Przewlekłe serce płucne

Przewlekłe serce płucne (przewlekły zespół płucno-sercowy, łac. cor pulmonale chronicum, ang. chronic pulmonary heart disease) – choroba polegająca na przewlekłym wzroście ciśnienia krwi w krążeniu płucnym wskutek chorób układu oddechowego, co doprowadza do przerostu prawej komory serca i rozwoju niewydolności krążenia^[1].

Przewlekłe serce płucne

Cor pulmonale chronicum

Etiologia

Czynnikiem etiologicznym może być każda przewlekła choroba płuc. Najczęściej jest nią rozedma, która jest powikłaniem długotrwałych chorób oskrzeli (astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli). Inne przyczyny obejmują:

• zwłóknienie płuc jako powikłanie:
  • gruźlicy
  • rozstrzenia oskrzeli
  • napromieniowania klatki piersiowej
• zmiany w obrębie klatki piersiowej:
  • kifoskolioza
  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
  • wrodzone zniekształcenia klatki piersiowej
  • zwłóknienie opłucnej
  • otyłość z hipowentylacją pęcherzykową
  • jatrogenne (powikłanie po torakotomii)
• nowotwory
• mukowiscydozę
• sarkoidozę
• wrodzoną torbielowatość płuc
• układowe choroby tkanki łącznej^[1]

Patogeneza

Przewlekłe zmniejszenie powierzchni oddechowej płuc doprowadza do hipoksji, która powoduje skurcz tętniczek w krążeniu małym (objawia się sinicą). Jednocześnie dochodzi do hiperkapnii, u chorych z ekstremalnym sercem płucnym na jej skutek może dojść do uszkodzenia mózgu i śpiączki. Mechanizmem kompensującym jest w tym przypadku hiperwentylacja. Innym stanem spotykanym w przewlekłym sercu płucnym jest policytemia z hiperwolemią, która wywołuje nadciśnienie płucne, które z kolei doprowadza do przerostu prawej komory serca i niewydolności prawokomorowej^[1].

Objawy i przebieg

Objawy zgłaszane przez chorego to głównie duszność i kaszel z odpluwaniem krwisto-śluzowej plwociny.

Objawy przedmiotowe

• sinica (początkowo obwodowych części ciała, w zaawansowanych przypadkach uogólniona)
• tachypnoë i tachykardia
• niska ruchomość klatki piersiowej i płuc
• poszerzenie żył szyjnych
• brak powiększenia sylwetki serca
• nadmiernie jawny odgłos opukowy nad płucami
• wzmożona akcentacja II tonu nad tętnicą płucną
• hepatomegalia
• obrzęki
• rzadko wodobrzusze
• szmer skurczowy i rytm cwałowy nad dolną krawędzią mostka

Obraz radiologiczny

• objawy choroby podstawowej
• cechy przerostu prawej komory
• poszerzenie cienia wnęk

P pulmonale

EKG

• szpiczasty załamek P w odprowadzeniach II i III (P pulmonale)
• głęboki i szeroki załamek S w odprowadzeniu I
• wysoki załamek R w odprowadzeniu V₁
• wysoki załamek S w odprowadzeniach V₁ – V₆

Badania dodatkowe

• liczba czerwonych krwinek powyżej 5,500,000/mm³
• podwyższony poziom hemoglobiny
• niski OB
• duża lepkość krwi
• hiperkapnia i hipoksja
• wysokie ciśnienie żylne
• niska pojemność życiowa płuc^[1].

Leczenie

Leczenie polega na podawaniu:

• wziewnych środków bronchodylatacyjnych (adrenalina, izoproterenol)
• leków wykrztuśnych
• tlenu (tlenoterapia)
• w przypadku niewydolności krążenia diuretyków i leków nasercowych
• przy hiperkapnii korzystne jest stosowanie acetazolamidu.

Chory musi unikać narażenia na czynniki drażniące płuca, dym tytoniowy (obowiązuje bezwzględny zakaz palenia) i infekcje układu oddechowego^[1].

Rokowanie

Rokowanie jest niepomyślne. Objawy niewydolności oddechowej lub serca i ostre infekcje układu oddechowego pogarszają rokowanie^[1].

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10	nazwa choroby
ICD-10: I27.1	Choroba serca w przebiegu kifoskoliozy
ICD-10: I27.9	Zespół sercowo-płucny, nieokreślony

Zobacz też

• Ostre serce płucne
• Gruźlica