Rada Narodowa (Szwajcaria)

Rada Narodowa^[1][2] (niem. Nationalrat, fr. Conseil National, wł. Consiglio Nazionale, rom. Cussegl Naziunal) – izba niższa dwuizbowego parlamentu Szwajcarii, składająca się z 200 członków wybieranych w wyborach powszechnych, systemem proporcjonalnym. Kadencja Rady Narodowej trwa 4 lata.

Ten artykuł dotyczy izby niższej szwajcarskiego parlamentu. Zobacz też: Rada Narodowa.

Rada Narodowa

Nationalrat
Conseil National
Consiglio Nazionale
Cussegl Naziunal

Państwo	Szwajcaria
Rodzaj	izba niższa
Rok założenia	1848
Kierownictwo
Przewodniczący	Eric Nussbaumer(inne języki) (SPS/PSS)
Pierwszy Wiceprzewodniczący	Maja Riniker(inne języki) (FDP)
Struktura
Liczba członków	200
Stowarzyszenia polityczne	Frakcja SVP/UDC (67)     SVP/UDC (62)     Liga Ticino (1)     EDU/UDF (2)     Mouvement citoyens genevois(inne języki) (2)     Frakcja SPS/PSS (41)     SPS/PSS (41)     Frakcja Die Mitte/Le Centre(inne języki) (31)     Die Mitte/Le Centre(inne języki) (29)     EVP/PEV (2)     Frakcja FDP/PLR (28)     FDP/PLR (28)     Frakcja Zielonych (GPS/PES) (23)     GPS/PES (23)     Frakcja Zielonych Liberałów(inne języki) (GLP/PVL) (10)     Zieloni Liberałowie(inne języki) (GLP/PVL) (10)
Ordynacja	proporcjonalna
Ostatnie wybory	23 października 2023
Siedziba
Bundeshaus Bundesplatz 3 3005 Berno
Strona internetowa

Obrady Rady Narodowej odbywają się symultanicznie w trzech głównych językach Konfederacji Szwajcarskiej (niemieckim, francuskim i włoskim), tzn. deputowany mówi w jednym języku, a jego wystąpienie jest tłumaczone na bieżąco na dwa pozostałe języki^[3] [4] .

Ostatnie wybory odbyły się 23 października 2023 r.^[5].

Historia

Po zakończeniu wojny domowej dokonano reorganizacji państwa szwajcarskiego czego efektem było uchwalenie Konstytucji Federalnej z dnia 12 września 1848 roku. Na mocy konstytucji zastąpiono jednoizbowy Tagsatzung dwuizbowym Zgromadzeniem Federalnym, wybieranym na trzyletnią kadencję.

1848-1851

Rada Narodowa I kadencji liczyła 111 deputowanych. Sposób ich wybrania określony został przez każdy kanton osobno.

Kanton	Liczba mandatów	Liczba okręgów wyborczych
Zurych	12	4
Berno	20	6
Lucerna	6	1
Uri	1	1
Schwyz	2	2
Obwalden	1	1
Nidwalden	1	1
Glarus	1	1
Zug	1	1
Fryburg	5	5
Solura	3	1
Bazylea-Miasto	1	1
Bazylea-Okręg	2	1
Szafuza	2	1
Appenzell Ausserrhoden	2	1
Appenzell Innerrhoden	1	1
St. Gallen	8	4
Gryzonia	4	4
Argowia	9	1
Turgowia	4	4
Ticino	6	1
Vaud	9	3
Valais	4	4
Neuchâtel	3	1
Genewa	3	1
RAZEM	111	52

1851-1919

W 1851 roku Zgromadzenie Federalne wprowadziło jednolite prawo wyborcze do Rady Narodowej, wprowadzające większościową ordynację wyborczą. Kraj podzielony został na jedno- i wielomandatowe okręgi wyborcze. Liczba mandatów zależna była od liczby mieszkańców – 1 mandat na 20 000 obywateli oraz dodatkowy mandat jeżeli pozostała część przekraczała 10 000. Zmian w okręgach wyborczych dokonywano raz na dziesięć lat, na podstawie dziesięcioletniego spisu ludności. Na przestrzeni lat 1848-1911 liczba mandatów wzrosła z 111 do 189.

Kanton	Liczba okręgów							Liczba mandatów
	1851-1863	1863-1872	1872-1881	1881-1890	1890-1902	1902-1911	1911-1919	1851-1863	1863-1872	1872-1881	1881-1890	1890-1902	1902-1911	1911-1919
Zurych	4	4	4	4	4	4	5	13	13	14	16	17	22	25
Berno	6	6	6	6	7	7	7	23	23	25	31	31	33	36
Lucerna	3	3	4	4	3	3	3	7	7	7	7	7	7	8
Uri	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Schwyz	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	3	3	3	3
Obwalden	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Nidwalden	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Glarus	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2
Zug	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Fryburg	2	2	2	3	3	3	2	5	5	6	6	6	6	7
Solura	1	1	1	1	1	1	1	3	3	4	4	4	5	6
Bazylea-Miasto	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	3	4	6	7
Bazylea-Okręg	1	1	1	1	1	1	1	2	3	3	3	3	3	4
Szafuza	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2
Appenzell Ausserrhoden	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	3	3	3	3
Appenzell Innerrhoden	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
St. Gallen	4	3	3	3	5	5	5	8	9	10	10	11	13	15
Gryzonia	4	3	3	3	3	3	1	4	5	5	5	5	5	6
Argowia	3	3	3	3	4	4	4	10	10	10	10	10	10	12
Turgowia	1	1	1	1	1	1	1	4	5	5	5	5	6	7
Ticino	2	2	2	2	2	2	2	6	6	6	7	6	7	8
Vaud	3	3	3	3	3	3	3	10	11	11	12	12	14	16
Valais	3	3	3	3	3	2	2	4	5	5	5	5	6	6
Neuchâtel	1	1	1	1	1	1	1	4	4	5	5	5	6	7
Genewa	1	1	1	1	1	1	1	3	4	4	5	5	7	8
RAZEM	49	47	48	49	52	49	49	120	128	135	145	147	167	189

