Wikipedysta:Wywiadujemy/praca4 warsztat
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Sabotaż (z fr. sabotage) - termin „sabotaż” swój początek odnajduję we Francji w XIX w. Francuscy robotnicy noszący drewniane pantofle „sabot”, które po umieszczeniu w pracującym mechanizmie maszyny, uszkadzały ją i wstrzymywały tym samym proces produkcyjny na pewien czas. W tamtym okresie sabotaż był środkiem walki o poprawę warunków bytu klasy robotniczej. Był swego rodzaju formą protestu robotników, którzy sprzeciwiali się wyzyskowi[1].
Ta strona dotyczy rodzaju przestępstwa. Zobacz też: inne znaczenia tego terminu. |
Pojęcie to uległo ewolucji i rozszerzeniu wraz z nadejściem nowych form sabotażu. Fizyczne niszczenie w sposób jawny i nierzadko prymitywny jednostkowych urządzeń produkcyjnych przestało być jedynym sposobem na walkę. Zaczęto utrudniać a nawet uniemożliwiać odpowiednie funkcjonowanie kapitalistycznej gospodarki. W samej Francji sabotaż objawiał się w pracy szybkiej, ale niestarannej i mało dokładnej, co w konsekwencji powodowało spadek wydajności produkcji. W Anglii natomiast, wykonywano prace według zasady „working to rule”, oznaczającą drobiazgowe przestrzeganie wszelkich obowiązujących przepisów. Przykładem są brytyjskie przepisy kolejowe, które wymagały szczegółowego sprawdzania biletu przejazdowego z dwóch stron. Podczas wypuszczania podróżujących ludzi na peron, sabotujący bileter oglądał niezwykle dokładnie każdy bilet, co finalnie kończyło się tym, iż pociąg odjeżdżał a duża cześć pasażerów pozostawała na miejscu. Innym pomysłem było wykorzystanie przepisu nakazującego zmniejszanie prędkości pociągu przed każdym mostem, zakrętem i przejazdem. Kierownicy pośpiesznych pociągów stosując się do niego ze złośliwą dokładnością doprowadzali umyślnie do stałych opóźnień[2].
Na początku XX w. we Francji sabotaż związany z kolejnictwem uległ nasileniu. Zaczęto wówczas kierować do jednej stacji kolejowej większą liczbę pociągów, co w rezultacie powodowało dezorganizację. Kiedy jedna stacja nie była w stanie obsłużyć nadmiernej liczby wagonów druga odczuwała ich brak. Zaistniała sytuacja zagroziła gospodarce francuskiej do tego stopnia, iż burżuazja planowała użycia nielegalnych środków do likwidacji tego zjawiska. We francuskim kodeksie karnym pojawiły się zmiany, które pozwalały na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sprawców sabotażu, dokonywanego także w takich formach jak te opisane powyżej. Wykonywanie pracy w ponadprzeciętnie powolnym tempie charakterystyczne było dla sabotażu we Włoszech. Innym sposobem było także masowo zorganizowane przeszkadzanie w wykonywaniu poszczególnych prac. W 1913 r. w Genui przeprowadzono strajk tramwajowy podczas którego strajkujący kładli się na szynach tramwajowych uniemożliwiając jakikolwiek ruch[3].
Współcześnie sabotaż jest również determinowany przymusem bądź groźbami. sabotaż jest szczególną formą działalności ludności cywilnej pozostającej we wrogim stosunku do przeciwnika. Niejednokrotnie przybiera niezorganizowany kształt, czego konsekwencją są utrudnienia w zdemaskowaniu sprawcy. Nie są wymagane specjalistyczne narzędzia bądź instrumenty do wykonania ataku. Istotne wydaje się wskazanie, że działania sabotażowe prowadzone są przez pojedyncze osoby lub przez kilka osób jednocześnie. Zadaniem takich przedsięwzięć może być osiągnięcie wspólnie założonego celu z uwzględnieniem wielu przeszkód w jego osiągnięciu. Bardzo ważne jest ubezpieczenie, które przejawia się w ewentualnych wsparciu przez współdziałające podmioty. Dodatkowym atutem w działaniach sabotażowych jest znajomość obiektu lub organizacji, która jest celem. Ułatwiony dostęp i szeroka orientacja pozwalają na umiejętnie działania z uwzględnieniem specyfiki obiektu i wszelkich aspektów technicznych np. zabezpieczenia. Działania prowadzone w ten sposób tworzą pozory, które w razie potrzeby przekierują uwagę na zdarzenia losowe[4].