. Był protegowanym biskupa płockiego Andrzeja Krzyckiego. W 1528 kontynuował naukę na Uniwersytecie w Padwie. W 1541 został biskupem chełmskim, w 1543 mianowany był biskupem kujawskim, w 1545 objął arcybiskupstwo gnieźnieńskie.
Obok Jana Łaskiego był przywódcą antyhabsburskiego stronnictwa narodowego. 7 grudnia 1550 w katedrze na Wawelu ukoronował królową Barbarę Radziwiłłównę. 30 lipca 1555 tamże dał ślub i koronował Katarzynę Habsburżankę. Zwalczał szerzącą się wówczas w Polsce apostazję[potrzebny przypis]. Zagrożony zwołaniem przez Zygmunta II Augusta soboru narodowego, zwołał w Warszawie zjazd biskupów. W 1556 roku zorganizował kontrreformacyjny Synod w Łowiczu, na którym między innymi potępiono Dorotę Łazęcką[3] (spaloną żywcem na stosie 1 czerwca 1556 roku) oraz trzech innych Żydów którzy rzekomo z dostarczonej przez nią hostii wytoczyli butelkę krwi[4]. Pod jego wpływem Zygmunt August wydał 13 stycznia 1557 edykt przeciwko nowinkarzom religijnym, godzący w protestantów.
Uwieczniony na obrazie Jana Matejki pt. Rzeczpospoiita Babińska.
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 88-89
- Władysław Pociecha: Arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Dzierzgowski prymas Polski (ok. 1490–1559). „Nasza Przeszłość” t. 2/1947, s. 40
- Janusz Tazbir, Historia Kościoła katolickiego w Polsce 1460-1795. Warszawa 1966, s. 54
- W.W. Berwiński W.W., Studya o gusłach, czarach, zabobonach i przesądach ludowych, t. II, s. 162, (cyt. za: Oskar Kolberg, Mazowsze, Obraz etnograficzny, tom 1, Kraków, 1885, s.30).
- A. Gąsiorowski, J. Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 170. ISBN 83-01-02722-3.Sprawdź autora:1.
- Catholic-hierarchy
- Mikołaj Dzierzgowski h. Jastrzębiec, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-17].