Loading AI tools
kontynent Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ameryka Północna – kontynent o powierzchni 24 230 000 km²[1] (co stanowi 16,3% całkowitej powierzchni lądów na kuli ziemskiej), położony na półkulach: północnej i zachodniej. Jego krajem o największej powierzchni jest Kanada.
Zdjęcie satelitarne Ameryki Północnej; Interaktywna mapa | |
Państwo | |
---|---|
Powierzchnia |
24 230 000 km²[1] |
Miejscowości |
największe aglomeracje[2]: |
Wysokość |
max: 6194 m n.p.m., Denali (McKinley); |
Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie świata | |
48°N 100°W | |
Cieniowana mapa Ameryki Północnej |
Do Ameryki Północnej należy również tzw. Ameryka Środkowa.
Od zachodu Amerykę Północną otacza Ocean Spokojny, od północy Ocean Arktyczny, a od wschodu Ocean Atlantycki. Ameryka Północna od Azji oddzielona jest Cieśniną Beringa. Na południu łączy się z Ameryką Południową. Południowa część nazywana jest Ameryką Łacińską.
Najdalej wysunięte punkty Ameryki Północnej jako części świata:
Skrajne punkty Ameryki Północnej jako kontynentu:
Rozciągłość południkowa 7,2 tys. km, równoleżnikowa 6,8 tys. km. Kontynent silnie rozczłonkowany, długość linii brzegowej 75 600 km. 8,3% Ameryki Północnej stanowią półwyspy, a 16,7% – wyspy.
Największymi półwyspami są:
Do największych wysp należą:
W Ameryce Północnej zaznacza się przewaga gór i wyżyn nad nizinami – średnia wysokość nad poziomem morza to 781 m. Najwyższym punktem jest Denali (znany też jako McKinley – 6194 m) na Alasce, natomiast najniższy znajduje się w Dolinie Śmierci (86 m p.p.m.). Ponad 64% powierzchni leży powyżej 300 m n.p.m. Wzdłuż zachodnich brzegów Kordyliery (aktywne sejsmicznie) z wewnętrznymi wyżynami (Kolorado, Meksykańska), wewnątrz Wielkie Równiny i Niziny Wewnętrzne, na wschodzie Appalachy. Wybrzeża wschodnie nizinne. Klimat od okołobiegunowego na północy przez umiarkowany, podzwrotnikowy i zwrotnikowy do równikowego w Ameryce Środkowej. W Kordylierach klimaty górskie. Głównymi rzekami są: Missisipi z Missouri, Mackenzie, Jukon, a jeziorami: Górne, Huron, Michigan, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, Wielkie Jezioro Niewolnicze, Erie. Na północy pustynie arktyczne, tundra, lasy iglaste, ku południu przechodzą w lasy mieszane i liściaste, w części środkowej prerie, na pd.-zach. półpustynie i pustynie. W Kordylierach górskie lasy iglaste i roślinność alpejska, na wybrzeżach Ameryki Środkowej lasy równikowe. Fauna zróżnicowana: wół piżmowy, renifer karibu, jeleń wirginijski, niedźwiedzie (baribal, grizzly), bizon amerykański (w rezerwatach).
Amerykę Północną zamieszkuje 579 mln ludzi (dane z 2013 roku), co stanowi około 8% ludności świata, głównie biali, czarni i Indianie. Gęstość zaludnienia jest niewielka w porównaniu do średniej gęstości zaludnienia świata i wynosi 21,5 osoby/km². Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne i jest następstwem silnego zróżnicowania warunków środowiska przyrodniczego. Najbardziej zaludnione tereny to: Bermudy – 1189 osób/km² (1994) i Barbados 607 osób/km² (1994), a najmniej zaludnione tereny to obszar Grenlandii (0,2 osoby/km² – 1992) i Kanada – 3 osoby/km² (1994). Szczególnie ważnym czynnikiem wpływającym na rozmieszczenie ludności jest fakt, że ogromna powierzchnia kontynentu znajduje się pod wpływem klimatów: polarnego, subpolarnego i umiarkowanie chłodnego, co znacząco ogranicza możliwość trwałego egzystowania człowieka na północy. Kolejnym obszarem o niewielkiej koncentracji ludności są Kordyliery wraz z kotlinami śródgórskimi, a także obszary pustynne i półpustynne. W Ameryce Północnej można również wskazać obszary o wysokiej koncentracji ludności, np. pogranicze kanadyjsko-amerykańskie, północny wschód Stanów Zjednoczonych, niektóre odcinki wybrzeża Oceanu Spokojnego, a także tereny ciągnące się od Meksyku po Gwatemalę. Państwami o największej gęstości zaludnienia w Ameryce Północnej są kraje wyspiarskiej części Ameryki Środkowej.
Nr. | Miasto | Liczba ludności | Gęstość zaludnienia (os./km) | Państwo |
---|---|---|---|---|
1. | Meksyk | 9 209 944 | 6200 | Meksyk |
2. | Nowy Jork | 8 335 897 | 10 712 | USA |
3. | Los Angeles | 3 822 238 | 3072 | USA |
4. | Santo Domingo | 3 798 699 | 36 372 | Dominikana |
5. | Chicago | 2 763 076 | 4559 | USA |
6. | Toronto | 2 615 060 | 4150 | Kanada |
7. | Houston | 2 288 250 | 1389 | USA |
8. | Hawana | 2 130 517 | 2892 | Kuba |
9. | Monterrey | 1 693 691 | 1989 | Meksyk |
10. | Montreal | 1 649 519 | 4518 | Kanada |
11. | Phoenix | 1 644 409 | 1225 | USA |
12. | Filadelfia | 1 603 797 | 4609 | USA |
13. | Guadalajara | 1 564 514 | 10 458 | Meksyk |
14. | Puebla | 1 485 941 | 5741 | Meksyk |
15. | San Antonio | 1 434 625 | 1110 | USA |
Lp. | Państwo | Stolica | Powierzchnia (w km²) | Ludność (2023 r.) |
---|---|---|---|---|
1 | Antigua i Barbuda | Saint John’s | 442 | 101 489 |
2 | Bahamy | Nassau | 13 940 | 358 508 |
3 | Barbados | Bridgetown | 509 | 303 431 |
4 | Belize | Belmopan | 22 966 | 419 137 |
5 | Dominika | Roseau | 754 | 74 656 |
6 | Dominikana | Santo Domingo | 48 730 | 10 790 744 |
7 | Grenada | Saint George’s | 344 | 114 299 |
8 | Gwatemala | Gwatemala | 108 890 | 17 980 803 |
9 | Haiti | Port-au-Prince | 27 750 | 11 470 261 |
10 | Honduras | Tegucigalpa | 112 090 | 9 571 352 |
11 | Jamajka | Kingston | 10 991 | 2 820 982 |
12 | Kanada | Ottawa | 9 976 140 | 38 516 736 |
13 | Kostaryka | San José | 51 100 | 5 256 612 |
14 | Kuba | Hawana | 100 860 | 10 985 974 |
15 | Meksyk | Meksyk | 1 972 550 | 129 875 529 |
16 | Nikaragua | Managua | 129 494 | 6 359 689 |
17 | Panama | Panama | 78 200 | 4 404 108 |
18 | Saint Kitts i Nevis | Basseterre | 261 | 54 817 |
19 | Saint Lucia | Castries | 616 | 167 591 |
20 | Saint Vincent i Grenadyny | Kingstown | 389 | 100 804 |
21 | Salwador | San Salvador | 21 040 | 6 602 370 |
22 | Stany Zjednoczone | Waszyngton | 9 631 418 | 339 665 118 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.