Od 1919

W 1919 roku przeprowadzono reformę, w wyniku której każdy kanton został pojedynczym okręgiem wyborczym. Ponadto w wielomandatowych okręgach wyborczych zmieniono ordynację na proporcjonalną. W 1931 roku postanowiono o przedłużeniu kadencji do lat czterech. W celu ograniczenia wciąż rosnącej liczby członków Rady Narodej zmieniono zasadę przypisywania mandatów zwiększając liczbę obywateli na którą przysługuje jeden mandat do 22 000 w 1931 roku oraz do 23 000 w 1951. W 1963 roku ograniczono liczbę deputowanych do 200, bez względu na liczbę ludności^[6] .

Kanton	Liczba mandatów
	1919-1922	1922-1931	1931-1943	1943-1951	1951-1963	1963-1971	1971-1979	1979-1983	1983-1995	1995-2003	2003-2015	2015-2019
Zurych	25	27	28	31	32	35	35	35	35	34	34	35
Berno	32	34	31	33	33	33	31	29	29	27	26	25
Lucerna	8	9	9	9	9	9	9	9	9	10	10	10
Uri	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Schwyz	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	4	4
Obwalden	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Nidwalden	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Glarus	2	2	2	2	2	2	1	1	1	1	1	1
Zug	1	2	2	2	2	2	2	2	2	3	3	3
Fryburg	7	7	7	7	7	6	6	6	6	6	7	7
Solura	6	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	6
Bazylea-Miasto	7	7	7	8	8	8	7	7	6	6	5	5
Bazylea-Okręg	4	4	4	4	4	5	7	7	7	7	7	7
Szafuza	2	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Appenzell Ausserrhoden	3	3	2	2	2	2	2	2	2	2	1	1
Appenzell Innerrhoden	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
St. Gallen	15	15	13	13	13	13	12	12	12	12	12	12
Gryzonia	6	6	6	6	6	5	5	5	5	5	5	5
Argowia	12	12	12	12	13	13	14	14	14	15	15	16
Turgowia	7	7	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6
Ticino	8	8	7	7	7	7	8	8	8	8	8	8
Vaud	16	16	15	16	16	16	16	16	17	17	18	18
Valais	6	6	6	7	7	7	7	7	7	7	7	8
Neuchâtel	7	7	6	5	5	5	5	5	5	5	5	4
Genewa	8	9	8	8	8	10	11	11	11	11	11	11
Jura								2	2	2	2	2
RAZEM	189	198	187	194	196	200	200	200	200	200	200	200

Organy Rady Narodowej

• Przewodniczący Rady Narodowej – najwyższy przedstawiciel Rady Narodu, wybrany na okres jednego roku, bez możliwości reelekcji. Do jego kompetencji należy przewodniczenie obradom Rady Narodowej i Zgromadzenia Federalnego, reprezentowanie Rady oraz kierowanie administracją Rady.
• I Wiceprzewodniczący Rady Narodowej
• II Wiceprzewodniczący Rady Narodowej

Prace Rady Narodowej

Sala obrad Rady Narodowej

Rada Narodowa pracuje w systemie sesyjnym^[7]. W ciągu roku zwoływane są cztery sesje zwyczajne: wiosenna rozpoczynająca się w pierwszy poniedziałek marca, letnia w pierwszy poniedziałek czerwca, jesienna po szwajcarskim święcie dziękczynienia i zimowa w ostatni poniedziałek listopada. Każda sesja trwa trzy tygodnie, po 2-5 dni robocze w każdym tygodniu^[8] . W przypadku niedokończenia prac nad ustawami rada może zwołać dodatkową sesję^[9]. W sytuacjach kryzysowych na wniosek 1/4 członków Rady Narodowej lub Zgromadzenia Federalnego może zostać zwołana sesja nadzwyczajna^[8] [9].

Frakcje parlamentarne

Członkowie Zgromadzenia Federalnego mogą skupiać się we frakcjach parlamentarnych. Frakcję tworzy co najmniej 5 członków Zgromadzenia Federalnego. Ponieważ tylko frakcjom przysługuje prawo do posiadania członków w komisjach^[10] , małe partie polityczne współtworzą ze sobą lub z jedną większą frakcje koalicyjne.

Frakcje 52. kadencji Zgromadzenia Federalnego (2023-2027)
	Frakcja	Partie	Liczba członków Rady Narodowej
	Frakcja Szwajcarskiej Partii Ludowej (V)	SVP/UDC, Lega/Ligue, EDU/UDF, Mouvement citoyens genevois(inne języki)	67
	Frakcja Socjaldemokratyczna (S)	SP/PS	41
	Frakcja Die Mitte (M-E)	Die Mitte/Le Centre(inne języki), EVP/PEV	31
	Frakcja FDP-Demokraci (RL)	FDP/PLR	28
	Frakcja Zielonych (G)	GPS/PES	23
	Frakcja Zielonych Liberałów (GL)	Partia Zielonych Liberałów(inne języki) (GLP/PVL)	10

W 52. kadencji Rady Narodowej nie było posłów niezrzeszonych we frakcjach (stan na 8.12.2023 r.)^[10] .