David Gilly

David Gilly (ur. 7 stycznia 1748 w Schwedt/Oder, zm. 5 maja 1808 w Berlinie) – niemiecki architekt epoki klasycyzmu, działający w Prusach.

David Gilly

Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1748 Schwedt/Oder
Data i miejsce śmierci	5 maja 1808 Berlin
Zawód, zajęcie	architekt

Pałac w Steinhöfel

Projekt pałacu Paretz, ok. 1800

Życiorys

Gilly był synem hugenockiego imigranta Jacques'a Gilly'ego i jego żony Marii Villemain^[1]. Bratem Davida był znany lekarz Charles Gilly^[1].

W 1770, w wieku zaledwie 22 lat, uzyskał stanowisko krajowego mistrza budowlanego^[1]. W latach 1772–1782 działał w Stargardzie^[1]. Około 1777 poślubił Friederike Ziegenspeck, z którą miał dwoje dzieci – późniejszego znanego architekta Friedricha Gilly'ego i córkę Minnę, żonę polityka Friedricha Gentza. W 1779 został dyrektorem budowlanym Pomorza, w 1782 został przeniesiony do Szczecina^[1]. Projektował m.in. porty w Świnoujściu (1785)^[2] i Kołobrzegu. W 1783 założył w Szczecinie prywatną uczelnię budowlaną^[3].

W 1788 powołano go do wyższego departamentu ds. budownictwa w Berlinie^[1], w tym samym roku uzyskał tytuł tajnego radcy budowlanego, cztery lata później zaś – wicedyrektora departamentu. W latach 1792–1801 działał przy budowie Kanału Bydgoskiego, projektował rozbudowę i przebudowę portów w Gdańsku i Elblągu^[1].

W 1793 Gilly otworzył swoją uczelnię budowlaną w Berlinie^[3], pięć lat później został współzałożycielem Akademii Budowlanej (późniejszej Technische Hochschule, obecnie Uniwersytet Techniczny w Berlinie)^[1].

Po śmierci syna Friedricha (3 sierpnia 1800) David Gilly stracił siły twórcze i zajmował się jedynie mniejszymi pracami. Nie zmieniła tego podróż do Paryża w latach 1803–1804. W 1804 zmarła żona Gilly'ego, po czym poślubił jej siostrę, Juliane. Zmarł w wieku 60 lat w Berlinie.

Działalność

Gilly rozwinął teorię i praktykę architektury wiejskiej na terenie Prus, kładąc nacisk na funkcjonalność projektowanych budowli^[4]. Jego berlińska Akademia Budowlana, bazująca na modelu École polytechnique w Paryżu, stała się najważniejszym ośrodkiem niemieckiego klasycyzmu^[5]. Do uczniów Gilly'ego należał m.in. Karl Friedrich Schinkel.

Wybrane publikacje

• Handbuch der Landbaukunst, 1797–1811^[5]
• Sammlung nützlicher Aufsätze und Nachrichten, 1797–1806^[5]
• Sammlung von Aufsätzen und Nachrichten die Baukunst betreffend (jedno z pierwszych czasopism o budownictwie i architekturze)

Wybrane dzieła

Architektura

• 1796 – domek gotycki w Paretz koło Poczdamu dla króla Fryderyka Wilhelma III
• 1797–1804 – pałac Paretz^[1]
• 1798 – pałacyk we Freienwalde dla królowej Luizy^[2]
• 1798 – willa dla Karla Friedricha von Beymego w Steglitz^[2]
• 1801 – projekt siedziby wydawnictwa Eduarda Viewega w Brunszwiku^[2]
• 1801 – rozbudowa zamku Steinhöfel dla Ludiwga von Massowa^[1]
• 1802-1804 – Arkadia w Poznaniu
• 1804 – dom w Owińskach (obecnie szkoła)
• 1803 – dwupiętrowy budynek więzienia publicznego w Płocku

Urbanistyka

• Górne Miasto w Poznaniu
• Nowe Miasto i al. Józefiny w Kaliszu

Kartografia

• 1802–1803 – mapa Prus Południowych (II zaboru)