1 Komenda Odcinka Szklarska Poręba

1 Komenda Odcinka Szklarska Poręba – rozformowany samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.

1 Komenda Odcinka

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	24 kwietnia 1948
Tradycje
Kontynuacja	12 batalion OP 81 batalion WOP
Dowódcy / Komendanci
Pierwszy	mjr Antoni Dorożyński[1]
Organizacja
Dyslokacja	Szklarska Poręba ul. Franiszkańska; ul. 1-go Maja
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	1 Oddział OP (1945–1946) 1 Oddział WOP (1946–1948)
Skład	komendy odcinka

Formowanie i zmiany organizacyjne

Przesłuchanie zatrzymanego przestępcy (1945–1950)

1 Komenda Odcinka sformowana została w 1945 w strukturze organizacyjnej 1 Oddziału Ochrony Pogranicza^[2]. Komenda odcinka przejęła ochronę granicy państwowej na odcinku: od Stoku Izerskiego do Przesieki, od 3. batalionu 33 Pułku Piechoty 7 Dywizji Piechoty dowodzonego przez por. Bogdana Mariana Gintera, którego pododdział pełnił służbę na granicy od 30 maja do 16 października 1945. Dowództwo i pododdziały batalionu zakwaterowane były w Szklarskiej Porębie, w budynku przy ul. Franiszkańskiej^[a][3]. Budynek szkoły jak i pobliskie budynki przed II wojną światową należały do zakonu. Po wejściu na te tereny wojsk polskich zorganizowano tam kwatermistrzostwo, sztab oddziału i areszt, a w pozostałych budynkach koszary wojskowe^[4].

Żołnierze WOP w czasie szkolenia strzeleckiego (1945–1948)

We wrześniu 1946 odcinek wszedł w skład Łużyckiego Oddziału WOP nr 1^[b].

W latach 1947–1948 komenda zmieniła swoją siedzibę i przeprowadziła się do dawnego szpitala dla psychicznie i nerwowo chorych przy ul. 1-go Maja^[3].

Na bazie 1 Komendy Odcinka 24 kwietnia 1948 sformowano samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 12^[c].

Osobny artykuł: odcinki Wojsk Ochrony Pogranicza.

Struktura organizacyjna

Dyslokacja 1 Komendy Odcinka w 1946 przedstawiała się następująco^[6] :

• komendantura odcinka i pododdziały sztabowe – Szklarska Poręba
• 1 strażnica – Karpacz (Wilcza Poręba)^[7] 
• 2 strażnica – Hinter Zaalberg (Matejkowice)^[7] 
• 3 strażnica – Bande (Kamieńczyk)^[7] [d]
• 4 strażnica – Karlsthal/Jacobsthal (Jakuszyce)^[7] 
• 5 strażnica – Karlsthal (Orle)^[7] .

Komendanci odcinka

• mjr Antoni Dorożyński^[1] (od 16.10.1945)^[3]
• mjr Borys Stelmach (był w 10.1946)^[e].

Upamiętnienie

Szklarska Poręba – pomnik poświęcony pamięci żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza, odsłonięty w 70. rocznicę objęcia służby granicznej przez Wojsko Polskie (luty 2017)

29–30 maja 2015 odbyły się uroczystości rocznicowe związane z objęciem ochroną granicy przez Wojsko Polskie i z utworzeniem w Szklarskiej Porębie garnizonu WOP. Celem przyświecającym wszystkim poczynaniom było przypomnienie istotnych dla kraju i Szklarskiej Poręby wydarzeń, upamiętnienie ich poprzez ustawienie obelisku, upowszechnienie wiedzy szczególnie wśród najmłodszego pokolenia i podziękowanie ludziom dbającym o bezpieczeństwo w tamtych latach^[9][10].

Uwagi

1. Położenie pierwszej siedziby komendy odcinka Szklarska Poręba → 50°49′58″N 15°31′47″E.
2. Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 0153/org. z 21.09.1946^[2].
3. Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 55/Org z 20.03.1948^[5].
4. Strażnica znajdowała się początkowo w byłym schronisku górskim przy wodospadzie Kamieńczyka.
5. Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 054 z 19.10.1946^[8] .