Srebrnikowate
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Srebrnikowate (Proteaceae Juss.) – rodzina roślin z rzędu srebrnikowców (Proteales). Należy do niej ok. 1615[2]–1750[3] gatunków zebranych w około 79[3]–80[2] rodzajów. Rośliny te występują głównie na półkuli południowej, z centrami zróżnicowania w Australii i południowej Afryce. Nieliczne rodzaje obecne są na Madagaskarze, w strefie międzyzwrotnikowej Azji, Afryki, Ameryki Południowej i Środkowej[4]. Jedynie w Australii i na sąsiadujących z nią wyspach występują wszyscy przedstawiciele 5 podrodzin wyróżnianych w obrębie srebrnikowatych, a tylko dwie z nich mają przedstawicieli na innych kontynentach[2].
Ten artykuł dotyczy roślin. Zobacz też: srebrnikowate – rodzina owadów z rzędu muchówek. |
Protea cynaroides | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina |
srebrnikowate | ||
Nazwa systematyczna | |||
Proteaceae Juss. Gen. Pl.: 78. 4 Aug 1789 | |||
|
Rośliny z tej rodziny zasiedlają zwykle sawanny i są roślinami drzewiastymi, twardolistnymi, przystosowanymi do susz, wysokich temperatur i często też do pożarów lub wymagających wręcz działania ognia dla otwarcia owoców (np. banksja Banksia). Kwiaty zapylane są przez owady, ptaki i torbacze[4]. Rzadko występuje mykoryza[5]. Często srebrnikowate są bioakumulatorami glinu, a ich korzenie wydzielają kwasy organiczne, co pozwala im korzystać z zasobów fosforu niedostępnych dla innych roślin[6].
Znaczenie użytkowe mają zwłaszcza trzy gatunki z rodzaju makadamia Macadamia, których nasiona zwane „orzechami makadamia” cenione są w przemyśle cukierniczym[4], a olej z nich uzyskiwany także w przemyśle kosmetycznym[3]. Jadalnych nasion dostarczają też inne gatunki tej rodziny m.in. Gevuina avellana, Floydia prealta, Hicksbeachia pinnatifolia, Finschia chloroxantha[3]. Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, zwłaszcza na obszarach o klimacie śródziemnomorskim. Na kwiaty cięte cenione w bukieciarstwie uprawiane są m.in. banksja, srebrnik Protea, Leucadendron, Leucospermum i Telopea[3]. Cenionego drewna dostarcza m.in. Grevillea robusta, Orites excelsa i Cardwellia sublimis[4].