Akt o rynkach cyfrowych

Akt o rynkach cyfrowych (ang. Digital Markets Act, DMA)^[1] – rozporządzenie unijne mające na celu zwiększenie konkurencji na europejskich rynkach cyfrowych, poprzez uniemożliwienie dużym firmom nadużywania ich siły rynkowej i umożliwienie nowym graczom wejścia na rynek^[2]. Ustanawia ona listę obowiązków wobec wyznaczonych tzw. strażników dostępu, a w przypadku ich nieprzestrzegania, zostaną wprowadzone mechanizmy sankcji, w tym grzywny w wysokości do 10% światowego obrotu^[3][4].

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1925 z dnia 14 września 2022 r. w sprawie kontestowalnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym oraz zmiany dyrektyw (UE) 2019/1937 i (UE) 2020/1828 (akt o rynkach cyfrowych)

Regulation (EU) 2022/1925 of the European Parliament and of the Council of 14 September 2022 on contestable and fair markets in the digital sector and amending Directives (EU) 2019/1937 and (EU) 2020/1828 (Digital Markets Act)

Nazwa potoczna	Akt o rynkach cyfrowych
Skrót nazwy	DMA
Organizacja	Unia Europejska
Data wydania	14 września 2022
Miejsce publikacji	Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 265/1
Data wejścia w życie	1 listopada 2022
Rodzaj aktu	rozporządzenie
Przedmiot regulacji	przeciwdziałanie nadużywania siły rynkowej przedsiębiorstw informatycznych
Status	obowiązujący
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Rozporządzenie weszło w życie 1 listopada 2022 i zaczęło być stosowane od 2 maja 2023.

Cel i okoliczności uchwalenia

Rozporządzenie to skierowane jest do największych platform cyfrowych działających w Unii Europejskiej. Są one również znane jako „strażnicy dostępu” ze względu na trwałą pozycję rynkową w niektórych sektorach cyfrowych oraz dlatego, że spełniają również pewne kryteria związane z liczbą użytkowników, ich obrotami lub kapitalizacją. Nawet jeśli lista strażników dostępu nie została jeszcze ujawniona, „Big Tech” – GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft) – prawdopodobnie będą głównymi podmiotami ustawy, ale nie jedynymi^[3][4].

Na liście obowiązków znalazły się m.in. zakazy łączenia danych zebranych z dwóch różnych serwisów należących do tej samej firmy (np. Facebook i WhatsApp^[5]); przepisy dotyczące ochrony użytkowników biznesowych platform (w tym reklamodawców i wydawców); instrumenty prawne przeciwko metodom autoreferencyjnym stosowanym przez platformy w celu promowania własnych produktów (preferencyjne wyniki dla produktów Google przy korzystaniu z wyszukiwarki Google^[6]); artykuły dotyczące preinstalacji niektórych usług (Google Android^[7]); regulacje dotyczące praktyk sprzedaży wiązanej; przepisy dotyczące zapewnienia interoperacyjności, przenośności i dostępu do danych dla przedsiębiorstw i użytkowników końcowych platform^[8].

Według Komisji Europejskiej, głównym celem tego dokumentu jest uregulowanie zachowania firm Big Tech w ramach Jednolitego Rynku Europejskiego i poza nim^[9]. Komisja dąży do zagwarantowania uczciwego poziomu konkurencji na silnie skoncentrowanych Europejskich Rynkach Cyfrowych, które często charakteryzują się konfiguracją „zwycięzca bierze wszystko(inne języki)”^[4].

DMA obejmuje osiem różnych sektorów i są one również znane jako Core Platforms Services (CPS). Ze względu na obecność Gatekeepers, którzy w pewnym stopniu wpływają na konkurencyjność rynku, CPS są uważane za problematyczne przez Komisję Europejską: wyszukiwarki internetowe (Google Search); usługi pośrednictwa online (Google Play, App Store); sieci społecznościowe (Facebook); platformy udostępniania wideo (YouTube); platformy komunikacyjne (WhatsApp, Gmail); usługi reklamowe; systemy operacyjne (Google Android); usługi w chmurze^[8].

Wniosek został przedłożony przez Komisję Europejską Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej w dniu 15 grudnia 2020 r. wraz z ustawą o usługach cyfrowych (DSA), DMA jest częścią europejskiej strategii cyfrowej zatytułowanej „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy”^[10]. DMA została przedstawiona przez wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej ds. Europy na miarę ery cyfrowej Margrethe Vestager oraz przez Europejskiego Komisarza ds. Rynku Wewnętrznego Thierry’ego Bretona, członków Komisji Von der Leyen^[9].