Nowa Ruda
miasto i gmina w województwie dolnośląskim / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Nowa Ruda?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Nowa Ruda (niem. Neurode, w gwarze kłodzkiej Noiroode, cz. Nová Ruda) – miasto w województwie dolnośląskim, siedziba miasta i gminy Nowa Ruda, w powiecie kłodzkim nad Włodzicą. Wchodzi w skład aglomeracji wałbrzyskiej.
Zobacz też: Nowa Ruda w innych znaczeniach tej nazwy. |
miasto i gmina | |||||
Rynek w Nowej Rudzie (2014) | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Aglomeracja | |||||
Data założenia |
XIII w. | ||||
Prawa miejskie |
przed 1360 | ||||
Burmistrz | |||||
Powierzchnia |
37,05 km² | ||||
Populacja (01.01.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
+48 74 | ||||
Kod pocztowy |
57-400, 57-401, 57-402 | ||||
Tablice rejestracyjne |
DKL | ||||
50°34′45,17″N 16°30′05,25″E | |||||
TERC (TERYT) |
0208041 | ||||
SIMC |
0984278 | ||||
Urząd miejski Rynek 157-400 Nowa Ruda | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Nowa Ruda uzyskała lokację miejską przed 1360 rokiem[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego. Obecnie Nowa Ruda pełni funkcję ponadgminnego ośrodka administracyjno-edukacyjnego dla mikroregionu noworudzko-radkowskiego.
Nową Rudę zamieszkuje niemal 20,7 tys. mieszkańców[1], co czyni ją 2. miastem, po Kłodzku, pod względem liczby ludności w powiecie kłodzkim oraz 18. miastem w województwie dolnośląskim. Nowa Ruda jest ważnym węzłem komunikacyjnym, krzyżują się tutaj trasy wojewódzkie. W mieście znajduje się stacja kolejowa i dworzec autobusowy, dzięki czemu można do Nowej Rudy dotrzeć koleją lub busami i autobusami PKS-u.
Nowa Ruda położona jest w Sudetach Środkowych, nad rzeką Włodzicą i jej dopływami; pomiędzy Górami Sowimi, Bardzkimi, Suchymi i Stołowymi, w dolinach i obniżeniach pomiędzy wzniesieniami Wzgórz Włodzickich. Pod względem historycznym Nowa Ruda leży w ziemi kłodzkiej.
Miasto podzielone jest na trzy dzielnice: Centrum, Drogosław i Słupiec.
Nowa Ruda, miasto położone w dolinie rzeki Włodzicy i jej dopływów, swą historią sięga XIII wieku. Miasto założone zostało za czasów kolonizacji na prawie niemieckim pod rządami króla czeskiego Przemysława Otokara II, który panował w latach 1253–1278. Pierwsza pisemna wzmianka o Nowej Rudzie, zamieszczona w najstarszej księdze fundacji miejskiej Kłodzka, datowana jest na rok 1337[4]. W 1347 r. osada należała do Hannusa Wustehubego, który w roku 1352 sprzedał noworudzkie dobra rodzinie Donynów[5]. W latach 1350–1470 w mieście znacząco rozwinęło się rzemiosło takie jak tkactwo, szewstwo, oraz sukiennictwo[4]. Od 1368 było siedzibą okręgu sądowego, którym zarządzał wójt. Poskutkowało to nadaniem statutu cechowego szewcom noworudzkim w 1404 roku oraz miejskim sukiennikom w 1416. Podczas wojen husyckich miasto było parokrotnie najeżdżane w latach 1427–1429, co doprowadziło do jego zniszczenia. Po śmierci księcia Jana, ostatniego Piasta z linii ziębickiej, w 1428 miasto przeszło w ręce czeskie. Odbudowywało się ono długo i powoli na podstawie nowo nadanych praw poprzez rodzinę Donynów, którzy prawa te nadali w 1434. Rok ten to także rok, w którym po raz pierwszy wzmiankowana była kopalnia węgla kamiennego w mieście. W 1457 miasto uzyskało przywilej eksportu płótna, sukna i wyborów z nich przygotowanych. Nowa Ruda w 1472 przeszła pod władanie Jerzego Stillfrieda, jednego z rycerzy króla Czech, Jerzego z Podiebradów[4]. Jerzy Stillfried zaślubił także Annę von Donyn[4], splatając w ten sposób dzieje miasta i swojej rodziny na trzy kolejne wieki[5]. Wiek XVII zapisał się w historii miasta najazdem gen. hrabiego Franza Bernarda von Thurna(inne języki) w 1622. Z racji tego, iż Bernard I Stillfried i jego syn Henryk byli orędownikami wyznania protestanckiego, miasto zostało zniszczone w czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648)[4]. Uwięzieni Stillfriedowie nawrócili się jednak na katolicyzm, w efekcie czego odzyskali wolność i prawo do dóbr noworudzkich. Miasto w 1742 zostało włączone do Prus, wskutek nabycia ziemi kłodzkiej przez króla Prus Fryderyka II[4]. Stillfriedowie w ciągu następnych lat stali się właścicielami ⅓ obszaru ziemi kłodzkiej[4]. Jednakże w 1810 Nowa Ruda wraz z przyległościami przeszła na własność rodziny von Magnisów[4]. Pozostali oni właścicielami miasta aż do 1945.
