Władcy Polski

Władcy Polski

Władcy Polski – lista obejmuje <a href="/pl/Książę" title="Książę" class="wl">książęta</a> i <a href="/pl/Król_Polski" title="Król Polski" class="wl">królów Polski</a><a href="#cite_note-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;">[1]</a>. Pierwszą historyczną <a href="/pl/Dynastia" title="Dynastia" class="wl">dynastią</a> panującą w Polsce byli <a href="/pl/Piastowie" title="Piastowie" class="wl">Piastowie</a>, którzy rządzili od powstania państwa polskiego (około 900) do 1370, z krótką przerwą na panowanie <a href="/pl/Przemyślidzi" title="Przemyślidzi" class="wl">Przemyślidów</a> (1291–1306). W latach 1138–1320 miało miejsce <a href="/pl/Polska_w_okresie_rozbicia_dzielnicowego" title="Polska w okresie rozbicia dzielnicowego" class="wl">rozbicie dzielnicowe</a>, kiedy władza nad ziemiami polskimi należała równocześnie do wielu niezależnych książąt piastowskich. Od 1370 do 1399 panowali dwaj monarchowie z dynastii <a href="/pl/Andegawenowie" title="Andegawenowie" class="wl">Andegawenów</a>, zaś od 1386 do 1572 monarchowie z dynastii <a href="/pl/Jagiellonowie" title="Jagiellonowie" class="wl">Jagiellonów</a>.

<figure class="wiki-thumb"><a href="/pl/Plik:Polska_1386_-_1434.png" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Plik:Polska_1386_-_1434.png"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Polska_1386_-_1434.png/400px-Polska_1386_-_1434.png" decoding="async" data-file-width="2977" data-file-height="2929" data-file-type="bitmap" height="394" width="400" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Polska_1386_-_1434.png/600px-Polska_1386_-_1434.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Polska_1386_-_1434.png/800px-Polska_1386_-_1434.png 2x" alt="Polska_1386_-_1434.png"></a><figcaption>Mapa Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego (1386–1434)</figcaption></figure>
Od zawarcia <a href="/pl/Unia_lubelska" title="Unia lubelska" class="wl">unii lubelskiej</a> (1569) każdy nowo koronowany <a href="/pl/Król_Polski" title="Król Polski" class="wl">król Polski</a> zostawał <a href="/pl/Władcy_Litwy" title="Władcy Litwy" class="wl">władcą Litwy</a> z urzędu i nigdy nie był podnoszony na <a href="/pl/Wielkie_Księstwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie" class="wl">Wielkie Księstwo Litewskie</a><a href="#cite_note-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;">[2]</a>.

Od 1573 do upadku <a href="/pl/Rzeczpospolita_Obojga_Narodów" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów" class="wl">Rzeczypospolitej</a> w 1795 (<a href="/pl/III_rozbiór_Polski" title="III rozbiór Polski" class="wl">III rozbiór Polski</a>) władcy byli wybierani w drodze <a href="/pl/Wolna_elekcja" title="Wolna elekcja" class="wl">wolnej elekcji</a>. W 1661 roku papież <a href="/pl/Aleksander_VII" title="Aleksander VII" class="wl">Aleksander VII</a> przyznał królowi <a href="/pl/Jan_II_Kazimierz_Waza" title="Jan II Kazimierz Waza" class="wl">Janowi II Kazimierzowi Wazie</a> i jego następcom tytuł rex orthodoxus<a href="#cite_note-3" style="counter-reset: mw-Ref 3;">[3]</a>. <a href="/pl/Konstytucja_3_maja" title="Konstytucja 3 maja" class="wl">Konstytucja 3 maja</a> (1791), <a href="/pl/Konstytucja_Księstwa_Warszawskiego" title="Konstytucja Księstwa Warszawskiego" class="wl">Konstytucja Księstwa Warszawskiego</a> (1807) i <a href="/pl/Konfederacja_Generalna_Królestwa_Polskiego" title="Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego" class="wl">Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego</a> (1812) przewidywały przywrócenie dziedziczności tronu i osadzenie na tronie dynastii <a href="/pl/Wettynowie" title="Wettynowie" class="wl">Wettynów</a>. Po <a href="/pl/Kongres_wiedeński" title="Kongres wiedeński" class="wl">kongresie wiedeńskim</a> tytuł królów Polski nosili <a href="/pl/Władcy_Rosji" title="Władcy Rosji" class="wl">cesarze rosyjscy</a> z dynastii <a href="/pl/Romanowowie" title="Romanowowie" class="wl">Romanowów</a>. W 1831 r. <a href="/pl/Uchwała_Sejmu_o_detronizacji_Mikołaja_I" title="Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja I" class="wl">sejm zdetronizował Mikołaja I</a>, choć ten nie uznał tej decyzji, bo konstytucja nie przewidywała możliwości detronizowania króla. Po pokonaniu polskiej armii i spacyfikowaniu powstania Romanowowie nadal używali tytułu króla Polski, aż do <a href="/pl/Rewolucja_lutowa_1917" title="Rewolucja lutowa 1917" class="mw-redirect wl">upadku monarchii w Rosji</a>.

Władcy Polski – lista obejmuje książęta i królów Polski. Pierwszą historyczną dynastią panującą w Polsce byli Piastowie, którzy rządzili od powstania państwa polskiego do 1370, z krótką przerwą na panowanie Przemyślidów . W latach 1138–1320 miało miejsce rozbicie dzielnicowe, kiedy władza nad ziemiami polskimi należała równocześnie do wielu niezależnych książąt piastowskich. Od 1370 do 1399 panowali dwaj monarchowie z dynastii Andegawenów, zaś od 1386 do 1572 monarchowie z dynastii Jagiellonów. Od zawarcia unii lubelskiej każdy nowo koronowany król Polski zostawał władcą Litwy z urzędu i nigdy nie był podnoszony na Wielkie Księstwo Litewskie. Od 1573 do upadku Rzeczypospolitej w 1795 władcy byli wybierani w drodze wolnej elekcji. W 1661 roku papież Aleksander VII przyznał królowi Janowi II Kazimierzowi Wazie i jego następcom tytuł rex orthodoxus. Konstytucja 3 maja , Konstytucja Księstwa Warszawskiego i Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego przewidywały przywrócenie dziedziczności tronu i osadzenie na tronie dynastii Wettynów. Po kongresie wiedeńskim tytuł królów Polski nosili cesarze rosyjscy z dynastii Romanowów. W 1831 r. sejm zdetronizował Mikołaja I, choć ten nie uznał tej decyzji, bo konstytucja nie przewidywała możliwości detronizowania króla. Po pokonaniu polskiej armii i spacyfikowaniu powstania Romanowowie nadal używali tytułu króla Polski, aż do upadku monarchii w Rosji. 