Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka

Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, RFSRR (ros. Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика, РСФСР; od 7 listopada 1917 do 19 lipca 1918 Rosyjska Republika Radziecka, ros. Российская Советская Республика[1], potocznie Rosja Radziecka, Rosja Sowiecka) – w latach 1917–1922 niepodległe państwo; w latach 1922–1991 jedna z republik Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, największa powierzchniowo i ludnościowo.

Quick facts: Państwo , Siedziba, Data powstania, Data lik... ▼

Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka,
Rosyjska Republika Radziecka
(do 19 lipca 1918)

Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика,
Российская Советская Республика
(do 19 lipca 1918)

7 listopada 1917 – 26 grudnia 1991
Godło Flaga
Hymn: Robotnicza Marsylianka (1917–1918) Międzynarodówka (1918–1944) Hymn ZSRR (1944–1990) Pieśń Patriotyczna (1990–1991)
Dewiza: Пролетарии всех стран, соединяйтесь! Prolietarii wsiech stran, sojediniajties'! (Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!)
Państwo	ZSRR
Siedziba	Piotrogród (do lutego 1918), Moskwa
Data powstania	7 listopada 1917
Data likwidacji	25 grudnia 1991
Powierzchnia	17 075 200 km²
Populacja (1989) • liczba ludności	147 386 000
• gęstość	8,6 os./km²
Języki urzędowe	rosyjski
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons

Zmiany terytorialne RFSRR (1922–1940)

Powstała jako państwo 8 listopada 1917 roku, po zbrojnym obaleniu przez bolszewików Rządu Tymczasowego Republiki Rosyjskiej premiera Aleksandra Kiereńskiego. 10 lipca 1918 jej najwyższa władza – V Wszechrosyjski Zjazd Rad przyjęła konstytucję, która weszła w życie 19 lipca 1918. Konstytucja ta wprowadziła dla państwa nazwę Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, obowiązującą do 1991[2]. W wyniku porozumienia z 30 grudnia 1922 roku rządzone wspólnie przez bolszewików, lecz formalnie niepodległe: Rosyjska FSRR, Ukraińska SRR, Zakaukaska FSRR i Białoruska SRR powołały do życia Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Od tego momentu RFSRR przestała być suwerennym podmiotem prawa międzynarodowego, stając się de facto najważniejszą z republik ZSRR, na którego organy centralne przeniesiono większość kompetencji władzy państwowej republik związkowych.

W wyniku zawarcia porozumienia białowieskiego (8 XII 1991) i deklaracji o rozwiązaniu ZSRR przyjętej przez Radę Republik Najwyższej Rady ZSRR (26 XII 1991)[3] republika zyskała ponownie niepodległość. Na chwilę po ustąpieniu Gorbaczowa i tuż przed przyjęciem deklaracji o rozwiązaniu ZSRR, Zjazd Narodowych Deputowanych i Rada Najwyższa RFSRR uchwaliły 25 XII 1991 zmianę nazwy państwa na „Federacja Rosyjska – Rosja”[4]. Na mocy dwóch traktatów z Ałmaty (21 XII 1991) Rosji przysługuje stałe miejsce ZSRR w Radzie Bezpieczeństwa ONZ i wszystkich innych organizacjach międzynarodowych, w tym prawa własności obiektów dyplomatycznych ZSRR[5]. Jednocześnie jako sukcesora ZSRR i jego międzynarodowych zobowiązań wyznaczono Wspólnotę Niepodległych Państw[6][7][8][9][10].

Stolicą RFSRR był do lutego 1918 Piotrogród, w lutym 1918, wobec ofensywy armii niemieckiej przeniesiono ją do Moskwy.

Formalną głową republiki był do 1936 przewodniczący Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego (WCIK), od 1936 przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej RFSRR, funkcję szefa rządu pełnił przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych RFSRR (do 1946 roku), a później przewodniczący Rady Ministrów RFSRR. Faktyczna władza była skupiona w rękach sekretarza generalnego partii komunistycznej (kolejno RKP(b), WKP(b) i KPZR), rządzącej w formie dyktatury monopartyjnej.