Wcześniej, bo już w 1855 r. Nowa Ruda stała się siedzibą powiatu, który obejmował dwa miasta – Nową Rudę i Radków, oraz 37 osad wiejskich[4]. Nastąpiło ożywienie gospodarcze, związane z prężnym rozwojem przemysłu włókienniczego, lecz przede wszystkim rozwijało się intensywnie górnictwo węgla kamiennego. Powstało wiele kopalń na terenie miasta m.in. kopalnia „Ruben” w Nowej Rudzie (później kopalnia „Nowa Ruda”), „Johann Baptysta” w Słupcu, „Rudolph” w Przygórzu oraz „Wenceslaus” w Ludwikowicach Kłodzkich[4]. Od roku 1871 miasto należało do II Rzeszy Niemieckiej, od 1873 rozpoczęto wydobywanie łupków ogniotrwałych oraz kontynuowano eksploatację złoża czerwonych piaskowców. W 1879 r. doprowadzono do miasta kolej z Kłodzka, a w r. 1880 na stację w Nowej Rudzie wjechał pociąg z Wałbrzycha. Korzystny rozwój gospodarczy przerwał najtragiczniejszy pożar w dziejach miasta, który miał miejsce 23 maja 1884 r. Spłonęła wówczas spora część śródmieścia, m.in. rynek i kościół parafialny[4]. Działania wojenne podczas I wojny światowej ominęły miasto, jednak wielu mieszkańców miasta, zaciągniętych do armii niemieckiej, brało w niej udział i straciło życie[5]. Miasto odczuło dość poważnie powojenny kryzys gospodarczy. Nastąpiła stagnacja gospodarcza, która doprowadziła do odebrania statusu miasta powiatowego Nowej Rudzie. Doszło do tego w roku 1932, na skutek reformy administracyjnej Niemiec. Po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech ruch narodowosocjalistyczny zaczął wkraczać w życie miasta[5]. W 1937 r. obchodzono uroczyście 600-lecie Nowej Rudy, a mieszkaniec miasta prof. Joseph Wittig wydał obszerną jego kronikę[4]. Okres ten to także czas największej katastrofy górniczej w historii noworudzkiego górnictwa. W kopalni „Ruben” na skutek zawału w 1941 roku zginęło 187 górników[4].
II wojna światowa ominęła miasto nie niszcząc jego zabudowy. Niemcy obsadzili miasto 17 Armią „Mitte”, ale rejon ten został okrążony przez 21 i 59 Armię 1 Frontu Ukraińskiego. Ostatecznie Armia Czerwona zajęła miasto bez walki dopiero po kapitulacji Niemiec 8 maja 1945[6]. W czerwcu tegoż roku przybyli pierwsi Polacy[4]. Początkowo prowadzone były spory z Czechami o to, do kogo ma należeć Ziemia kłodzka. Ostatecznie Nowa Ruda pozostała w granicach Polski. Obecną nazwę miasta zatwierdzono administracyjnie 7 maja 1946 roku[4]. Pierwszym polskim burmistrzem został Edward Miernik[5]. Administracja polska dokonała wysiedlenia dotychczasowej ludności miasta do Niemiec; w jej miejsce napływali Polacy z centralnej części kraju oraz przesiedleńcy z Kresów Wschodnich. Pojawili się też polscy górnicy z Francji oraz Polacy z innych krajów[4]. Spowodowało to trudności integracyjne społeczeństwa Nowej Rudy, z którymi miasto zmagało się przez wiele lat[5].
