Dipol

Dipol (gr. dipolos, dwa bieguny) – układ dwóch różnoimiennych ładunków elektrycznych lub biegunów magnetycznych, wytwarzający pole dipolowe. Można go scharakteryzować wektorem zwanym momentem dipolowym. Odmiany:

• dipol elektryczny – układ dwóch różnoimiennych ładunków elektrycznych q, umieszczonych w pewnej odległości l od siebie^[1]. Linia przechodząca przez oba ładunki nazywa się osią dipola; tego rodzaju dipole wykazują elektryczny moment dipolowy.
• dipol magnetyczny – układ wytwarzający pole magnetyczne, które cechuje magnetyczny moment dipolowy, na przykład magnes trwały, pętla z prądem^[2] lub solenoid. Wszystkie skończone źródła pola magnetycznego są dipolami.
• dipol w płaskim przepływie cieczy doskonałej – układ źródła i upustu o jednakowych natężeniach przepływu, gdy odległość między nimi dąży do zera, potencjał zespolony jest ${\displaystyle w(z)=-{\frac {M}{2\pi }}\cdot {\frac {1}{z}}.}$ Wprowadzony przez analogię pola przepływu cieczy do pola magnetycznego.
• antena dipolowa – antena w kształcie dwóch ramion, niepołączonych z sobą (dipol prosty) lub złączonych końcami (dipol pętlowy). Typowymi dipolami są dachowe odbiorcze anteny radiowo-telewizyjne.

Dipolowe pole magnetyczne magnesu sztabkowego

Dipol elektryczny (strzałki wskazują kierunek natężenia pola, a linie to powierzchnie ekwipotencjalne)

Pole magnetyczne Ziemi. S i N oznaczają bieguny pola magnetycznego (umieszczone odwrotnie niż przyjmuje się w geografii)

Zobacz też

• dielektryk