Batalion KOP „Słobódka II”

Batalion KOP „Słobódka II”^[a] – pododdział piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.

Batalion KOP „Słobódka II”

III/3 pp KOP

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	Słobódka
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Jan Lachowicz
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Augustów
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	SGO „Narew” 3 Pułk Piechoty KOP

Mobilizacja i walki

12 kwietnia 1939, zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” istniejący batalion KOP „Słobódka” został wzmocniony do stanów pełnego batalionu piechoty. Pododdział przyjął nazwę „Słobódka II” i następnego dnia osiągnął pogotowie marszowe. Dowódcą batalionu został podpułkownik Jan Lachowicz, dotychczasowy dowódca batalionu KOP „Słobódka”. Na granicy polsko-łotewskiej pozostał batalion KOP „Słobódka I” w składzie czterech kompanii strzeleckich i plutonu karabinów maszynowych^[3].

14 kwietnia 1939 baon KOP „Słobódka II” wyjechał ze stacji kolejowej Nowy Pohost i następnego dnia o godz. 18.00 przybył do Augustowa. W Komendzie Garnizonu Augustów dowódca Suwalskiej Brygady Kawalerii odczytał dowódcy baonu rozkazy generała brygady Czesława Młot-Fijałkowskiego o włączeniu batalionu w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” i podporządkowaniu go pod względem taktycznym (terenowym) generałowi brygady Zygmuntowi Podhorskiemu^[4]. Baon KOP „Słobódka II” był samodzielnym oddziałem gospodarczym i taktycznym^[5]. Od 20 kwietnia do 20 maja 1939 baon prowadził normalne szkolenie, natomiast dowódca wraz z oficerami rozpoznawał teren przyszłych umocnień nad kanałem Augustowskim i Bystry^[6]. 21 maja 1939 baon rozpoczął prace ziemne na odcinku Białobrzegi – Gniliszki (obecnie Gliniski) – Śluza Borki - Śluza Sosnowo. Rowy przeciwczołgowe i schrony drewniane budowano wyłącznie w lasach bądź na gruntach państwowych. Zakładano również przeszkody z drutu kolczastego. Dowódca baonu został taktycznym kierownikiem robót fortyfikacyjnych^[6].

1 września 1939 baon KOP „Słobódka II” został włączony w skład 3 pułku piechoty KOP, jako III batalion.

Do 13 września 1939 3 pułk piechoty KOP uczestniczył w walkach z wrogiem na Suwalszczyźnie. 13 września 1939 dowodzony przez Lachowicza III batalion został wraz z 3 pułkiem piechoty KOP przetransportowany na Wołyń w rejon Równe–Kostopol, gdzie uczestniczył w walkach z wojskami sowieckimi. Brał udział w walkach z sowietami 21–22 września 1939 w rejonie wsi Borowicze, a 23 września 1939 w rejonie wsi Radoszyn, w gminie Hołoby (powiat kowelski), gdzie po walce z przeważającymi siłami agresora sowieckiego 3 pułk piechoty KOP skapitulował^[7].

Organizacja i obsada personalna III/3 pp KOP

dowództwo baonu

• dowódca – ppłk piech. Jan Lachowicz
• adiutant – kpt. Feliks Jan Schindel †1940 Katyń^[8]
• kwatermistrz – kpt. piech. Józef Müller †1940 Katyń^[9]
• oficer gospodarczy – kpt. Bronisław Jakubowski †1940 Katyń
• oficer materiałowy – kpt. Stefan Leon Kurkowski †1940 Katyń^[10]
• oficer żywnościowy – chor. Jan Mandziara^[b]
• lekarz batalionu – por. lek. Stanisław Pakuła †1940 Katyń^[12]
• dowódca plutonu łączności – por. Piotr Wysocki
• podoficer informacyjny – sierż. pchor. Dionizy Spychalski

7 kompania strzelecka

• dowódca kompanii – kpt. Marian Kucharski^[13][14] †1940 Katyń^[15]
• dowódca plutonu – por. Zdzisław Kosmalski †1940 Katyń^[16]
• dowódca plutonu – ppor. rez. Bronisław Najdzicz^[17] †1940 Katyń^[18]
• dowódca plutonu – ppor. Gryz

8 kompania strzelecka

• dowódca kompanii – kpt. Leonard Radziszewski †1940 Katyń^[19]
• dowódca plutonu – por. piech. Franciszek Cynar^[c]
• dowódca plutonu – por. Stefan Gudaczewski †1940 Katyń^[21]
• dowódca plutonu – por. piech. rez. Edward Kurkliński †1940 Charków^[22]

9 kompania strzelecka

• dowódca kompanii – kpt. Wacław Mackiewicz †1940 Katyń^[23]
• dowódca I plutonu – por. Stefan Głowacki
• dowódca plutonu – ppor. rez. Józef Stanisław Gaura †1940 Katyń^[24]
• dowódca plutonu – ppor. piech. rez. Władysław Kalukin^[d]

3 kompania ciężkich karabinów maszynowych

• dowódca kompanii – kpt. Jan Olejniczak †1940 Katyń
• dowódca I plutonu ckm – por. Sergiusz Pusch^[26] †1940 Katyń^[27]
• dowódca II plutonu ckm – por. piech. Hieronim Morończyk^[e]
• dowódca III plutonu ckm – por. Wolak
• dowódca IV plutonu ckm – ppor. rez. Stanisław Karol Zajc^[29] †1940 Katyń^[30]
• dowódca plutonu przeciwpancernego – por. Antoni Dzielski †1940 Katyń^[31]
• dowódca plutonu broni towarzyszącej – ppor. Tadeusz Zbigniew Ciszewski-Zadora^[32] †1940 Katyń^[33]

Każda z kompanii strzeleckich liczyła 150 oficerów i szeregowych w trzech plutonach, natomiast kompania ckm około 200 żołnierzy, a pluton łączności – 40.

Uzbrojenie batalionu stanowiło 12 ciężkich karabinów maszynowych, cztery 37 mm armaty przeciwpancerne i cztery moździerze. Poza taborem konnym baon posiadał samochód ciężarowy i samochód osobowo-terenowy Fiat 508 Łazik.

Uwagi

1. Ppłk Jan Lachowicz dowodzony przez siebie pododdział nazywa baonem KOP „Słobódka II”, natomiast pododdział, który pozostał na granicy polsko-łotewskiej baonem KOP „Słobódka I”^[1]. Odmienną numerację podali Ryszard Rybka i Kamil Stepan. Według nich nazwą „Słobódka II” posługiwał się „słaby baon zastępczy do tymczasowej obsady strażnic”, wspierany przez kawalerię KOP oraz Policję Państwową^[2].
2. chor. Jan Mandziara był oficerem żywnościowym baonu KOP „Słobódka”^[11].
3. Franciszek Cynar (ur. 25 lipca 1908) w marcu 1939 na stanowisku dowódcy plutonu 2. kompanii granicznej baonu KOP „Słobódka”^[20].
4. Władysław Kalukin (ur. 22 grudnia 1910) na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 5. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[25].
5. Hieronim Morończyk (ur. 2 maja 1907) w marcu 1939 na stanowisku dowódcy plutonu 3. kompanii granicznej baonu KOP „Słobódka”^[28].