Nowa Ruda po wojnie znacznie się rozbudowała. Powstało wiele zakładów przemysłowych dających pracę mieszkańcom, głównie w przemyśle wydobywczym i włókienniczym. Powstały kopalnie (Kopalnia Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”; dawny „Ruben”, oraz Kopalnia Węgla Kamiennego „Słupiec”; dawny „Johann Baptysta”). Wybudowano Zakłady Przemysłu Jedwabniczego „Nowar” (specjalizujące się w produkcji sztucznego jedwabiu) oraz oddział Dzierżoniowskich Zakładów Radiowych „Diora”[5]. W 1954 Nowa Ruda po raz drugi w swej historii została stolicą powiatu[4]. Do roku 1975, w którym ten status utraciła, była stolicą najmniejszego powiatu w ówczesnym województwie wrocławskim. W roku 1970, noworudzianie otrzymali nowy budynek Miejskiego Ośrodka Kultury, a w 1972 roku po raz pierwszy zorganizowano w Nowej Rudzie Festiwal Studentów Szkół Artystycznych[5]. Rok później Nową Rudę połączono administracyjnie w jeden organizm miejski z sąsiednim miastem Słupiec (który niespełna kilka lat wcześniej uzyskał prawa miejskie)[4]. II połowa lat 70. XX w. to okres kolejnych tragicznych wypadków górniczych. W 1976 roku, w KWK „Nowa Ruda” zginęło 17 górników, a w 1979 zginęło kolejnych 7[4]. W okresie stanu wojennego w kopalni miał miejsce strajk, który zakończył się aresztowaniami i procesami. Okres transformacji ustrojowej zaznaczył się licznym udziałem mieszkańców miasta. Kandydaci Komitetu Obywatelskiego uzyskali w czasie pierwszych wolnych wyborów samorządowych wszystkie 28 mandatów w Radzie Miejskiej Nowej Rudy. Burmistrzem został Stanisław Łukasik[5]. W lipcu 1990 roku ukazał się pierwszy numer lokalnej „Gazety Noworudzkiej”. W 1991 roku podpisano umowę o współpracy partnerskiej z niemieckim miastem Castrop-Rauxel[4] oraz francuskim Wallers-Arenberg. Rok później z sąsiednim czeskim miastem Broumov podpisano podobną umowę[4][5]. Transformacja ustrojowa odbiła się negatywnie na mieście. Zlikwidowano wszystkie większe zakłady przemysłowe. W roku 1992 w stan likwidacji postawiona została KWK „Nowa Ruda”, w 1994 zamknięto także pole „Piast”[4]. Pole „Słupiec” działało do roku 2000, kiedy także uległo likwidacji. Los taki spotkał także pozostałe zakłady przemysłowe miasta. W 2001 roku upadły Zakłady Przemysłu Jedwabniczego „Nowar”, a nieco wcześniej filia dzierżoniowskiej „Diory”[4]. Przez wiele następnych lat bezrobocie było głównym problemem miasta. W latach 1945–1975 Nowa Ruda należała do województwa wrocławskiego, lata 1975–1998 to okres przynależności do województwa wałbrzyskiego, a od roku 1999, Nowa Ruda należy do powiatu kłodzkiego, województwa dolnośląskiego.
- Osobny artykuł: Historia Żydów w Nowej Rudzie.
- 1472–1482 – Georg (Jerzy) I von Stillfried und Rattonitz (1420–1482)[7]
- 1482–1483 – Paweł von Stillfried und Ratienitz[7]
- 1482–1492 – Georg (Jerzy) II von Stillfried und Ratienitz (1459–1492)[7]
- 1492–1518 – Georg (Jerzy) III von Stillfried (zm. 1518)
- 1518–1524 Jakob von Stillfried und Rattonitz (1483–1524/9)[7]
- 1524–1554 – Georg (Jerzy) IV von Stillfried (1506–1554)[8]
- 1554–1566 – Róża Schaffgotsch, żona Jerzego IV
- 1566–1572 Georg (Jerzy) V von Stillfried (1548–1586)[8], wł. Jugowa, Zacisza, Drogosławia od 1572
- 1572–1580 Henryk von Stillfried (zm. 1580), wł. Nowej Rudy
- 1586 – Georg (Jerzy) VI von Stillfried
- 1586–1615 – Henryk von Stillfried – Starszy (1519–1615)[9]
- Jan (Hans) von Stillfried Rattonitz (1549–1609)[10], wł. Drogosławia, Jugowa od 1600
- 1615–1637 – Bernhard I von Stillfried (1567–1537)[9]
- 1637–1669 – Bernhard II von Stillfried (1611–1669)[9]
- 1669–1702 – Bernhard III von Stillfried und Rattonitz (1641–1702)[11]
- 1702–1720 – Raymund Erdmann Anton baron Stillfried von Rattonitz (1672–1720)
- 1720–1739 – Johann Joseph I baron Stillfried von Rattonitz (1695–1739)
- 1739–1761 – Anna von Stillfried hrabina von Salburg (1703–1761)[12], żona Johanna Josepha I
- 1761–1767 – Michael Raymund baron Stillfried und Rattonitz (1730–1796)
- 1767–1773 – Augustyn von Stillfried
- 1773–1796 – Michał Rajmund von Stillfried
- 1796–1805 – Johann Joseph (Jan Józef) II, hrabia Stillfried und Rattonitz (1762–1805)[13]
- 1805–1810 – Fryderyk August von Stillfried[12]
- 1810–1945 – rodzina von Magnisów
Do wojewódzkiego rejestru zabytków, nr rej.: A/934/499 z 24.08.1959, na listę wpisane są obiekty[14]:
- dom, ul. Kościelna 12, z końca XVIII, przebudowany w XX w.
