Belfast

Belfast (wymowa ang.: [ˈbɛlfɑːst]; irl. Béal Feirste) – stolica, dystrykt i największe miasto Irlandii Północnej, położone na terenie hrabstw Antrim i Down^[a], nad ujściem rzeki Lagan do zatoki Belfast Lough^[2]. Zajmuje powierzchnię 133 km², a liczy 352 390 mieszkańców (szac. 2024)^[3].

Ten artykuł dotyczy stolicy Irlandii Północnej. Zobacz też: inne znaczenia.

Belfast

Herb Flaga
Dewiza: Pro Tanto Quid Retribuamus
Państwo	Wielka Brytania
Prowincja	Irlandia Północna
Hrabstwo	Antrim / Down
Burmistrz	Tracy Kelly[1]
Powierzchnia	133 km²
Wysokość	3 m n.p.m.
Populacja (2024) • liczba ludności • gęstość	352 390 2650 os./km²
Nr kierunkowy	+4428, 028 - 90, 91, 92, 93, 94, 97
Kod pocztowy	od BT1 do BT17, część BT29, BT58
Położenie na mapie Irlandii Północnej Belfast
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Belfast
54°36′N 5°55′W
Strona internetowa

Muzeum Titanic Belfast

Queen’s University w Belfaście

Aglomeracja o nazwie „Wielki Belfast” (ang. Greater Belfast lub Belfast metropolitan area) zajmuje powierzchnię 960 km², a w 2011 r. zamieszkiwało ją 671 559 osób. W jej skład wchodzi miasto Belfast oraz 12 odrębnych jednostek administracyjnych (największe z nich to: Lisburn, Newtownabbey, Bangor, Castlereagh, Carrickfergus, Holywood).

Historia

Osadnictwo rozwijało się wokół normandzkiego zamku, zbudowanego w 1177 r. W średniowieczu był małą osadą pozostającą w cieniu sąsiedniego Carrickfergus. Miasto zaczęło rozwijać się dopiero w XVII w. jako centrum handlowe. W ramach planu kolonizacyjnego Arthura Chichestera(inne języki) rozpoczął się napływ osadników z Anglii i Szkocji. W 1685 r. w Belfaście pojawili się francuscy hugenoci, którzy rozwijając na tym terenie przemysł włókienniczy (głównie lniany), doprowadzili do prawdziwego rozkwitu miasta. Pożar, który wybuchł w 1708 r., prawie doszczętnie strawił Belfast. W kolejnych latach XVIII w. następował rozwój handlu wyrobami tkackimi i przemysłu okrętowego (1791 r. pierwsza stocznia) oraz znaczny przyrost liczby ludności. Pod koniec stulecia miasto stało się centrum irlandzkiego ruchu niepodległościowego jednoczącego katolików i protestantów, miejscem walk podczas powstania w 1798 r. Dalsze uprzemysłowienie, głównie rozwój stoczni, było motorem rozwoju. Pomiędzy 1806 r. a 1901 r. liczba mieszkańców wzrosła z 22 tys. do 350 tys. W 1922 r., wraz z separacją Wolnego Państwa Irlandzkiego, ustanowiony stolicą Irlandii Północnej, która pozostała częścią Zjednoczonego Królestwa. Podczas II wojny światowej, w kwietniu i maju 1941 roku miasto było dwukrotnie celem nocnych bombardowań przez niemieckie lotnictwo, które wywołały znaczne pożary (ogółem zrzucono 440 ton bomb)^[4]. W 1951 r. Belfast zamieszkiwała rekordowa liczba 444 tys. osób. Od lat 60. XX w. teren konfliktów pomiędzy probrytyjskimi unionistami a zwolennikami zjednoczenia Irlandii, których eskalacja miała miejsce w okresie tzw. The Troubles, tj. w latach 1968–1998. Wskutek tego drastycznie spadała wówczas liczba mieszkańców – do 267 tys. w 2006 r. W 1997 r. po raz pierwszy w historii unioniści utracili kontrolę nad radą miejską. Od końca XX w. wdrażany jest program rewitalizacji miasta, mający na celu poprawę warunków życia ludności.

Zabytki i atrakcje turystyczne

• zamek w Belfaście
• katedry: św. Anny (anglikańska) i św. Piotra (katolicka)
• ratusz miejski z 1906 r.
• siedziba Queen’s University z 1849 r.
• Stormont(inne języki) – siedziba wielu organów rządowych Irlandii Północnej
• liczne budynki z epoki wiktoriańskiej i edwardiańskiej
• muzeum Titanic Belfast(inne języki)

Gospodarka

Rozwinięty przemysł lotniczy, elektroniczny, spożywczy, nawozów sztucznych i stoczniowy. W Belfaście znajduje się stocznia Harland and Wolff, gdzie zbudowano „Titanica” oraz jego siostrzane okręty „Britannic” i „Olympic”. Centrum kulturalne, naukowe i turystyczne Irlandii Północnej.

Transport

Ważny port morski, w pobliżu dwa lotniska międzynarodowe: Port lotniczy Belfast-International i Port lotniczy Belfast-City George Best.

W mieście znajduje się pięć stacji i przystanków kolejowych: najnowsza i największa stacja główna autobusowo-kolejowa Belfast Grand Central(inne języki), otwarta w 2024 roku, Belfast Lanyon Place, Belfast Great Victoria Street, Belfast City Hospital, Belfast Botanic.

Urodzeni w Belfaście

Zobacz też kategorię: Ludzie urodzeni w Belfaście.

• Sir James Galway – flecista
• Chaim Herzog – szósty prezydent państwa Izrael
• Clive Staples Lewis – irlandzki pisarz
• Gary Moore – gitarzysta rockowy i bluesowy, wokalista i kompozytor
• Owen Nolan – kanadyjski hokeista
• George Best – piłkarz
• Johnny Evans – piłkarz
• Vivian Campbell – gitarzysta rockowy

Miasta partnerskie

• Stany Zjednoczone: Nashville
• Niemcy: Bonn
• ChRL: Hefei

Polonia

• Belfast Hussars – Polish Basketball Team N.I.
• Cooltura – Polish Community Centre
• Klub Plkarski Sparta Belfast
• PFF Polonia Belfast
• Polonia Volleyball Club Belfast
• Polska Organizacja Młodzieżowa Kameleon
• Polska Szkoła Sobotnia w Belfaście im. Marii Skłodowskiej-Curie
• Polskie NI Sieć Społeczna
• Polskie Stowarzyszenie Polish Abroad
• Polskie Stowarzyszenie Oświatowo–Kulturalne
• Sport Association Polonia NI (SAPNI)
• Stowarzyszenie "Artlinks"
• Stowarzyszenie Polskie w Irlandii Północnej^[5].

Uwagi

1. Granica przebiega wzdłuż rzeki Lagan.