Łaziska Dolne

Łaziska Dolne (niem. Nieder Lazisk^[2], sporadycznie Niederlazisk) – dzielnica Łazisk Górnych położona w północno-wschodniej części miasta, dawniej wieś gminna.

Łaziska Dolne

część Łazisk Górnych
Wieża ciśnień w Łaziskach Dolnych
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	mikołowski
Miasto	Łaziska Górne
W granicach Łazisk Górnych	1 stycznia 1973[1]
SIMC	0941168
Tablice rejestracyjne	SMI
Położenie na mapie Łazisk Górnych Łaziska Dolne
Położenie na mapie Polski Łaziska Dolne
Położenie na mapie województwa śląskiego Łaziska Dolne
Położenie na mapie powiatu mikołowskiego Łaziska Dolne
50°09′23″N 18°52′14″E

Próba odtworzenia dawnego herbu Łazisk Dolnych z pieczęci gminnej

Historia

Założone prawdopodobnie na przełomie XII i XIII w. W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 r. wieś została wymieniona jako Lazyska Dolny^[3].

W 1779 r. rozpoczęła w Łaziskach Dolnych pracę kopalnia „Szczęście Henryka” (Heinrichsglück), zapoczątkowując wydobycie węgla kamiennego na terenie dzisiejszego miasta^[4]. Działała do 1845 r. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie prowincji śląskiej wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod niemiecką nazwą Nieder Lazisk, pojawia się też informacja o istniejącym tu pałacu^[5]. W 1884 r. na terenie osady znajdowało się 47 domów mieszkalnych^[6]. W 1910 r. w gminie mieszkało 1227 osób, a w obszarze dworskim 6^[7]. Podczas plebiscytu w 1921 659 mieszkańców głosowało za Polską, natomiast 59 za Niemcami^[8].

We wrześniu 1939 r. polskie oddziały stawiły w miejscowości silny opór armii niemieckiej. Według niektórych źródeł, po zajęciu wsi żołnierze Wehrmachtu wyciągali z domów wszystkich mężczyzn od 15 roku życia, rozstrzeliwując ich bez sądu na miejscu. Zabili ok. 50 osób i spalili 8 zabudowań gospodarczych^[9]. Według wspomnień samych mieszkańców opór polskiego wojska był dość krótki (z uwagi na przewagę liczebną armii niemieckiej), a liczba zabitych to 11 osób, głównie byłych powstańców śląskich (gdyby zabijano wszystkich mężczyzn powyżej 15 roku życia, to ofiar byłoby znacznie więcej w przypadku wsi liczącej ponad 1000 mieszkańców; według tych informacji kilkadziesiąt osób zostało rozstrzelanych w całej dzisiejszej gminie Łaziska Górne). Zbrodni miał dokonać Wehrmacht wraz z oddziałami Freikorpsu. 2 września aresztowano wójta Łaziska Dolnych, po którym ślad zaginął^[10].

1 grudnia 1945 jednostka zniesiona, włączona do gminy Łaziska Średnie^[11].

W październiku 1954 Łaziska Dolne weszły w skład gromady Łaziska Średnie, a 13 listopada 1954 stały się intergralną częścią Łazisk Średnich w związku z nadaniem im statusu osiedla^[12]. 1 stycznia 1973 wraz z Łaziskami Średnimi włączone do Łazisk Górnych^[13].

Zabytki

W dzielnicy znajduje się wieża wodna z 1924 r.^[14] (zaopatrywana w wodę ze studni głębinowych w Rusinowie - w dolinie Promny) oraz schron (potocznie nazywany bunkrem) wchodzący w skład Obszaru Warownego „Śląsk”. Jest również kapliczka przydrożna św. Jana, powstała prawdopodobnie w I poł. XIX w. oraz kamienny krzyż z XIX w. W jego pobliżu znajduje się zbiorowa mogiła 6 niemieckich żołnierzy (według innych źródeł 9 lub 10), poległych w walce z Rosjanami w 1945 r., ale nie na terenie Łazisk Dolnych, Górnych, ani Średnich^{[potrzebny przypis]}. W okresie PRL oficjalnie nie istniała.

Przez Łaziska Dolne biegnie ścieżka przyrodnicza. Na tzw. „Wierzysku” prowadzi ona przez tereny leśne (buczyna) oraz łąki.

Zobacz też

• Parafia Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Łaziskach Dolnych