Aleksandra Lüde

Aleksandra Laura Barbara Lüde z Kobylińskich, 2.voto Żmurkowa (ur. 1 listopada 1853 we Lwowie, zm. 19 marca 1920 tamże) – polska aktorka.

Aleksandra Lüde

Aleksandra Lüde
Data i miejsce urodzenia	1 listopada 1853 Lwów
Data i miejsce śmierci	19 marca 1920 Warszawa
Zawód	aktorka

Życiorys

Zaczęła grać w operetkach po śmierci pierwszego męża, majora wojsk austriackich. 17 lutego 1877 debiutowała w teatrze lwowskim jako Piękna Helena w sztuce Jacques’a Offenbacha, zaś 22 maja tego roku w teatrze krakowskim jako Panna Lange w Córce pani Angot Stanisława Woyny-Gwiaździńskiego. Od października 1877 należała do zespołu teatru krakowskiego. Jej pierwszą rolą niepisaną była Julia w Pozytywnych Józefa Narzymskiego. 4 lipca 1880 po raz pierwszy zagrała w Warszawskich Teatrach Rządowych jako Pani de Chatenay w Pomyłce Alberta Monniera i Eugène’a Labiche’a. Po raz ostatni wystąpiła w Krakowie 24 lipca 1881 jako Gabriela w Rozbitkach Józefa Blizińskiego. Od 7 października 1881 na stałe występowała w WTR, także po przemianowaniu ich na Teatry Miejskie. W tym okresie odwiedzała zagraniczne teatry: w Sankt Petersburgu (1892), Paryżu, Berlinie i Wiedniu (1894). 22 maja 1908 obchodziła jubileusz trzydziestolecia pracy scenicznej, występując jako Lady Erlynne w Wachlarzu lady Windermere Oskara Wilde’a. Odtwarzała głównie role konwersacyjne i z repertuaru klasycznego, pod koniec kariery także charakterystyczne.

Jej drugim mężem był malarz Franciszek Żmurko. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera E-2-29/30)^[1].

Grób Franciszka Żmurki i Aleksandry Lüde na cmentarzu Powązkowskim

Role

• Tytania w Śnie nocy letniej Williama Szekspira
• Rozalinda w Jak wam się podoba Williama Szekspira
• Gwinona w Lilli Wenedzie Juliusza Słowackiego
• Podstolina w Panu Benecie Aleksandra Fredry
• Mańka w Panu Damazym Józefa Blizińskiego
• Bona w Królewskim jedynaku Lucjana Rydla
• Lady Milford w Intrydze i miłości Friedricha Schillera
• Małgorzata Gautier w Damie kameliowej Aleksandra Dumasa (syna)
• Baronowa d'Ange w Półświatku Aleksandra Dumasa (syna)
• Księżna de Bouillon w Adriannie Lecouvreur Ernesta Legouvé’a i Eugène’a Scribe’a
• Spinoza w Urielu Akoście Karla Gutzkowa
• Baronowa Edingen w Łodzi kwiatowej Hermanna Sudermanna
• Królowa Anna w Szklance wody Eugène’a Scribe’a

Bibliografia

• Aleksandra Lüde, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].