Wikipedysta:Kso/brudnopis
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Pałac w Tułowicach
![]() | |||
![]() Pałac od południa | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Miejscowość | |||
Typ budynku |
pałac | ||
Styl architektoniczny |
eklektyzm | ||
Rozpoczęcie budowy |
1879 | ||
![]() | |||
|
Rejestr zabytków: Zespół:pałacowy, XVIII-XX w., nr rej.: 1018/65 z 8.05.1965 ||
Historia pałacu
Choć obecny pałac powstaje dopiero w końcu XIX wieku, Tułowice istnieją co najmniej od XV wieku (1447 wzmiankowany jest kościół parafialny p.w. św. Rocha) i stanowią własność kolejnych rodów szlacheckich. W XVI wieku są nimi Dobiszowscy, a poprzez małżeństwo Florentyny z Dobiszowskich z Fryderykiem von Nawój - ta rodzina do 1572 roku posiada Tułowice. W tym roku zostały one sprzedane Janowi Ponge von Baumgarten, a w 1577 nabywa je Jan von Pückler. Od 1596 właścicielem jest hrabia Henryk Dreske, od początku XVII wieku wieś należy do rodziny von Zierotin. Maria von Zierotin wnosi Tułowice w wianie wychodząc w 1779 roku za właściciela Niemodlina, Johanna Nepomuka Carla von Praschmo i przez następne pół wieku należą do tej właśnie rodziny. W tym właśnie okresie, przed 1824 rokiem, Ludwig Praschmo przebudowuje istniejący już pałac w stylu neoklasycystycznym. W 1835 r. zadłużony majątek tułowicki nabył Friedrich von Frankenberg-Ludwigsdorf. Ta rodzina pozostała w Tułowicach do 1937 r., do konfiskaty posiadłości Konrada von Frankenberg-Ludwigsdorf przez nazistów w 1937. Przebudowa pałacu, która nadała mu dzisiejszy neorenesansowy kształt została wykonana za czasów Friedricha von Frankenberg-Ludwigsdorf w latach 1879-1889. Architektem odpowiedzialnym był berliński twórca, Carl Ludecke. [Carl Heidenreich???]
W czasie II wojny światowej w pałacu była szkoła robotników leśnych, mieszkania oraz szpital. Po 1945 r. majątek przekazano Nadleśnictwu Państwowemu w Tułowicach. Już w 1948 r. w pałacu otwarto Ośrodek Szkolenia Robotników Leśnych, zamieniony w 1957 r. w Technikum Leśne, działające do dziś. Obecnie w pałacowych wnętrzach znajduje się internat. Zabytek dobrze utrzymany, możliwość zwiedzania tylko z zewnątrz[1].
Architektura
Rezydencja murowana z cegły, trzyskrzydłowa, na planie litery „U”, wszystkie skrzydła dwukondygnacyjne, nakryte wysokimi dwuspadowymi dachami z facjatami. Fasada południowa piętnastoosiowa z centralnie umieszczonym portykiem oraz kwadratową wieżą zwieńczoną tarasem z narożnymi wieżyczkami i ośmiobocznym hełmem prześwitowym. Przed fasadą taras z fontanną na osi, otoczony żeliwną balustradą z kamiennymi słupami. Elewacja północna skrzydła południowego z dwoma okrągłymi wieżami po bokach i centralnie umieszczonym dwukondygnacjowym bogato zdobionym wykuszem, nad którym taras oraz szczyt z figurą Michała Archanioła. W osi elewacji wschodniej kamienna ława z półkolumną z figurą Diany. Elewacje dzielone pilastrami, częściowo boniowane, z oknami w ozdobnych obramieniach, w części zachowane dekoracyjne neorenesansowe detale, w elewacji wschodniej przetrwały dwie żeliwne kraty. Układ wnętrz przekształcony, trzytraktowy, w kilku salach skrzydła wschodniego pozostały oryginalne sztukaterie[1].
Pałac otacza park krajobrazowy z II połowy XIX wieku.
