Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy – park krajobrazowy w województwie wielkopolskim, utworzony w 1994. Położony jest w zalewowej pradolinie Warty i jej dopływu Lutyni z licznymi starorzeczami.
Powierzchnia parku wynosi 15 794,84 ha[1].
Przedmiotem jego ochrony jest przede wszystkim unikatowa, bardzo urozmaicona rzeźba terenu z dwoma kulminującymi wzniesieniami: Łysą Górą (161 m n.p.m.) i Górą Żerkowską (155 m n.p.m.) i fragmentem Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, a także cenne ekosystemy, w tym unikalne w skali regionu kompleksy lasów grądowych i łęgowych o wysokim stopniu naturalności[2].
Remove ads
Walory kulturowe
Na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego znajduje się pałac w Śmiełowie z końca XVIII wieku, w którym latem 1831 przebywał Adam Mickiewicz i w którym znajduje się powstałe w 1975 muzeum jego imienia[2]. Jednym z najcenniejszych zabytków jest także zbudowany XV-wieczny gotycki kościół w miejscowości Dębno[2]. Na północnym skraju Parku znajduje się XIX-wieczny neorenesansowy pałac Mielżyńskich w Miłosławiu z zachowanym rozległym założeniem parkowym[2][3].
Remove ads
Formy ochrony przyrody
Na terenie parku znajdują się następujące rezerwaty przyrody:
W swojej części obejmującej dolinę Warty oraz zlokalizowanej na północ od niej kompleksy leśne, teren Parku pokrywa się z obszarami Natura 2000: Dolina Środkowej Warty (obszar specjalnej ochrony ptaków) i Lasy Żerkowsko-Czeszewskie (specjalny obszar ochrony siedlisk)[4].
Część Parku położona na południe od rzeki Warty w większości pokrywa się z obszarem chronionego krajobrazu Szwajcaria Żerkowska[4].
W sąsiedztwie miejscowości Orzechowo na terenie Parku znajduje się użytek ekologiczny Pasieka, chroniący cenne siedliska łąkowe ze stanowiskami rzadkich gatunków roślin[4][5].
Na terenie Parku znajduje się kilkadziesiąt pomników przyrody[4].
Remove ads
Flora i roślinność
Podsumowanie
Perspektywa
Najcenniejszym przyrodniczo fragmentem Parku są kompleksy leśne rozciągające się na południe od rzeki Warty, mające miejscami charakter wręcz puszczański[3]. Chodzi w szczególności o tereny objęte ochroną w formie rezerwatów florystycznych Czeszewski Las i Dwunastak[2]. Rosnące w sąsiedztwie rzeki lasy łęgowe (w tym łęgi jesionowo-wiązowe) i grądowe tworzą dawniej typowe dla dolin rzecznych kompleksy żyznych lasów liściastych, z dużymi zasobami cennego biocenotycznie martwego drewna[6]. Do chronionych roślin występujących w takich siedliskach na terenie Parku należą centuria pospolita oraz storczyki: kukułka szerokolistna, gnieźnik leśny i podkolan biały, występują tu również typowo puszczańskie gatunki mchów, takie jak np. gładysz paprociowaty[7]. W Parku znajduje się też stanowisko pszeńca grzebieniastego – gatunku dawniej uznawanego za wymarły w Polsce[8]. Liczne i dobrze zachowane starorzecza są miejscem występowania coraz rzadszych roślin typowych dla takich siedlisk, takich jak grzybienie białe[7]. Na terenach otwartych w dolinie Warty miejscami zachowały się cenne florystycznie łąki trzęślicowe, selernicowe i niżowe łąki użytkowane ekstensywnie[9] - w Parku znajduje się jedyne w Wielkopolsce stanowisko czarcikęsika Kluka[9][10], na łąkach obecne są również takie rzadkie gatunki roślin jak fiołek mokradłowy, goryczka wąskolistna, groszek błotny, nasięźrzał pospolity, wilczomlecz błyszczący, koniopłoch łąkowy, tarczyca oszczepowata, bukwica zwyczajna oraz selernica żyłkowana[10]. Łącznie na terenie Parku występuje nie mniej niż 800 gatunków roślin[11].
Fauna
Podsumowanie
Perspektywa
Symbolem Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego jest bocian czarny – pierwsze gniazdowanie tego wówczas bardzo rzadkiego gatunku wykryto w roku 1965, od tej pory gniazduje regularnie w Parku lub w jego sąsiedztwie[12]. Na terenie parku gniazduje ok. 150 gatunków ptaków, a łączna liczba stwierdzonych tu gatunków (włączając gatunki nielęgowe) przekracza 200[12]. Występowanie stosunkowo dużych kompleksów zbliżonych do naturalnych lasów łęgowych i grądowych z dużymi zasobami martwego drewna sprzyja występowaniu dzięciołów – szczególnie zwraca uwagę silna populacja dzięcioła średniego, który osiąga tu bardzo wysokie zagęszczenia par lęgowych[2][3][11][12]. Starorzecza i tereny podmokłe w dolinie Warty są miejscem występowania bobra europejskiego a oraz wydry[3], w Parku okazyjnie obserwowano również łosie[11] Na terenie Parku występuje co najmniej 9 gatunków nietoperzy[11], m.in. mopek[13]. Na terenie Parku znajdują się liczne stanowiska rozrodcze płazów, w tym traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego[13] - łącznie w Parku występuje 12 gatunków płazów i 5 gatunków gadów[11]. W wodach Parku występuje co najmniej 20 gatunków ryb, w tym objęty ochroną piskorz, związany ze starorzeczami[11]. Grądy i łęgi na terenie Parku stanowią siedlisko bardzo różnorodnej fauny bezkręgowej, w tym zagrożonych gatunków związanych z martwym drewnem oraz starymi drzewami - takich jak duże, charyzmatyczne chrząszcze: kozioróg dębosz, pachnica dębowa i ciołek matowy[2][7], a także tegosz rdzawy[14] i kwietnica okazała[15]. Teren Parku jest jednym z miejsc, w którym najwcześniej w Wielkopolsce (lata 40. XX wieku) stwierdzano będącego obecnie w ekspansji pająka, tygrzyka paskowanego[16]. Bardzo bogata jest również fauna mięczaków – to właśnie m.in. ze względu na rzadkie gatunki ślimaków utworzono rezerwat Dębno nad Wartą znajdujący się na terenie Parku[17]. Do występujących w Parku rzadkich ślimaków należą poczwarówka zwężona[13], a także 6 z 10 gatunków świdrzyków występujących w Wielkopolsce[18] - dla niektórych, np. świdrzyka okazałego[18] czy świdrzyka stępionego[19], są to jedyne lub jedne z nielicznych stanowisk w regionie.
