Państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw – kraje byłego ZSRR uczestniczące w regionalnym ugrupowaniu integracyjnym. Państwami założycielskimi były Rosja, Białoruś i Ukraina, których prezydenci (odpowiednio – Borys Jelcyn, Stanisław Szuszkiewicz oraz Leonid Krawczuk) 8 grudnia 1991 podpisali układ białowieski. Na mocy protokołu z Ałma-Aty z 21 grudnia 1991 do WNP dołączyło jeszcze osiem państw: Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan. 9 grudnia 1993 WNP poszerzono o Gruzję, jednak kraj ten opuścił ugrupowanie 18 sierpnia 2009 roku[1]. Ukraina opuściła organizację na mocy dekretu prezydenta Petra Poroszenki z dnia 19 maja 2018 roku[2]. Obecnie WNP liczy zatem 10 państw. Szczególny jest jednak status Turkmenistanu, który nie ratyfikował dotychczas Statutu WNP[3]. 23 lutego 2023 Mołdawia zapowiedziała wystąpienie z WNP w związku z groźbami Rosji o rychłej inwazji na Mołdawię[4].
Spośród postsowieckich republik członkami Wspólnoty Niepodległych Państw nie były jedynie Litwa, Łotwa i Estonia.
Statut Wspólnoty Niepodległych Państw (punkt 7) przewiduje przyznanie członkostwa każdemu państwu „podzielającemu cele i zasady Wspólnoty i przyjmuje na siebie zobowiązania statutu”. Warunkiem przystąpienia nowego państwa jest jednomyślna zgoda dotychczasowych członków. Zapis jest o tyle ważny, gdyż oznacza że WNP w sensie członkostwa wykraczać może poza obszar byłego Związku Radzieckiego. W 2008 Afganistan wystosował swoją chęć członkostwa w WNP, obecnie uczestniczy on jako obserwator w Zgromadzeniu Parlamentarnym WNP (jest to zgodne z punktem 8 Statutu WNP, który dopuszcza za zgodą Rady Głów Państw w posiedzeniach organów WNP mogą partycypować przedstawiciele innych państw w charakterze obserwatorów). W latach 90. swoją chęć członkostwa w WNP wyraziły również tzw. nieuznawane przez społeczność międzynarodową podmioty jak np. Abchazja, Krym, Czeczeńska Republika Iczkerii, Tatarstan czy Naddniestrze. W praktyce państwa członkowskie odrzuciły powyższe prośby, obawiając się nasilenia ruchów separatystycznych chcących wykorzystać członkostwo w WNP jako de facto uznanie w prawie międzynarodowym.