Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Cieplice (województwo podkarpackie)
wieś w województwie podkarpackim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Cieplice – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Adamówka[5].
.jpg)
.jpg)
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Początki Cieplic sięgają XV wieku. Okolicę charakteryzują ciepłe źródełka (które nie zamarzają nawet w zimie), od których pochodzi nazwa wsi. W 1815 roku były zamieszkiwane przez 8500 osób, a w okresie przedwojennym liczba mieszkańców wynosiła 4500 osób, głównie wyznania greckokatolickiego[7].
W 1628 roku wieś była wzmiankowana w rejestrach poborowych jako Wola Cieplica[8], która posiadała 8 łanów kmiecych. W 1651 i 1658 roku wieś była wzmiankowana jako Cieplica[9]. W 1674 roku wieś posiadała 58 domów i była wzmiankowana jako Cieplice[10].
W 1921 roku w Cieplicach było 418 domów. Według W. Kubijowicza w 1939 roku w Cieplicach było 3630 mieszkańców (w tym: 2680 Ukraińców, 320 ukraińskich rzymskich katolików, 530 Polaków i 100 Żydów).
W listopadzie 1942 r. żandarmi niemieccy i Ukraińska Policja Pomocnicza zastrzelili 40 miejscowych Żydów, a pozostałych wywieźli do getta. W latach 1944–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 17 Polaków oraz 2 Ukrainki oskarżone o "zdradę Ukrainy"[11].
W 1945 roku wieś była wielokrotnie atakowana przez polskich partyzantów, którzy dokonali licznych mordów i rabunków. W Cieplicach zamordowano ok. 75 Ukraińców, a na miejscowym cmentarzu pochowano ok. 1000 Ukraińców z pobliskich terenów[12]. W 1945 roku na Ukrainę wysiedlono 2091 mieszkańców z 482 domów.
W latach 1853–1975 Cieplice administracyjnie należały do powiatu jarosławskiego.
W latach 1940–1944 pod okupacją niemiecką Cieplice były siedzibą gminy Cieplice.
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Cieplice, po jej zniesieniu w gromadzie Adamówka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Remove ads
Kościół
- Cerkiew greckokatolicka
W 1655 roku została zbudowana drewniana cerkiew pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, z fundacji Elżbiety Sieniawskiej[13]. W 1904 roku zbudowano murowaną cerkiew.
- Kościół rzymskokatolicki
Cieplice należały do parafii Wniebowzięcia NMP w Sieniawie. Po opuszczeniu tych terenów przez grekokatolików, cerkiew została przejęta przez kościół rzymskokatolicki. W 1968 roku została erygowana parafia pw. św. Piotra i Pawła[14], a jej pierwszym proboszczem został ks. Józef Bożętka (zm. 1982).
Parafia przynależy do dekanatu sieniawskiego w archidiecezji przemyskiej[15].
Remove ads
Oświata
Podsumowanie
Perspektywa
Początki szkolnictwa w Cieplicach są datowane na 1823 rok[16]. Schematyzm Greckokatolickiej Eparchii Przemyskiej na rok 1830 podaje wzmiankę o istnieniu szkole trywialnej Schola Trivialis[17].
W 1861 roku w szkole uczył nauczyciel Jakub Gierczak i było 60 uczniów. W 1875 roku szkoła stała się 2-klasowa; szkoły wiejskie były tylko męskie, a dopiero od 1890 roku były mieszane (koedukacyjne). Od 1876 roku szkoła w Cieplicach Górnych posiadała nauczycieli pomocniczych[a].
20 lipca 1892 roku reskryptem Rady szkolnej krajowej została zorganizowana 1-klasowa szkoła publiczna z językiem wykładowym ruskim w Cieplicach Dolnych. Od 1892 roku szkoły w Cieplicach były 1-klasowe. szkoła w Cieplicach Dolnych też posiadała nauczycieli pomocniczych[b].
- Kierownicy Szkoły w Cieplicach Górnych
- 1860–1861: Jakub Gierbiak[18].
- 1862–1863: Jan Kazio[19].
- 1864–1865: Modest Wołoszynowicz[20].
- 1867–1868: Jan Petryszak[21].
- 1868–1873: Jakub Petryszak[22].
- 1873–1874: Posada nieobsadzona[23].
- 1874–1885: Józef Geronis[24]
- 1885–1892: Stanisław Myszkowski[25].
- 1892–1908: Ignacy Horoszkiewicz[26].
- 1908–1909: Jan Łunyk[27].
- 1909–1934: Bolesław Jaroszewski[28].
Zabytki
- zespół cerkwi greckokatolickiej – obecnie kościół rzymskokatolicki pw. św. Piotra i Pawła w dekanacie Sieniawa; w skład zespołu wchodzi cerkiew murowana z 1904 roku oraz dzwonnica z pocz. XX wieku.
- dwór parterowy, murowany z XIX wieku.
Zobacz też
Uwagi
- Nauczycielami pomocniczymi w Cieplicach Górnych byli: Ignacy Horoszewicz (1876–1877), Jan Müller (1877–1878), Józef Kloszewski (1878–1879), Józefa Bętkowska (1879–1881), Maria Jagielska (1882–1883), Stefania Skibińska (1886–1887), Stanisław Salik (1887–1889), Aleksander Lisikiewicz (1889–1890), Władysław Różycki (1890–1891), Józef Sobolewski (1891–1892), Franciszek Wrześniowski (1892–1895), Maria Mikulska (1908–1910), Maria Dolska (1910–1911), Maria Pajtacz (1911–1914).
- Nauczycielami pomocniczymi w Cieplicach Dolnych byli: Helena Macakówna (1908–1909), Maria Kosturkiewicz (1909–1912), Maria Kulczycka (1912–1913), Aniela Luskiewicz (1913–1914?)
Remove ads
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads