Auswärtiges Amt

Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych (niem. Auswärtiges Amt^ⓘ, w skrócie: AA^[1], dosłownie: Urząd Spraw Zagranicznych) – federalne ministerstwo Niemiec odpowiadające za prowadzenie polityki zagranicznej oraz za kontakty między Niemcami a Unią Europejską.

Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Auswärtiges Amt

Logo ministerstwa
Państwo	Niemcy
Data utworzenia	1870/1951 RFN
Data likwidacji	1945 Rzesza Niemiecka
Siedziba	Berlin
Bundesminister	Johann Wadephul
Staatssekretär und Parlamentarische Staatssekreärinnen	Gunther Krichbaum, Florian Hahn, Serap Güler, Bernhard Kotsch, Géza Andreas von Geyr
Budżet	5,23 miliarda EUR
Zatrudnienie	ok. 11 600
Adres
Auswärtiges Amt Werderscher Markt 1 D-10117 Berlin, Niemcy adres pocztowy: Auswärtiges Amt D-11013 Berlin
Położenie na mapie Berlina Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Położenie na mapie Niemiec Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych
52°30′49″N 13°23′59″E
Strona internetowa

Nowy budynek Auswärtiges Amt w Berlinie, od strony Werderscher Markt

Wejście od Werderscher Markt

Budynek drugiej siedziby od 1955 nad Renem w Bonn

Położenie Auswärtiges Amt w Berlinie

Wejście protokólarne pomiędzy nowym i starym budynkiem

Pałac przy Wilhelmstraße 76 in Berlin w 1880, później część Auswärtiges Amt

Siedziba Auswärtiges Amt przy Wilhelmstraße (Ujęcie od Behrenstraße, 1927)

Siedziba MSZ NRD, 1972

Urząd został założony nawiązując do struktury cesarskiego, pruskiego urzędu spraw zagranicznych. Po II wojnie światowej Auswärtiges Amt został reaktywowany w Bonn 15 marca 1951.

Po podjęciu decyzji o połączeniu państw niemieckich, w 1990 r. zlikwidowano Ministerstwo Spraw Zagranicznych NRD, zaś sprawy stosunków zagranicznych przejęło Ministerstwo Spraw Zagranicznych RFN. Po przeprowadzce rządu federalnego do Berlina, w 1999 ponownie siedzibą jest stolica zjednoczonych Niemiec – Berlin.

Stanowisko Federalnego Ministra Spraw Zagranicznych (Bundesminister des Auswärtigen)^[1] często powierzone zostaje liderowi mniejszej partii, która wchodzi w skład koalicji rządowej. W latach 1966–1992, 1993–2005, 2007–2011 oraz 2017–2018 minister spraw zagranicznych zajmował stanowisko Wicekanclerza Niemiec.

Instytucja ściśle współpracuje z Bundesnachrichtendienst, Amt für Militärkunde(inne języki), Kommando Strategische Aufklärung(inne języki), Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit(inne języki).

Sekretarze stanu do spraw zagranicznych (1873–1918)

• 1873–1879 – Bernhard von Bülow
• 1881–1885 – Paul von Hatzfeld(inne języki)
• 1886–1890 – Herbert von Bismarck
• 1890–1897 – Adolf Marschall von Bieberstein(inne języki)
• 1897–1900 – Bernhard von Bülow
• 1900–1906 – Oswald von Richthofen(inne języki)
• 1906–1907 – Heinrich von Tschirschky(inne języki)
• 1907–1910 – Wilhelm von Schoen(inne języki)
• 1910–1912 – Alfred von Kiderlen-Wächter(inne języki)
• 1913–1916 – Gottlieb von Jagow
• 1916–1917 – Arthur Zimmermann
• 1917–1918 – Richard von Kühlmann(inne języki)
• 1918 – Paul von Hintze(inne języki)
• 1918 – Wilhelm Solf

Ministrowie spraw zagranicznych Rzeszy (1918–1945)

• 1918 – Wilhelm Solf
• 1918–1919 – Ulrich von Brockdorff-Rantzau
• 1919–1920 – Hermann Müller (SPD)
• 1920 – Adolf Köster(inne języki) (SPD)
• 1920–1921 – Walter Simons
• 1921 – Friedrich Rosen(inne języki)
• 1921–1922 – Joseph Wirth (Z)
• 1922 – Walther Rathenau (DDP)
• 1922 – Joseph Wirth (Z)
• 1922–1923 – Frederic von Rosenberg(inne języki)
• 1923–1929 – Gustav Stresemann (DVP)
• 1929–1931 – Julius Curtius (DVP)
• 1931–1932 – Heinrich Brüning (Z)
• 1932–1938 – Konstantin von Neurath
• 1938–1945 – Joachim von Ribbentrop (NSDAP)
• 1945 – Arthur Seyss-Inquart (NSDAP)
• 1945 – Lutz Schwerin von Krosigk

Federalni ministrowie spraw zagranicznych (od 1951)

• 1951–1955 – Konrad Adenauer (CDU)
• 1955–1961 – Heinrich von Brentano di Tremezzo (CDU)
• 1961–1966 – Gerhard Schröder (CDU)
• 1966–1969 – Willy Brandt (SPD)
• 1969–1974 – Walter Scheel (FDP)
• 1974–1982 – Hans-Dietrich Genscher (FDP)
• 1982 – Helmut Schmidt (SPD)
• 1982–1992 – Hans-Dietrich Genscher (FDP)
• 1992–1998 – Klaus Kinkel (FDP)
• 1998–2005 – Joschka Fischer (Zieloni)
• 2005–2009 – Frank-Walter Steinmeier (SPD)
• 2009–2013 – Guido Westerwelle (FDP)
• 2013–2017 – Frank-Walter Steinmeier (SPD)
• 2017–2018 – Sigmar Gabriel (SPD)
• 2018–2021 – Heiko Maas (SPD)
• 2021–2025 – Annalena Baerbock (Zieloni)
• od 2025 – Johann Wadephul (CDU)

Ministrowie spraw zagranicznych Niemieckiej Republiki Demokratycznej (1949−1990)

• 1949–1953 – Georg Dertinger
• 1953 – Anton Ackermann (pełniący obowiązki ministra)
• 1953–1965 – Lothar Bolz
• 1965–1975 – Otto Winzer
• 1975–1990 – Oskar Fischer
• 1990 – Markus Meckel(inne języki)
• 1990 – Lothar de Maizière

Podział organizacyjny

• Departament Obsługi Administracyjnej (Zentralabteilung)
  • Kadry
  • Finanse
  • Szkolenia
  • Zaopatrzenie
  • Tłumaczenia
  • Obsługa Medyczna
  • Sprawa bezpieczeństwa placówek
  • Sprawy organizacyjne
  • Archiwum Polityczne i Biblioteka (Politisches Archiv und Bibliotek)
• Departament Polityczny (Politische Abteilung); Europa, Ameryka Północna, Azja Centralna
• Departament Polityczny (Politische Abteilung); Bliski i Środkowy Wschód, Afryka, Ameryka Łacińska, Karaiby
• Departament Europy (Europaabteilung)
• Departament ds. zagadnień globalnych, ONZ, praw człowieka i pomocy humanitarnej (Abteilung für Globale Fragen, Vereinte Nationen, Menschenrechte und Humanitäre Hilfe)
• Departament Spraw Gospodarczych oraz Stałego Rozwoju (Abteilung für Wirtschaft und nachhaltige Entwicklung)
• Departament Prawny (Rechtsabteilung)
• Departament Kultury (Abteilung für Auswärtige Kultur- und Bildungspolitik)
• Departament Informacji, Public Relations i Mediów (Abteilung Kommunikation, Öffentlichkeitsarbeit und Medien)
• Departament Protokołu Dyplomatycznego (Protokoll)

Siedziba

W latach 1819–1945 siedziba urzędu od spraw zagranicznych mieściła się przy Wilhelmstraße 76, obecnie 84-85. Budynek zajmowany od 1999 przy Werderscher Markt 1 został wybudowany w latach 1934–1940 jako jedno ze skrzydeł Banku Rzeszy (Reichsbank). Następnie budynek mieścił:

• 1945–1949 – założony przez aliantów bank pn Berlin Stadtkontor
• 1949–1959 – Ministerstwo Finansów NRD
• 1959–1990 – KC SED
• 1990 – obradowała w nim pierwsza wybrana w wolnych wyborach Izba Ludowa (Volkskammer), która zaaprobowała Pakt o zjednoczeniu Niemiec
• 1990–1999 – rozbudowa kompleksu na potrzeby AA
• 1999 – oficjalna siedziba AA

W budynku znajduje się około 1000 pokoi o łącznej powierzchni użytkowej 62 473 m² z przeznaczeniem dla około 5000 urzędników.

Zobacz też

• Stałe Przedstawicielstwo RFN w NRD w Berlinie