- dom, ul. Łukowa 10, z XIX w.
- dom, ul. Piastów 1, z 1815
- dom, ul. Piastów 5, z 1786, przebudowany w 1925
- dom, ul. Piastów 7, z drugiej połowy XVIII, przebudowany w XX w.
- dom, ul. Piastów 19, z XVI w., przebudowany w 1890
- dom, ul. Piastów 21, z XVIII w.
- dom, ul. Piastów 23, z 1799, przebudowany w końcu XIX w.
- dom, ul. Piastów 25, z XVIII w., przebudowany w końcu XIX w.
- dom, ul. Piastów 27, z pierwszej połowy XVIII w.
- dom, ul. Rynek 3, z 1706, przebudowany w XIX/XX w.
- dom, ul. Rynek 7, z XVI/XVII w.
- dom tkaczy, ul. Nadrzeczna 1, z XVIII/XIX w.
- dom tkaczy, ul. Nadrzeczna 2, z XVIII/XIX w.
- dom tkaczy, ul. Nadrzeczna 3, z XVIII/XIX w.
- dom tkaczy, ul. Nadrzeczna 5, z XVIII/XIX w.
- dom tkaczy, ul. Nadrzeczna 6, z XVIII/XIX w.
- dom tkaczy, ul. Nadrzeczna 7, z XVIII/XIX w.
- dwór górny, ul. Kościelna 30, z XVII w., przebudowany w XIX w.
- dwór w Drogosławiu oraz park w zespole, ul. Stara Droga 31, z XVII w.
- dwór w Słupcu, z 1685, nie istnieje
- klasztor salezjanek, ul. Kościelna 10, z 1630
- kościół ewangelicki, ob. pw. Bożego Ciała, ul. Kolejowa 10, l. 1866–68
- kościół par. pw. św. Barbary, Drogosław, ul. Jana Pawła II, z 1910
- kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Radkowska 27, l. 1885–87
- kościół par. św. Mikołaja, ul. Kościelna 9, z lat 1885–1887
- kościół pomocniczy pw. MB Bolesnej, na Górze Wszystkich Świętych
- kościół pomocniczy pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Cmentarna 31, XVI w.
- kościół pw. św. Anny, na Górze św. Anny, z XVIII w.
- kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, ul. Cmentarna 53, XVIII w.
- maszynownia szybu „Lech”, teren dawnej KWK „Piast”, z 1890
- nadszybie z wieżą szybu „Anna”, teren dawnej KWK „Piast”, z 1898
- pałac przy ul. M. J. Piłsudskiego 20 (dawnej ul. M. Nowotki), z 1890
- piece szybowe 28–32 – nieistniejące, KWK „Piast”, z lat 1898–1899
- ratusz, Rynek 1, z lat 1892–1894
- wieża widokowa na Górze św. Anny, z lat 1906–1907
- zamek Stillfriedów[15], ul. Piłsudskiego 2 (d. M. Nowotki), z końca XIV w.
