45 mm armata przeciwpancerna wz. 1942 (M-42)

45 mm armata przeciwpancerna wz. 1942 (M-42) (ros. 45-мм противотанковая пушка образца 1942 года, М-42) – radziecka holowana armata przeciwpancerna.

45 mm armata przeciwpancerna wz. 1942 (M-42)

45-мм противотанковая пушка образца 1942 года

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Rodzaj	armata przeciwpancerna
Historia
Prototypy	1942
Produkcja seryjna	1943–1945
Wyprodukowano	10 843 szt.
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	45 mm
Długość lufy	3087 mm (L/68,6)
Donośność	4500 m
Odległość strzału bezwzgl.	950 m
Prędkość pocz. pocisku	870 m/s (przeciwpancerno-smugowego o masie 1,43 kg) 1070 m/s (przeciwpancernego-podkalibrowego (APCR) o masie 0,85 kg)
Długość	4885 mm
Szerokość	1634 mm
Wysokość	1200 mm
Masa	625 kg (bojowa) 1250 kg (marszowa) 158 kg (lufy z zamkiem)
Kąt ostrzału	-8° do +25° (w pionie) 60° (w poziomie)
Wysokość linii ognia	711 mm
Długość odrzutu	640–780 mm
Szybkostrzelność	20–25 strz./min
Obsługa	5 osób
Prędkość marszowa	do 50 km/h

Armata wz. 1942 została opracowana z użyciem podzespołów starszej armaty przeciwpancernej wz. 1937. Nowa była lufa, dłuższa niż w armacie wz. 1937, i tarcza o grubości zwiększonej z 4,5 do 7 mm. Wprowadzono także drobne zmiany w konstrukcji łoża, co pozwoliło zwiększyć produkcję. Dzięki wydłużeniu lufy przebijalność pancerza znajdującego się pod kątem 60° wynosiła 61 mm z odległości 500 m i 51 mm z odległości 1000 m.

Armata M-42 została skonstruowana w Fabryce nr 172. Produkcję tego typu dział rozpoczęto w 1943 roku, ale miała ona mniejszą skalę niż w przypadku dział wz. 1937, ponieważ rozpoczęto produkcję 57 mm armaty ppanc ZiS-2. Pomimo gorszych od ZISa-2 parametrów, produkcji dział kalibru 45 mm nie wstrzymano całkowicie, ponieważ były nadal w stanie skutecznie zwalczać lżejsze typy czołgów niemieckich. Ostatecznie produkcję dział M-42 zakończono w połowie 1945 roku po wyprodukowaniu 10 843 dział.

Armata M-42 miała łoże kołowe, dwuogonowe i zamek klinowy półautomatyczny. Trakcja konna lub mechaniczna.

Armata przeciwpancerna wz. 1942 znajdowała się na uzbrojeniu Wojska Polskiego.

Produkcja armat przeciwpancernych M-42
Rok	1943	1944	1945	Razem
Wyprodukowano	4151	4628	2064	10 843

Bibliografia

• Stefan Pataj: Artyleria lądowa 1872-1970. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1975. Brak numerów stron w książce
• Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7. Brak numerów stron w książce
• А. Иванов: Артиллерия СССР в перод второй мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003. Brak numerów stron w książce