Wojna polsko-bolszewicka

wojna pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a bolszewikami toczona w latach 1919-1921 / Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:

Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Wojna polsko-bolszewicka?

Podsumuj ten artykuł dla 10-latka

POKAŻ WSZYSTKIE PYTANIA

Wojna polsko-bolszewicka (wojna polsko-sowiecka, wojna polsko-radziecka, wojna polsko-rosyjska 1919–1921) – wojna pomiędzy odrodzoną Rzeczpospolitą Polską (II RP) a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Radziecką (RFSRR), dążącą do podboju europejskich państw i przekształcenia ich w republiki sowieckie, zgodnie z ideologią, doktryną polityczną i programem politycznym Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) (RKP(b)) i jej deklarowanymi celami politycznymi, określanymi jako „rewolucja z zewnątrz”[1].

Quick facts: Czas, Miejsce, Przyczyna, Wynik, Strony konfl... ▼
Wojna polsko-bolszewicka
Ilustracja
Od górnego lewego rogu, zgodnie z ruchem wskazówek zegara: czołgi Renault FT 1 pułku czołgów podczas bitwy pod Dyneburgiem, styczeń 1920; polska obsługa ckm Schwarzlose M.07/12 podczas bitwy o Radzymin, sierpień 1920; stanowisko karabinu maszynowego Colt-Browning wz. 1895 na polskich pozycjach pod Miłosną, sierpień 1920; polskie okopy na Białorusi, bitwa nad Niemnem, wrzesień 1920; jeńcy rosyjscy na drodze pomiędzy Radzyminem a Warszawą po Bitwie Warszawskiej; oddziały polskie i ukraińskie wkraczają do Kijowa, wyprawa kijowska, Chreszczatyk, 7 maja 1920.
Czas

14 lutego 1919 – 18 października 1920
(traktat pokojowy zawarto 18 marca 1921)

Miejsce

obszar dzisiejszych państw: Polski, Białorusi, Ukrainy, Litwy, Łotwy

Przyczyna

sowieckie plany rozszerzenia rewolucji bolszewickiej poza Rosję, realizowanie przez Józefa Piłsudskiego koncepcji Międzymorza

Wynik

zwycięstwo Polski,
traktat ryski

Strony konfliktu
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Polska
Flag_of_Ukraine_%281917%E2%80%931921%29.svg Ukraińska Republika Ludowa
Flag_of_Latvia.svg Łotwa
Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg Białoruska Republika Ludowa
Flag_of_Russia_%281914-1917%29.svg rosyjskie formacje antybolszewickie
Wsparcie:
Flag_of_Hungary_%281915-1918%2C_1919-1946%29.svg Węgry
Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%29.svg Francja
Flag_of_Romania.svg Rumunia 		Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Rosyjska FSRR
Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281919-1929%29.svg Ukraińska SRR
Red_flag.svg Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski
Dowódcy
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Józef Piłsudski
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Tadeusz Rozwadowski
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Stanisław Szeptycki
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Józef Haller
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Kazimierz Sosnkowski
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Stanisław Haller
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Władysław Sikorski
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Edward Rydz-Śmigły
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański
Ukraińska Republika Ludowa Symon Petlura
Ukraińska Republika Ludowa Mychajło Omelianowicz-Pawlenko
Flag_of_Poland_%281919%E2%80%931927%29.svg Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg Stanisław Bułak-Bałachowicz
Flag_of_Russia_%281914-1917%29.svg Lew Boboszko
Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%29.svg Maxime Weygand 		Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Lew Trocki
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Siergiej Kamieniew
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Michaił Tuchaczewski
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Siemion Budionny
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Aleksandr Jegorow
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Józef Stalin
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Gaja Gaj
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Nikołaj Sołłohub
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg August Kork
Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg Aleksandr Szuwajew
Siły
Orze%C5%82ek_II_RP.svg Wojsko Polskie[uwaga 1]
360 tys. wojska
738 tys. rezerwy
Coat_of_Arms_of_UNR-1.svg Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej
ok. 15,5 tys. wojska
Volunteer_Army_Insignia.svg 3 Armia Rosyjska w Polsce
ok. 8,5 tys. wojska
Pahonia_BNR.jpg Białoruska Armia Narodowa 		Red_star.svg Armia Czerwona
950 tys. wojska
5 mln rezerwy
w tym: 1 Brygada
ZUNR_coa.svg Czerwonej Ukraińskiej Armii Halickiej
(ok. 1000 żołnierzy)
Litewsko-Białoruska Armia Radziecka
Straty
ok. 60 tys. zabitych ok. 100–150 tys. zabitych
brak współrzędnych
Commons-logo.svg Multimedia w Wikimedia Commons
Close ▲

We wrześniu 1920 Włodzimierz Lenin w czasie przemówienia na IX Konferencji Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) przedstawił główną według niego przyczynę wojny polsko-bolszewickiej: [stwierdziliśmy], że gdzieś pod Warszawą znajduje się nie centrum polskiego rządu burżuazyjnego i republiki kapitału, ale centrum całego współczesnego systemu imperialistycznego, oraz że okoliczności pozwalają nam wstrząsnąć tym systemem i prowadzić politykę nie w Polsce, ale w Niemczech i w Anglii. Tym samym stworzyliśmy w Niemczech i Anglii zupełnie nowy odcinek rewolucji proletariackiej, walczącej z ogólnoświatowym imperializmem….[2]

Wojna przez cały okres trwania toczyła się równolegle w wymiarze militarnym i bardzo silnie zaakcentowanym wymiarze politycznym. Trwała w latach 1919–1920, a jej najważniejszymi epizodami militarnymi były: wyprawa kijowska, bitwa warszawska, kontruderzenie znad Wieprza, bitwa pod Komarowem i bitwa nad Niemnem.

12 października 1920 delegacja Sejmu RP i rządu Rzeczypospolitej oraz delegacja rządu RFSRR zawarły w Rydze zawieszenie broni (weszło w życie 18 października), a 18 marca 1921, również w Rydze, podpisany został pokojowy traktat ryski, który wytyczył granicę polsko-radziecką. Do agresji ZSRR na Polskę (1939) traktat regulował stosunki pomiędzy II Rzecząpospolitą a RFSRR, a następnie (od 1922) z ZSRR.