Łańcuch
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łańcuch – szereg połączonych ze sobą, najczęściej metalowych, ogniw[1][2][3], używany zazwyczaj do ciągnięcia, przymocowania lub podparcia jakiegoś obiektu[1].
Historia
Pierwsze wzmianki o łańcuchach pochodzą z Chin z drugiego tysiąclecia p.n.e., gdzie używano ich w kołowrotkach do podnoszenia ładunków. W III w. p.n.e. łańcuchy składające się z połączonych ze sobą pierścieni stosowano do wyciągania wody ze studni[4][5].
Zastosowania
Łańcuchy, stanowiące cięgno o dużej wytrzymałości, stosuje się w zastosowaniach technicznych, w szczególności w budowie maszyn[5][6]. Delikatne łańcuchy wykonywane z metali szlachetnych, w których ogniwa często przyjmują złożoną i wyrafinowaną formę, są nazywane łańcuszkami i stanowią popularny wyrób jubilerski[7]. Łańcuch kotwiczny to łańcuch stosowany w jednostkach pływających, przymocowuje się za jego pomocą kotwicę[8].
Łańcuchy stosowano także do krępowania zwierząt, ludzi (jako część kajdan), jako część uzbrojenia w cepach bojowych i kiścieniach, oraz jako część trałów bijnikowych.
Mechanika
Podsumowanie
Perspektywa
W maszynach przemysłowych wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje łańcuchów: pierścieniowe (ogniwowe), drabinkowe (łańcuch Galla) i płytkowe[5][6].
Łańcuch pierścieniowy
Łańcuch pierścieniowy to najprostszy rodzaj łańcucha, zbudowany z ogniw połączonych ze sobą bezpośrednio[6]. Charakteryzuje się on wysoką wytrzymałością na rozciąganie, wobec czego najczęściej stosuje się go w maszynach wolnobieżnych o dużym obciążeniu oraz dźwigach[6], a także we wciągnikach łańcuchowych, zawiesiach oraz jako wiązadła do wiązania ciężkich ładunków, do czasowego i zgrubnego łączenia metalowych elementów[potrzebny przypis].Ten rodzaj łańcucha w układach napędowych stosuje się rzadko, ze względu na wysoki poziom hałasu i nierównomierną pracę[6].
Łańcuch drabinkowy
Łańcuch drabinkowy jest często stosowany w układach napędowych[6]. Może być wyposażony w spinkę, czyli dodatkowe ogniwo służące do zapinania i rozpinania łańcucha[6]. Takie łańcuchy mogą być łączone pojedynczo (łańcuch jednorzędowy), podwójnie (łańcuch dwurzędowy) lub wielokrotnie (łańcuch wielorzędowy)[6]. Łańcuchy drabinkowe we wszystkich odmianach stosuje się przede wszystkim jako cięgna w przekładniach łańcuchowych[6].
Typy łańcuchów drabinkowych
- łańcuch sworzniowy[5]
- łańcuch tulejkowy (bezrolkowy)[5] – spotykany najczęściej w maszynach wolnobieżnych lub napędach pomocniczych[6].
- łańcuch rolkowy[5] – najczęściej stosowany w budowie maszyn łańcuch[5]. Zamontowane rolki zwiększają sprawność przekładni i zmniejszają zużycie łańcucha[6].
- łańcuch zębaty[6] – łańcuch o płytkach w kształcie trapezu[6]. Charakteryzują się cichą pracą i dużą sprawnością; są jednak droższe, wobec czego stosuje się je przede wszystkim w trudnych warunkach i w mechanizmach przenoszących napęd z dużą prędkością[6].
Łańcuch płytkowy
Łańcuch płytkowy składa się z płytek i sworzni[6]. Jest sztywny, ze względu na ciasne osadzenie płytek względem siebie[6]. Takie łańcuchy używane są przede wszystkim jako cięgna nośne w konstrukcjach wózków jezdniowych[6]. Szczególną odmianą łańcucha płytkowego jest łańcuch tnący (część wykonawcza pilarki łańcuchowej)[9].
Przykłady łańcuchów
ogniwowy
drabinkowy
jubilerski
do pilarki
Zobacz też
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.