Ślepcy

Ślepcy (niderl. De parabel der blinden) – obraz niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla (starszego), znanego także pod tytułami Przypowieść o ślepcach, oraz Ślepcy prowadzący ślepców. Został namalowany w 1568^[1], obecnie znajduje się w Museo di Capodimonte w Neapolu^[1]. Dzieło to jest namalowane techniką temperową na płótnie^[2] i ma wymiary 85,5 × 154 cm^[2].

Ślepcy

De parabel der blinden

Autor	Pieter Bruegel (starszy)
Data powstania	1568
Medium	tempera na płótnie
Wymiary	85,5 × 154 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Neapol
Lokalizacja	Museo di Capodimonte

Tło tematyczne

Obraz prawdopodobnie namalowano w oparciu o cytaty biblijne pochodzące z przypowieści o ślepcach z Nowego Testamentu:

Zostawcie ich! To są ślepi przewodnicy ślepych. Lecz jeśli ślepy ślepego prowadzi, obaj w dół wpadną.

św. Mateusz 15:14^[3]

Tak więc znaczenie obrazu, zgodne z ewangeliczną przypowieścią mówi, że: Ludzie, którzy prowadzeni są przez zaślepionych przywódców zawsze źle skończą. Jednak nie jest do końca pewne, iż obraz namalowano właśnie w oparciu o Przypowieść o ślepcach, gdyż do dzisiaj poglądy polityczne i religijne Pietera Bruegla pozostają tylko domysłem^[4]. Autor mógł odwoływać się także do wydarzenia, które miało miejsce około 70 lat wcześniej przed namalowaniem obrazu, wygnania Żydów z Hiszpanii, którzy wówczas znaleźli schronienie m.in. w Holandii, gdzie mieszkał i pracował Pieter Bruegel.

Opis

Obraz przedstawia grupę sześciu ślepych mężczyzn posuwających się do przodu, jeden za drugim. Ślepcy odziani są w podróżne szaty, trzymający kije, które pozwalają im na wzajemne się prowadzenie. W głębi obrazu znajdują się chłopskie chałupy i kościół – jest to kościół św. Anny w Sint-Anna-Pede (w Itterbeek w gminie Dilbeek w Belgii), jednak niewidomi podróżnicy wspólnie go omijają. Na obrazie dostrzegamy, że niewidomy przewodnik prowadzący grupę ślepców przewraca się i wpada do rowu, pociągając za sobą pozostałych niczego nieświadomych piechurów.

Pieter Bruegel namalował oczy ślepców w tak dokładny sposób, że współcześni okuliści, po zapoznaniu się z dziełem, byli w stanie wyróżnić pięć różnych chorób oczu na tym obrazie^[5].

Nawiązania

Obraz amerykańskiego malarza Johna Singera Sargenta Gassed z 1919 nawiązuje do obrazu Ślepcy^[6].

Obraz stał się inspiracją dla utworu Jacka Kaczmarskiego „Przypowieść o ślepcach”. Była to pierwsza z licznych ekfraz w jego twórczości^[7].