Albedo

Albedo (łac. białość^[1]) – parametr fotometryczny określający zdolność odbijania światła przez daną powierzchnię^[2][3]. Pojęcie to do fizyki wprowadził Johann Heinrich Lambert^[4]. Liczbowo jest równe współczynnikowi odbicia fal z całego zakresu o długości 300–3000 nm^[1] lub całego zakresu widzialnego^[5].

Ten artykuł dotyczy fizyki. Zobacz też: Albedo 0.39 oraz mezokarp cytrusów (albedo).

Wartość procentowa odbijanego światła słonecznego na Ziemi w różnych warunkach

Definicja

Współczynnik albedo jest równy stosunkowi ilości promieniowania odbitego do padającego. ${\displaystyle A={\frac {I_{r}}{I_{c}}}}$

gdzie:

• ${\displaystyle A}$ – albedo,
• ${\displaystyle I_{r}}$ – promieniowanie odbite,
• ${\displaystyle I_{c}}$ – promieniowanie padające.

Współczynnik albedo jest wielkością bezwymiarową o wartości w zakresie 0–1. Wartość współczynnika równa 1 oznacza, że całość padającego na ciało promieniowania jest odbijana. Wartość 0 oznacza, że ciało nie odbija promieniowania.

Astronomia

W astronomii określa się albedo płaskie, odpowiadające odbiciu od płaskiej powierzchni, oraz albedo sferyczne określające współczynnik odbicia dla całej półkuli ciała niebieskiego^[2]. Planety Układu Słonecznego mają albedo od 0,142 (Merkury^[6]) do 0,67 (Wenus^[7]). Albedo Ziemi wynosi 0,367^[8]. W Układzie Słonecznym obiektem odbijającym najwięcej padającego na niego światła słonecznego jest Enceladus, księżyc Saturna, którego albedo wynosi aż 0,99.

Albedo Ziemi

Odbijalność Ziemi nie jest wielkością stałą i jednakową w każdym miejscu Ziemi. Wartość podana powyżej (A = 0,367) to wielkość uśredniona dla całej powierzchni i czasu. Odbijalność promieniowania słonecznego od Ziemi zależy między innymi od rodzaju podłoża, od pokrywy chmur, obecności pokrywy śnieżnej, obecności i stanu roślinności (pory roku). Ze względu na obecność lądolodów oraz pokrywy lodowej na morzach, w dużych szerokościach geograficznych albedo jest zatem znacznie większe niż w szerokości okołorównikowej. Zmiana ziemskiego albedo i efekt cieplarniany są często uważane za podstawy możliwych zmian klimatu. Do pewnych celów pojęcie albedo jako odbijalności całego promieniowania słonecznego uśrednionego po wszystkich możliwych kątach padania nie jest wystarczające i wprowadza się jego precyzyjniejsze definicje.

Albedo może również zależeć od kąta, pod jakim promienie słoneczne padają na powierzchnię. Przykładem zależności współczynnika odbicia od kierunku jest refleks słońca.

Albedo wybranych powierzchni

Rodzaj powierzchni	Albedo %
Śnieg świeży	75–95
Śnieg zleżały	40–70
Lód morski	36–50
Tundra	15–20
Preria	12–13
Sawanna (pora sucha)	25–30
Sawanna (pora deszczowa)	15–20
Pustynia kamienista	28–38
Pustynia piaszczysta	25–30
Wrzosowisko	10–12
Łąka zielona	10–20
Las dębowy	18
Las jodłowy	10
Pole uprawne	15–25
Pole bawełny	20–22
Pole ryżowe	12
Las sosnowy	14
Las iglasty	10–20
Buraki cukrowe	18
Ziemniaki	19
Gleba szara sucha	25–30
Gleba szara wilgotna	10–20
Piasek rzeczny	43
Piasek wydmowy	20–45
Glina sucha	23
Glina wilgotna	16
Lita skała	12–15
Granit	29–31
Beton suchy	17–27
Czarna nawierzchnia dróg	5–10
Obszar zurbanizowany	15–25
Gleba czarna wilgotna	8
Gleba czarna sucha	25–30
Trawa zielona	26
Trawa wyschnięta	19
Las liściasty	10–20

Zobacz hasło albedo w Wikisłowniku