- browar, obecnie MBP, ul. Bohaterów Getta 10
- cmentarz, ul. Cmentarna 11
- cmentarz żydowski, ul. Kopalniana
- dom przy ul. Żeromskiego 3
- kaplica loretańska, barokowa z l. 1765–68, ul. Cmentarna
- dworzec kolejowy, ul. Kolejowa 24
- drukarnia W. W. Klambta, ul. Mikołaja Kopernika 8
- DZPJ Nowar, ul. M. J. Piłsudskiego 27/29
- figura św. Floriana, Rynek 1
- figura św. Jana Nepomucena, ul. Bohaterów Getta 15
- figura św. Jana Nepomucena, ul. Cicha 2
- figura św. Jana Nepomucena, ul. Cmentarna 1
- figura św. Jana Nepomucena, ul. Piastów
- figura Trójcy Świętej, ul. Strzelecka 2
- fontanna z Janem Chrzcicielem i Jezusem z 1909, Rynek 1
- Gimnazjum nr 1, ul. M. Kopernika 6
- kapliczka przy ul. Kasztanowej
- kolumna Maryjna, ul. Loretańska
- kolumna Maryjna, pl. Matejki
- komisariat policji, obecnie MOPS, ul. Kolejowa 18
- Muzeum Górnictwa w Nowej Rudzie
- kościół, szkoła ewangelicka w Słupcu, ul. Piwna 5
- nowa szkoła ewangelicka, ob. Przedszkole Plastuś, Kolejowa 15
- poczta, ul. Niepodległości 1
- rządcówka, ul. Niepodległości 17
- sąd, obecnie komisariat Policji, ul. Bohaterów Getta 29
- starostwo powiatowe, ob. Urząd Gminy, Niepodległości 2
- Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Sportowa 2
- Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Srebrna 11
- szpital bracki, ul. Szpitalna 2
- szpital miejski, ul. M. J. Piłsudskiego 16
- Urząd Gminy, obecnie ZWiK, ul. Niepodległości 56
- wiadukt kamienny, z najstarszych na Dolnym Śl., ul. Podjazdowa
- Most kolejowy nad Woliborką, z lat 1879–1880, ul. Cicha
- Wieża widokowa na Górze Wszystkich Świętych w Słupcu
- willa rodziny Rose, ul. Mikołaja Kopernika 8
- Inne ciekawe miejsca
- Kompleks Sportowy-Rekreacyjny CTS w dzielnicy Słupiec (hala widowiskowo-sportowa, boiska, korty tenisowe, Aqua Centrum – basen z szeregiem atrakcji).
- Okolice do zwiedzania latem
- Góry Sowie, Góry Stołowe, Góry Suche, Wielka Sowa, Wzgórza Włodzickie,
- Podziemne hitlerowskie miasta Gór Sowich: Osówka, Walim i Włodarz
- Zimowe ośrodki narciarskie
Według danych z 2023[1] Nowa Ruda ma obszar 37,05 km² (129. miejsce w kraju), w tym:
- użytki rolne: 61%
- użytki leśne: 17%
Miasto stanowi 2,25% powierzchni powiatu.
- Osobny artykuł: Demografia Nowej Rudy.
Dane z 31 grudnia 2010[16]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 23 477 | 100 | 12 288 | 52,3 | 11 189 | 47,7 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] | 633,7 | 331,7 | 302,0 |
Ludność – podział na dzielnice (dane z 30 czerwca 2004 r.[17]):
- Nowa Ruda – Centrum – 10 528
- Nowa Ruda – Słupiec – 10 893
- Nowa Ruda – Drogosław – 3819[18]
Liczba ludności na osiedlach mieszkaniowych:
- Osiedle Wojska Polskiego – 3679
- Osiedle XXX-lecia – 1897
- Osiedle Piastowskie – 1637[18]
Piramida wieku mieszkańców Nowej Rudy w 2014[19].
W Nowej Rudzie przez kilkaset lat wydobywany był węgiel kamienny. Kopalnia Węgla Kamiennego Nowa Ruda została zamknięta w ramach restrukturyzacji górnictwa. W Słupcu pracuje odkrywkowa kopalnia gabra – kamieniołom. Obecnie w Nowej Rudzie funkcjonuje część Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. W mieście działają następujące zakłady: ZPAS S.A., ZPAS-NET, Ostheimer-Akok, Matplast, Faned, Orion, ITR Poland, Plastitec Kopalnia Czerwonego Piaskowca, CTS. W 2015 nastąpiło uruchomienie Umicore Autocat Poland. Przygotowywane jest ponowne otwarcie kopalni węgla koksującego przez australijską firmę Balamara Ltd. Ponadto w mieście funkcjonuje Noworudzki Park Przemysłowy oraz Technoinkubator Nowa Ruda[20]. W lipcu 2015 zakład w Nowej Rudzie otworzyła niemiecka firma Framo Morat.
Położenie geograficzne utrudnia wentylację miasta, przez co spowija je smog, szczególnie w sezonie grzewczym. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 Nowa Ruda została sklasyfikowana jako dwudzieste pierwsze najbardziej zanieczyszczone miasto Unii Europejskiej[21][22]. Według ekspertów Polskiego Alarmu Smogowego, Nowa Ruda jest miastem o najgorszej jakości powietrza w Polsce. Dane z opublikowanego przez nich raportu za 2021 rok wskazują, że w mieście smog utrzymywał się przez 96 dni, czyli niemal całą zimę, natomiast stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu przekraczało dopuszczalną normę o 1500%[23].
- Drogi wojewódzkie
- 381: Wałbrzych – Nowa Ruda – Kłodzko (DK8)
- 384: (DK8, DK39) – Łagiewniki – Dzierżoniów – Bielawa (obwodnica) – Nowa Ruda
- 385: Tłumaczów – Nowa Ruda – Srebrna Góra – Ząbkowice Śląskie – Ziębice – Grodków – Jaczowice (DK8)
- Drogi lokalne
- Nowa Ruda – Jugów – Sokolec – Walim
- Nowa Ruda – Bieganów
- Nowa Ruda – Bożków – Gorzuchów
- Nowa Ruda – Dzikowiec – Wolibórz
Centrum miasta ominąć można obwodnicą, której budowa zakończyła się 12 listopada 2014[24].
- Kolej
- Linia kolejowa nr 286: Wałbrzych Główny – Nowa Ruda – Kłodzko Główne (niezelektryfikowana).
Przewozy pasażerskie obsługują spółki Koleje Dolnośląskie i PKP Intercity. W mieście znajdują się stacje i przystanki kolejowe: Nowa Ruda, Nowa Ruda Przedmieście i Nowa Ruda Zdrojowisko, stacja towarowa Nowa Ruda Słupiec oraz nieczynny przystanek Słupiec Dolny.
Połączenia kolejowe:
- Wałbrzych Główny,
- Wałbrzych Miasto,
- Kłodzko Główne,
- Kłodzko Miasto,
- Wrocław Główny,
- Kudowa–Zdrój,
- Kraków Główny[25].
- Komunikacja miejska
Od września 2021 roku w Nowej Rudzie działa linia komunikacji miejskiej łącząca dzielnice Drogosław, Centrum i Słupiec[26]. Docelowo komunikacja miejska obsługiwana ma być autobusami elektrycznymi, które miasto planuje zakupić z dofinansowaniem z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej[27]. 6 czerwca 2023 burmistrz Tomasz Kiliński podpisał umowę na zakup dwóch autobusów elektrycznych Solaris Urbino 9 LE electric (z opcją na zakup kolejnego) z przedstawicielem firmy Solaris – Waldemarem Wlazło[28]. Umowa opiewa na kwotę 5 620 000 zł, a dostarczenie autobusów ma potrwać do 12 miesięcy od daty jej podpisania[29].
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rekordy maksymalnej temperatury [°C] | 13,5 | 16,0 | 20,3 | 28,3 | 31,0 | 32,7 | 35,7 | 35,2 | 28,8 | 25,3 | 17,8 | 13,3 | 35,7 |
Średnie temperatury w dzień [°C] | 1,0 | 2,2 | 6,7 | 12,7 | 18,1 | 20,8 | 22,9 | 23,0 | 17,9 | 12,7 | 6,0 | 2,2 | 12,2 |
Średnie dobowe temperatury [°C] | -1,8 | -1,2 | 2,5 | 7,1 | 12,3 | 15,2 | 17,0 | 16,6 | 12,3 | 7,9 | 3,0 | -0,4 | 7,6 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | -4,8 | -4,5 | -1,1 | 2,1 | 6,5 | 9,8 | 11,5 | 11,0 | 7,7 | 3,9 | 0,1 | -3,2 | 3,2 |
Rekordy minimalnej temperatury [°C] | -27,6 | -25,9 | -18,4 | -7,6 | -3,5 | 1,0 | 4,2 | 3,5 | -0,7 | -6,9 | -16,7 | -25,5 | −27,6 |
Opady [mm] | 29 | 26 | 35 | 35 | 58 | 78 | 90 | 71 | 53 | 33 | 33 | 33 | 575 |
Średnia liczba dni z opadami | 9 | 7 | 9 | 8 | 10 | 11 | 12 | 9 | 9 | 7 | 8 | 9 | 108 |
Źródło: Na podstawie 35-lecia 1979–2013[30] |