Park
Z dawnego kilkudziesięciohektarowego parku, rozciągającego się od Ligoty Tułowickiej aż po Skarbiszowice, utrzymywana jest jedynie jego skromna część, usytuowana w bezpośrednim sąsiedztwie pałacu. Skrupulatnie opisane gatunki rzadkich drzew i krzewów, zadbane parkowe alejki – to zasługa tutejszej szkoły leśnej, wykazującej dużą dbałość o otoczenie pałacu. Pozostałe części tego ponad stuletniego parku, kiedyś pełne dróżek, śluz, oczek wodnych, kamiennych i drewnianych mostków, starannie pielęgnowanych kęp starodrzewia oraz wiekowych, rozmyślnie zasadzonych tu dębów, dziś w większości są zaniedbane i okaleczone. Jedynie niektóre jego fragmenty przypominają o dawnej świetności. Budynek stajni przebudowano i dostosowano do potrzeb mieszczącego się tu Zespołu Szkół. Młyn wodny powstały przypuszczalnie w 1763 roku po roku 1945 przez długi okres pełnił funkcje młyna wodnego, później o napędzie elektrycznym. Koło młyńskie, poruszane wodą z pobliskiej rzeki Ścinawy, doprowadzanej przez kanały i zbiorniki wyrównawcze służące zarazem jako stawy hodowlane karpia usunięto w latach osiemdziesiątych. Stawy młyńskie i kanały przepływowe, pozbawione wody, zamulone i pozarastane krzakami, wskazują, że już od dawna nie są zagospodarowane. W bezpośrednim sąsiedztwie młyna znajdują się czworaki, które obecnie są w stanie ruiny. Na jednej z wysepek, po wschodniej części młyna, stoi dobrze zachowany budynek dawnej bażanciarni wybudowany w drugiej połowie XIX wieku. Na wyspie w pobliżu wspomnianej bażanciarni można było odnaleźć pozostałości po dawnym cmentarzu psów, powstałych przypuszczalnie za czasów ostatniego przedstawiciela tułowickiej linii Frankerbergów – hrabiego Konrada[2].
Park:nr rej.: 108/84 z 28.05.1984
Wykonawcę czeka sporo prac rozbiórkowych: płyt i nawierzchni betonowych, 650 metrów kwadratowych asfaltu czy ogrodzenia z płyt prefabrykowanych i siatki. Powstanie ogrodzenie murowane z przęsłami odremontowana zostanie także brama, bo jak zaznaczył starosta: – Chcą, żeby wchodzących do parku uczniów, mieszkańców i turystów witały tak jak to było wcześniej dwa brązowe, półtorametrowej wielkości jelenie. Wymienione zostaną i ponownie osadzone 22 studzienki kanalizacyjne znajdujące się na terenie obiektu. Spośród prawie ośmiuset drzew usunięta zostanie połowa ( te które nie mieściły się w założeniu parkowym) a reszta zostanie poddana starannej pielęgnacji. Przewiduje się posadzenie prawie półtora tysiąca krzewów i pnączy. Wykonawca zamontuje także system telewizji użytkowej. Zakończenie prac w 2023 roku[3].
http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/4248/Tulowice/
Towarzystwo Przyjaciół Chmielowic jest lokalnym stowarzyszeniem powołanym w Chmielowicach w końcu roku 2004 roku i 14 kwietnia 2005 wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego i ewidencji stowarzyszeń Starostwa Opolskiego. W skład komitetu założycielskiego wchodzili: Jerzy Pobóg-Lenartowicz, Piotr Zamelski, Mikołaj Moczia, Jerzy Koziołek, Waldemar Matlachowski, Maria Gwizdak, Andrzej Kułaga, Elżbieta Milek, Janusz Uchnast, Ewa Wittke, Mirosław Stemporski, Edward Odelga (obecny sołtys), Bogusław Rączka, Bogusław Borysowski, Mirosław Maciąg. Obecnie, prezesem liczącego ok. 50 osób Towarzystwa jest prof. dr hab. Anna Pobóg-Lenartowicz.
Towarzystwo stawia sobie za cel promowanie Chmielowic w ramach Gminy Komprachcice i organizacji skupiających okoliczne jednostki samorządowe, aktywizowanie i integrację mieszkańców, pogłębianie ich samowiedzy i świadomości związanej z miejscem zamieszkania. Celem działalności jest również pomoc ludziom najuboższym, współpraca z podmiotami opiekuńczymi i edukacyjnymi z terenu wsi, organizacja licznych imprez, spotkań, wykładów i wycieczek. Stowarzyszenie nie posiada swojej siedziby, większość organizowanych wydarzeń ma miejsce w sali nad remizą OSP Chmielowice.
Pod koniec roku 2005 TPCh podjęło decyzję o nadaniu członkostwa honorowego Veronice-Marii von Donat, wdowie po synu dawnego właściciela majątku chmielowickiego.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Plan%2CChmielowic%2C2015-fragment-%28Szymczak%2COzog%29.png/640px-Plan%2CChmielowic%2C2015-fragment-%28Szymczak%2COzog%29.png)