Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Odznaki tytułów honorowych – odznaki przyznawane wraz z tytułami honorowymi w czasach PRL i krótko w czasie III Rzeczypospolitej. Służyły do wyróżniania wybitnych specjalistów o wyjątkowym dorobku zawodowym i wieloletniej pracy.
Odznaki nie miały wstążek i wieszane były (z dwoma wyjątkami) na przywieszkach[1] (zawieszkach) – metalowych poprzeczkach błędnie zwanych baretkami, co było rozwiązaniem obcym polskim tradycjom odznaczeniowym, a zostało wymuszone dążeniami do unifikacji wszystkich dziedzin życia w obozie państw komunistycznych, jako bezpośrednie naśladownictwo sposobu zawieszania oznak wyróżnień, które było stosowane w wielu odznaczeniach sowieckich od 1938 (po transformacji do demokracji w 1989 nie praktykuje się ustanawia nowych odznak w takiej formie)[2].
Łącznie w latach 1955–1985 wprowadzono piętnaście tego typu odznaczeń. Miały one rangę orderu[3], a ich posiadaczom przysługiwał dodatek emerytalny w wysokości 10% podstawy[4], zwany dodatkiem „chlebowym”[5] (patrz: order chlebowy). Tytuły honorowe zostały zniesione w 1992, chociaż utrzymano prawo do używania związanych z nimi tytułów[6], a dodatki przysługujące ich posiadaczom zlikwidowano w 1999[7].
Wszystkie odznaki tytułów honorowych przypinane były na prawej stronie piersi[1]. W sumie odznaczono nimi 14 650 osób[8].
Obecnie odznaki tytułów honorowych są przyznawane m.in. w: Federacji Rosyjskiej[9], Republice Armenii[10], Republice Białorusi[11] i na Ukrainie[12].
Lp. | Wzór | Nazwa | Data ustanowienia | Przeznaczenie i kryteria nadawania | Liczba odznaczonych (stan na rok 1987) |
---|---|---|---|---|---|
1. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Górnik PRL” | 9 listopada 1955[13][14] | dla najbardziej zasłużonych górników, nadgórników, techników i inżynierów górniczych, zatrudnionym w górnictwie węglowym, rud i kruszców, soli kuchennej, glinki ogniotrwałej i glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów i gipsów, którzy w okresie wieloletniej pracy w górnictwie pod ziemią wyróżnili się osiągnięciami w dziedzinie wydajności pracy, zwiększenia wydobycia, inicjowania i rozwoju współzawodnictwa pracy, ulepszania metod pracy, wprowadzania i upowszechniania postępu technicznego, obniżki kosztów własnych, poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy | 1590[15] | |
2. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Hutnik PRL” | 9 listopada 1955[16] | dla najbardziej zasłużonych hutników, techników i inżynierów hutnictwa, którzy w okresie wieloletniej pracy w hutnictwie wyróżnili się osiągnięciami w dziedzinie wydajności pracy, przyspieszenia wytopów, podniesienia jakosci wyrobów hutniczych, inicjowania i rozwoju współzawodnictwa pracy, ulepszania metod pracy, wprowadzania i upowszechniania postępu technicznego, obniżki kosztów własnych, poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy | 634[17] | |
3. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Kolejarz PRL” | 9 listopada 1955[18] | dla najbardziej zasłużonych pracowników kolejnictwa, którzy w okresie wieloletniej ofiarnej pracy przyczynili się do sprawnego wykorzystania taboru kolejowego oraz urządzeń kolejowych, inicjowania i rozwoju współzawodnictwa pracy, zabezpieczania regularności ruchów pociągów, oszczędności paliw i energii, rozwoju budownictwa kolejowego, wprowadzania i upowszechniania postępu technicznego, obniżki kosztów własnych, a także poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy | 1001[19] | |
4. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” | 4 sierpnia 1956[20][21] | dla najbardziej zasłużonych nauczycieli i innych pracowników pedagogicznych, w uznaniu roli nauczyciela w dziele socjalistycznego wychowania i nauczania, którzy w okresie wieloletniej pracy zawodowej osiągnęli liczące się efekty w dziedzinie nauczania, doskonalenia metod pracy dydaktycznej i wychowawczej, pracy wychowawczo-opiekuńczej, nauczania politechnicznego, podnoszenia kultury fizycznej i higieny szkolnej, rozwijania zainteresowań i uzdolnień naukowych, technicznych, krzewienia czytelnictwa, szerzenia oświaty i kultury rolniczej oraz upowszechniania oświaty wśród dorosłych | 4230[22] | |
5. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Stoczniowiec PRL” | 8 czerwca 1968[23] | dla najbardziej zasłużonych pracowników, którzy w okresie wieloletniej pracy w przemyśle okrętowym wyróżnili się osiągnięciami w dziedzinie wydajności pracy i ulepszaniu metod pracy, wprowadzania i upowszechniania postępu technicznego, obniżki kosztów własnych, poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, inicjowania i rozwoju współzawodnictwa oraz podnoszenia kwalifikacji zawodowych stoczniowców | 391[24] | |
6. | Odznaka tytułu honorowego „Lotnik Kosmonauta PRL” | 20 lipca 1978[25][26] | dla biorących udział w lotach kosmicznych oraz realizatorów zadań podczas tych lotów | 1[27] | |
7. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Pilot Wojskowy PRL” | 20 lipca 1978[28][29] | dla wybitnie zasłużonych pilotów wojskowych, którzy w okresie wzorowej służby w lotnictwie Sił Zbrojnych PRL wnieśli szczególnie duży wkład w jego rozwój, umacnianie gotowości bojowej i szkolenie kadr lotniczych, a także dla tych pilotów wojskowych, którzy dokonali bohaterskiego czynu związanego z wykonywaniem lotu | 110[30] | |
8. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Lekarz PRL” | 12 maja 1979[31][32] | dla najbardziej zasłużonych lekarzy, którzy w okresie wieloletniej pracy zawodowej wyróżnili się szczególnymi osiągnięciami w zapobieganiu chorobom, ich rozpoznawaniu i zwalczaniu, rehabilitacji leczniczej i zawodowej, organizacji opieki zdrowotnej i społecznej oraz badaniach mających doniosłe znaczenie dla rozwoju nauk medycznych | 354[33] | |
9. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Zdrowia Narodu” | 12 maja 1979[31][32] | dla najbardziej zasłużonych pracowników medycznych i innych osób, które w okresie wieloletniej pracy wyróżniły się szczególnymi osiągnięciami w rozwoju opieki zdrowotnej, szerzeniu oswiaty zdrowotnej, ulepszaniu metod pracy służby zdrowia, wprowadzaniu do niej postępu technicznego i jego upowszechnianiu, kształceniu i podnoszeniu kwalifikacji zawodowych kadr służby zdrowia oraz rozwijaniu i wzbogacaniu różnych form opieki społecznej | 1645[34] | |
10. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Portowiec PRL” | 27 lutego 1982[35][36] | dla najbardziej zasłużonych pracowników morskich portów handlowych w uznaniu ich ofiarnej pracy, mającej wpływ na prawidłowe funkcjonowanie gospodarki kraju oraz na utrwalanie roli i znaczenia PRL jako państwa morskiego; dla tych, którzy wyróżnili się w okresie wieloletniej pracy szczególnymi osiągnięciami w dziedzinie wydajności pracy, wprowadzania i upowszechniania postępu technicznego, poprawy warunków bezpieczeństwa pracy i podnoszenia kwalifikacji zawodowych portowców | 65[37] | |
11. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” | 15 listopada 1984[38][39] | wyraz uznania dla szczególnych zasług artystów, twórców kultury narodowej oraz innych osób, które sprawiły, że wartości i humanistyczne treści narodowej kultury stały się wartością ogólnospołeczną; dla osób szczególnie zasłużonych w tworzeniu wybitnych dzieł kultury narodowej, w działalności artystycznej i naukowej oraz w upowszechnianiu kultury | 77[40] | |
12. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Energetyk PRL” | 31 stycznia 1985[41][42][43] | dla najbardziej zasłużonych pracowników energetyki, którzy wyróżnili się wybitnymi osiągnięciami w dziedzinie energetyki a zwłaszcza opracowaniem nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych, wprowadzaniem ich i upowszechnianiem w gospodarce narodowej oraz udziałem w doskonaleniu kadr pracowników energetyki | 128[44] | |
13. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Rolnik PRL” | 10 maja 1985[45][46] | w uznaniu zasług dla rolników indywidualnych i gospodyń wiejskich, członków i pracowników rolnych spółdzielni produkcyjnych, pracowników uspołecznionych gospodarstw rolnych, oświaty rolniczej i administracji rolnej (jak również pracownikom organizacji społecznych i społeczno–zawodowych, stowarzyszeń naukowo–technicznych, placówek naukowo–badawczycho charakterze rolnym), w osiąganiu wysokich efektów w dziedzinie produkcji rolnej lub zwierzęcej, obsługi techniczno–produkcyjnej rolnictwa, rozwoju postępu technicznego lub biologicznego, upowszechnianiu wiedzy rolniczej i postępu społecznego na wsi | 58[47] | |
14. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości PRL” | 20 czerwca 1985[48][49] | dla najbardziej zasłużonych sędziów za osiągnięcia w wieloletniej wyróżniającej się służbie w organach wymiaru sprawiedliwości, a także dla najbardziej zasłużonych ławników ludowych i innych osób, które w okresie wieloletniej działalności wyróżniły się szczególnymi osiągnięciami w organizacji zadań organów wymiaru sprawiedliwości | 58[50] | |
15. | Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Drukarz PRL” | 10 lipca 1985[51][52] | dla pracowników poligrafii w uznaniu szczególnych zasług w krzewieniu kultury w społeczeństwie, upowszechnianiu informacji oraz przyczynianiu się do podnoszenia poziomu wiedzy i wykształcenia; nadawana była szczególnie zasłużonym osobom zatrudnionym w poligrafii, które w okresie długoletniej pracy wyróżniły się wybitnymi osiągnięciami w tej dziedzinie zwłaszcza przy opracowywaniu nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych oraz ich wprowadzaniu i upowszechnianiu, a także doskonaleniu kadr pracowników poligrafii | 38[53] | |
Łączna liczba odznaczonych | 10 380 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.