Remove ads
Turystyka
Podsumowanie
Perspektywa
Południowa i środkowa część Parku ze względu na urozmaiconą rzeźbę terenu bywa określana mianem Szwajcarii Żerkowskiej[2]. Panoramę tej części Parku można oglądać z platformy widokowej w Brzostkowie[2][20]. Wieża widokowa w Wolicy Koziej umożliwia spojrzenie z góry na kompleksy nadwarciańskich łęgów w sąsiedztwie rezerwatu Dębno nad Wartą[2][21].
Szlaki rowerowe
Przez Park przebiegają 3 szlaki rowerowe:
Nadwarciański Szlak Rowerowy przebiega przez Park na długości ok. 13,5 km, łącząc ze sobą następujące miejscowości: Szczodrzejewo - Czeszewo - Orzechowo - Dębno - Wolica Kozia[22].
Transwielkopolska Trasa Rowerowa przebiega przez Park na długości ok. 12,9 km, łącząc ze sobą następujące miejscowości: Miłosław - Mikuszewo - Nowa Wieś Podgórna - Śmiełów - Żerków - Pawłowice[23]. Na trasie znajduje się 1 przeprawa promowa (Nowa Wieś Podgórna – Pogorzelica).
Żerkowsko-Czeszewska Ośemka to dwa połączone ze sobą szlaki rowerowe, razem tworzące zamkniętą pętlę w kształcie cyfry 8 (ze skrzyżowaniem w Czeszewie)[24]. Długość obu tras łącznie wynosi ok. 67 km, z czego ok. 52 km przebiega w obrębie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego. Odcinek czarny biegnie z Miłosławia przez Białe Piątkowo i Wygrankę do Czeszewa, a następnie przez Śmiełów do Żerkowa. Odcinek czerwony biegnie z Żerkowa przez Dębno i Orzechowo do Czeszewa, a następnie przez Mikuszewo i Chrustowo do Miłosławia[24]. Na trasie znajdują się 2 przeprawy promowe (Nowa Wieś Podgórna – Pogorzelica oraz Dębno - Orzechowo)[25].
Szlaki piesze[26][27][28]
Przez Park przebiegają 4 szlaki piesze:
zielony szlak pieszy (tzw. Mickiewiczowski) na terenie Parku prowadzi z Lisewa przez Żerków do Śmiełowa, a następnie przez Lgów i Bieździadów do Dębna i Wolicy Koziej. Szlak na terenie Parku ma długość ok. 22 km.
niebieski szlak pieszy przecina kompleksy leśne na północy Parku, mijając m.in. rezerwat Dwunastak. Szlak prowadzi z Miłosławia do Czeszewa i ma długość ok. 11 km.
żółty szlak pieszy na terenie Parku przebiega na północ od Warty, łącząc Szczodrzejewo, Czeszewo i Orzechowo (ok. 7 km). Przebieg szlaku pokrywa się z przebiegiem Nadwarciańskiego Szlaku Rowerowego.
czerwony szlak pieszy na terenie Parku prowadzi z Antonina do Śmiełowa, a następnie przez Brzostków do Żerkowa, po czym przekracza Lutynię i opuszcza Park w kierunku południowo-wschodnim. Długość szlaku w obrębie Parku wynosi ok. 15 km.- Nadwarciańska Droga Św. Jakuba prowadzi wzdłuż północno-wschodnich granic Parku z Nowej Wsi Podgórnej do Miłosławia, a następnie przecina północną część Parku na trasie Miłosław – Czeszewo – Orzechowo – Dębno - Wolica Kozia
Ścieżki dydaktyczne
W Parku znajdują się 3 ścieżki dydaktyczne, zarządzane przez Nadleśnictwo Jarocin:
- "Starorzecze" (ok. 3 km) – na terenie rezerwatu Czeszewski Las[29]
- "Tropem leśnych zwierząt" (ok. 1,9 km) – na terenie rezerwatu Czeszewski Las, ścieżka zastępuje istniejącą wcześniej i zlikwidowaną ścieżkę "Stare Dęby"[30]
- "Nad Lutynią" (ok. 3 km) – zlokalizowana na południe od ujścia Lutyni do Warty[31]
Szlaki wodne
Warta w odcinku przepływającym przez Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy jest częścią Wielkiej Pętli Wielkopolski[2]. Długość szlaku wodnego w granicach Parku wynosi ok. 14 km. Szlak kajakowy wyznaczono także na Lutyni[32][33], w granicach Parku ma on długość ok. 14 km.
Remove ads
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads