Sztuka

Sztuka – różnie definiowany element kultury, przejawiający się utworami, w tym dziełami sztuki. Zdaniem niektórych pojęcie sztuki jest niemożliwe do kompletnego określenia, bo jej granice są ciągle redefiniowane i w każdej chwili może pojawić się dzieło, które w arbitralnie przyjętej, domkniętej definicji się nie mieści[uwaga 1]. Sztuka spełnia rozmaite funkcje, m.in. estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowią one o jej istocie[uwaga 2]. Nie ma powszechnienie uznanych kryteriów oddzielających sztukę od rzemiosła, techniki, sportu, nauki i polityki; przykładowo za formy sztuki uznaje się lutnictwo, gimnastykę artystyczną, eseistykę, tworzenie reportaży i sztukę wojenną; każda z tych działalności łączy się z innymi, nieartystycznymi obszarami kultury.

Ten artykuł dotyczy dziedziny działalności ludzkiej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Mimo płynności i umowności pojęcia sztuki wyróżnia się w niej różne obszary definiowane metodą twórczości:

• sztuka kulinarna;
• sztuki wizualne, np. sztuki plastyczne;
• sztuki muzyczne;
• teatr;
• literatura piękna;
• językotwórstwo artystyczne;
• film artystyczny.

Typy sztuki wyróżnia się też na podstawie celu lub tematu – przykłady takich kategorii to sztuka użytkowa i sztuka sakralna.

Sztuka istnieje od czasów prehistorycznych, konkretniej paleolitu. Rozwój kolejnych technologii umożliwił stworzenie jej nowych obszarów; przykładowo rewolucja neolityczna doprowadziła do osiadłego trybu życia, rozwoju budownictwa i przez to początków architektury. Kończący prehistorię wynalazek pisma otworzył:

• ściśle rozumianą literaturę – utwory literackie w formie trwałej, niezależnej od przekazu ustnego;
• kaligrafię;
• projektowanie pism w celach rozrywkowo-estetycznych; przykładem jest alfabet tengwar.

Nowożytność to pojawienie się fotografii, filmu i gier komputerowych.

Osoba uprawiająca sztukę to artysta lub artystka. Sztuka jest jednym z przedmiotów badań humanistyki, np. historii sztuki i estetyki.