Adam Józef Potocki

Adam Józef Potocki herbu Pilawa (ur. 24 lutego 1822 w Łańcucie, zm. 15 czerwca 1872 w Krzeszowicach) – hrabia^[1], polski polityk galicyjski, jeden z twórców krakowskiego stronnictwa konserwatywnego i orędownik autonomii tego rejonu.

Ten artykuł dotyczy polityka galicyjskiego. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.

Adam Józef Potocki

Pilawa
Rodzina	Potoccy herbu Pilawa
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1822 Łańcut
Data i miejsce śmierci	15 czerwca 1872 Krzeszowice
Ojciec	Artur Stanisław Potocki
Matka	Zofia Branicka
Żona	Katarzyna Potocka z Branickich
Dzieci	Róża, Artur, Zofia, Maria, Wanda, Elżbieta, Andrzej

Adam Józef Potocki na litografii Maksymiliana Fajansa (ok. 1850)

Życiorys

Syn Artura i Zofii Potockiej z Branickich. Poślubił Katarzynę Branicką 26 października 1847 w Dreźnie. Mieli dzieci: Różę Raczyńską, Artura, Andrzeja Kazimierza, Annę Branicką i Zofię Zamoyską.

Studiował w Edynburgu. W 1848 roku mieszkał w Paryżu, gdzie stał na czele Gwardii Narodowej i brał udział w rewolucji czerwcowej.

Posiadał liczne majątki ziemskie: Krzeszowice, Tenczynek, Mędrzechów, Góra Ropczycka, Strzechowskie, Pacanów, Spytków, Staszów. Był właścicielem folwarków w Bużance i Daszkówce. Jego dobra obejmowały także Kresy: Kobryń, Żabianka, Jabłonówka, Zalesie i Olchowiec. Należały do niego huty na Śląsku (był m.in. współwłaścicielem huty cynku „Kunegunda” w Zawodziu^[2]), zakłady przemysłowe i udziały w konsorcjum budującym linie kolejowe^[3].

Brał udział w wydarzeniach krakowskich z kwietnia 1848. Wybrany do delegacji mającej przekonać wicekomisarza okręgu krakowskiego, Wilhelma barona Kriega von Hochfelden, do cofnięcia zarządzenia zabraniającego emigrantom politycznym wjazdu w granice cyrkułu krakowskiego. Po dymisji Piotra Stanisława Moszyńskiego mianowany naczelnikiem Gwardii Narodowej^[4].^{[doprecyzuj!]}. Wybrany posłem do Sejmu Ustawodawczego, w listopadzie 1848 roku złożył mandat^[5]. Za uczestnictwo w spiskach patriotycznych więziony w latach 1851-1852 przez władze austriackie w wawelskiej Kurzej Stopce oraz w Wiedniu^[6][7]. Skupiwszy następnie około siebie grono polityków konserwatywnych zapatrywań, odegrał wybitną rolę w życiu konstytucyjnym Galicji jako przywódca tego środowiska, propagator pracy organicznej i programu oparcia się o Austrię.

Był prezesem rady powiatowej Chrzanowa i honorowym obywatelem Krakowa.

W latach 1851–1852 był prezesem Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego Krakowskiego^[8].

Uczestniczył w życiu politycznym i społecznym jako członek licznych organizacji takich jak:

• Towarzystwo Dobroczynności Wolnego Miasta Krakowa i jego Okręgu;
• Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych;
• Towarzystwo Przyjaciół Oświaty;
• Zarząd Banku Zbożowego;
• Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (pierwszy prezes zarządu 1860-1872)^[9][10];
• Towarzystwo Naukowe i Towarzystwo Pedagogiczne.

Zajmował się także publicystyką, będąc współzałożycielem pisma „Czas”.

Prowadził pertraktacje z Hotelem Lambert w sprawie przeniesienia ośrodka polskiej polityki z Paryża do Krakowa. Około 1850 był prezesem krakowskiego Towarzystwa Rolniczego (Gospodarskiego), a później posłem do Sejmu Krajowego, członkiem Rady Państwa. Zwolennik zniesienia pańszczyzny. Zmarł wskutek paraliżu.