Przygodzice (wieś w województwie wielkopolskim)

Przygodzice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Przygodzice^[4]. Leży nad rzeką Barycz przy ujściu do niej cieku Roguszna, niedaleko południowej granicy Ostrowa Wielkopolskiego. Stanowi siedzibę gminy Przygodzice.

Przygodzice

wieś
Kościół NMP Nieustającej Pomocy
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	ostrowski
Gmina	Przygodzice
Liczba ludności (2011)	2534[1]
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-421[2]
Tablice rejestracyjne	POS
SIMC	0207439
Położenie na mapie gminy Przygodzice Przygodzice
Położenie na mapie Polski Przygodzice
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Przygodzice
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Przygodzice
51°35′29″N 17°49′28″E[3]
Strona internetowa

Historia

Przygodzice wzmiankowano po raz pierwszy w 1403 roku^[5][6]. Właściciel wsi, podkomorzy kaliski Rafał z Gołuchowa, uzyskał przywilej lokacji na terenie wsi miasta Światłowa, nie został on jednak wykorzystany. Od XIX wieku wieś stanowiła klucz dużego majątku ziemskiego, przekształconego przez Radziwiłłów w ordynację, od 1840 roku o statusie Hrabstwa Przygodzickiego. Wcześniej we wsi rezydowali właściciele okolicznych dóbr, m.in. Ostrowa.

Właścicielami dóbr przygodzickich byli między innymi:

• Jan Jerzy Przebendowski,
• Franciszek Bieliński,
• Marcin Mikołaj Radziwiłł,
• Józef Mikołaj Radziwiłł,
• Michał Hieronim Radziwiłł,
• Antoni Henryk Radziwiłł,
• Wilhelm Radziwiłł,
• Bogusław Fryderyk Radziwiłł,
• Ferdynand Radziwiłł,
• Michał Radziwiłł Rudy.

24 lutego 1739 zmarł tutaj jeden z największych adherentów Augusta Mocnego, Jan Jerzy Przebendowski. O odkryciach w Przygodzicach pisał w Grobie wojownika rzymskiego z Przygodzic Józef Kostrzewski, twórca polskiej szkoły archeologicznej. Z Przygodzicami związany był także pierwszy poległy powstaniec wielkopolski Jan Mertka, uhonorowany tutaj tablicą pamiątkową na murach dawnej Szkoły Powszechnej, do której uczęszczał. W 1895 roku urodził się tu błogosławiony kościoła katolickiego Aleksy Sobaszek.

Miejscowość przynależała administracyjnie przed rokiem 1887 do powiatu odolanowskiego, w latach 1975-1998 do województwa kaliskiego, a w latach 1887–1975 i od 1999 do powiatu ostrowskiego. W końcu XIX wieku wieś liczyła według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego 46 domów i 444 mieszkańców, a majątek – 19 domów i 263 mieszkańców.

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Przygodzice^[7].

Zabytki

Dom strzelecki

• Dom Ludowy im. marsz. Józefa Piłsudskiego, wybudowany w latach 1935–1936 według projektu Józefa Wedera^[6], z cechami tzw. stylu dworkowego i kolumnami wielkiego porządku, obecnie siedziba Urzędu Gminy,
• dwór, prawdopodobnie z XVIII wieku,
• kościół Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy z lat 1925–1930, neobarokowy, jednonawowy, z barokizującym wystrojem wnętrza^[6].

Przyroda

Na zachód od wsi rozciągają się Stawy Przygodzickie zajmujące ponad 400 ha powierzchni, w których prowadzi się hodowlę karpi królewskich^[6]. Ponadto miejscowość leży nieopodal parku krajobrazowego „Dolina Baryczy”.

Transport

Przygodzice leżały niegdyś wzdłuż dróg krajowych nr 11 i nr 25, których przebieg zmieniono po wybudowaniu obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego. Obecnie przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 490. Do wsi kursują autobusy MZK Ostrów Wielkopolski. W południowej części miejscowości znajduje się stacja kolejowa Przygodzice leżąca na linii kolejowej nr 272.

Edukacja

• Zespół Szkół – Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Przygodzicach
• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny, ośrodek studiów zaocznych,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Centrum Kształcenia Ustawicznego – kierunki kształcenia: liceum ogólnokształcące (profil wojskowy, profil zarządzanie kryzysowe), technikum (technik agrobiznesu, technik inżynierii środowiska i melioracji, technik technologii chemicznej), zasadnicza szkoła zawodowa (mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych, rolnik), studium policealne (technik obsługi turystycznej, technik administracji).

Części miejscowości

• Przygodzice
• Nowe Osiedle (Biniewskie)
• Osiedle Przyroda
• Strugi
• Tarchalskie

Linki zewnętrzne

• Przygodzice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 209.

Przypisy

1. Wieś Przygodzice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-04-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1062 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111695
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. Ostrów Wielkopolski - dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, s. 91, ISBN 83-210-0851-8.
6. Piotr Maluśkiewicz: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka – MUZA SA, 2008, s. 307. ISBN 978-83-7495-454-9.
7. Komunikat Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 18 lutego 1992 r. w sprawie sprawozdań finansowych komitetów wyborczych o poniesionych kosztach związanych z prowadzeniem kampanii... [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).