Utwór
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Utwór (dzieło[1]) – dobro niematerialne istniejące niezależnie od rzeczy, na której zostało utrwalone (corpus mechanicum), rezultat twórczej pracy człowieka, przedmiot prawa autorskiego. W różnych państwach obowiązują różne definicje utworu, a prawo międzynarodowe określa tylko minimalne standardy.
Nie wszystkie cechy utworu są wymienione wprost w ustawach poszczególnych państw. Niektóre ustawy określają tylko, że przedmiotem prawa autorskiego jest utwór. Inne wymieniają jedynie rodzaje utworów. Pierwszą na świecie ogólną (pojęciową) definicję utworu ukuli polscy prawnicy.
Ważną rolę w dookreślaniu pojęcia utworu pełni praktyka i nauka prawa. Największe różnice w definicji wynikają z historii prawa autorskiego i z podziału na system droit d’auteur (głównie Europa kontynentalna) oraz system copyright (głównie kraje anglosaskie). W systemie copyright więcej materiałów spełnia cechy utworu niż w systemie droit d’auteur. Copyright wymaga szeroko pojętej oryginalności i utrwalenia utworu. Tymczasem w systemie droit d’auteur utworem jest oryginalny i indywidualny (czyli twórczy), ustalony rezultat pracy intelektu.
Pojęcie utworu, tak jak prawo autorskie w ogóle, przechodzi kryzys. Definicja utworu, pojęcia abstrakcyjnego, nie jest stała. Na przykład w Polsce spór o tę definicję istniał już na etapie prac nad pierwszą polską ustawą o prawie autorskim (z 1926) i 70 lat później, gdy projektowano ustawę z 1994. W XXI wieku wątpliwości się pogłębiły.